نان در روغن کم فروشی!

فاطمه ایزدی - «خبرجنوب»/ «وای بر کم فروشان»! وای بر تولیدکنندگانی که کام مردم را با مزه کم فروشی، تلخ می کنند و هر بار، آن ها را با پاکت های چیپسِ پر از هوا و نوشابه ها و آب معدنی های سر خالی، شوکه می کنند!

شاید صابون کم فروشی به تن شما هم خورده باشد و بارها از سر خالی بودن رب گوجه فرنگی و شیر و دوغ، دلتان به درد آمده باشد. از آب رفتن قوطی های کنسرو و کاهش حجم مواد شوینده و لوازم آرایشی گرفته تا کم شدن تعداد دستمال کاغذی و انواع مواد غذایی، این روزها مردم را به این فکر انداخته که دلیل این کاهش حجم فاحش چیست!

 آن طور که سارا سعادت، یکی از همشهریان شیرازی به «خبر جنوب» می گوید مردم، هر بار پس از خرید از فروشگاه های مواد غذایی به وضوح می بیینند که وزن بسیاری از کالاها کم شده و کم فروشی، دامن پنیرهایی که بیشترین حجم آن، آب است تا شیر، نوشابه، کنسرو و حتی چیپس و پفک را گرفته است. مسئله اصلی این است که در برخی موارد، وزن قید شده بر ظروف مواد غذایی با محتوا و حجم واقعی، همخوانی ندارد و مردم بارها این عدم تطابق را تجربه کرده اند.

کنترل مستمر وزن و حجم تولیدات غذایی فارس از مهرماه امسال

به گفته مدیرکل استاندارد فارس، تمام کارخانه های تولیدی موظف هستند حجم خالص فراورده های عرضه شده را بر لیبل های بسته بندی قید کنند. هر چند پیش از این نظارت بر این مسئله به عهده وزارت صمت و نظارت بر حقوق مصرف کنندگان بوده است اما دکتر محمدمهدی رزمجو به «خبر جنوب» می گوید اداره استاندارد فارس نیز از زمستان سال گذشته به این عرصه ورود کرده و با انتخاب برخی فراورده ها، کنترل این موضوع را آغاز کرده است.

او به این نکته نیز اشاره می کند که در حال حاضر برخی برندها و محصولاتی همچون ماکارونی، قند، چیپس، پفک و شکلات، جهت کنترل و نظارت دقیق تر در سطح بازار، جمع آوری و دسته بندی شده اند. نکته قابل تامل اینکه به گفته این مسئول، حدود 42 درصد از فرآورده های غذایی در کشور، منطبق با حجم مندرج بر لیبل ها نیست. در حوزه تفکیکی استان ها هم این عددها متغیر است و در برخی استان ها کمتر و بعضی بیشتر است.

مدیرکل استاندارد فارس یادآور می شود که بر اساس طرح کشوری، کنترل برندهای مختلف در دستور کار بود اما از ابتدای مهرماه امسال علاوه بر این، برندها و محصولات تولیدی استان به صورت مستمر از حیث وزن و حجم، کنترل خواهد شد. او با اشاره به اینکه با توجه به نتایج به دست آمده، اقدامات قانونی در این راستا انجام می شود، تاکید می کند که از نیمه شهریورماه، بازرسان سازمان صمت و استاندارد، این موضوعات را در سطح عرضه با حساسیت بیشتری رصد می کنند.

به گفته مدیرکل استاندارد فارس، طرح کشوری در نگاه اول با هدف کنترل و نظارت بر محصولات درون استانی نبوده است. البته اداره استاندارد نیز در کنار سازمان صمت و اداره نظارت بر حقوق مصرف کنندگان به موضوع کنترل بر فراورده های تولیدی استان ورود خواهد کرد و با نمونه برداری و اندازه گیری حجم و وزن، اقدامات لازم را انجام می دهد. این مسئول با تاکید بر اینکه این تخلفات در حوزه کم فروشی است، یادآور می شود که بر اساس قوانین سازمان حمایت و تعزیرات حکومتی با تولیدکنندگان متخلف که کم فروشی یا گران فروشی کرده اند، برخورد خواهد شد.

کاهش وزن و حجم تولیدات غذایی، تخلف است

در این میان اما کارخانه ها و برندهای مشهوری هستند که در روز روشن با کم فروشی، سود قابل توجهی به دست می آورند و به بهانه های مختلف، سر مردم کلاه می گذارند. کارخانه های لبنی در کشور، بیشترین میزان تخلفات کم فروشی را به خود اختصاص داده اند و تجربه های متفاوت مردم نیز گواه این داستان است.

مشاهدات میدانی نشان می دهد که بسته‌های پنیر 500 گرمی در برخی مواقع، کمتر از این مقدار پنیر دارند و بیشترین حجم آن، آب است. محصولاتی همچون ماست و دوغ نیز با بسته بندی های غیرشفاف به مصرف کننده ارائه می شود و بعضی برندها با بطری ها و ظرف های سر خالی به دست مردم می رسند.

هر چند کم فروشی محصولات لبنی در برندهای کشوری رخ داده اما مهدی حسنی، معاون نظارت، بازرسی و حمایت از حقوق مصرف ‌کنندگان سازمان صمت فارس در همین رابطه به «خبرجنوب» می‌گوید بازرسان با بازدید از خط تولید و فروش کارخانه ها و واحدهای تولیدی استان، بر وزن و مشخصات محصولات نظارت کرده اند و وزن مندرج بر بسته بندی ها مطابقت داشته است. به گفته این مسئول هر چند کاهش وزن و حجم تولیدات غذایی، تخلف محسوب می شود اما استفاده از ظروف غیرشفاف، تخلف نیست. به گفته او در مواردی که محصولات، کمتر از وزن مندرج بوده نیز بر اساس قوانین منطبق با کم فروشی، تشکیل پرونده شده و با آن ها برخورد گردیده است.

البته بازار لوازم آرایشی هم از تیغ کم فروشی در امان نمانده و با بررسی برخی تولیدات داخلی، متوجه خواهید شد که نه تنها گران فروشی، این بازار را نشانه رفته بلکه نوع بسته بندی و کم فروشی در این بخش نیز مردم را گله مند کرده است.

نظارت بر گران فروشی و کم فروشی لوازم آرایشی به عهده سازمان صمت است و آن طور که معاون نظارت، بازرسی و حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان سازمان صمت فارس می گوید در صورتی که وزن محصولات آرایشی، منطبق با وزن مندرج بر بسته بندی نباشد، تخلف صورت گرفته و با اعلام این گزارش ها، با تولیدکننده برخورد خواهد شد. حسنی به این نکته نیز اشاره می کند که به صورت عام و کلی، کم فروشی واحدهای تولیدی بسیار نادر است اما به صورت مطلق میزان کم فروشی در این واحدها به صفر نرسیده است.

این روزها اما بیشتر از همه، خالی بودن دو سوم پاکت های چیپس، توی ذوق مصرف کننده می خورد و طالبان چیپس و تنقلات از این موضوع شاکی هستند. با این حال این مسئول تاکید می کند که بزرگ یا کوچک بودن یک ظرف یا پاکت ماده غذایی، تخلف نیست بلکه عدم تطابق و نابرابری میزان محتوای یک بسته با وزن مندرج بر آن تخلف به حساب می آید. معاون نظارت، بازرسی و حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان سازمان صمت فارس با اشاره به بازرسی هایی که این روزها بر واحدهای تولیدی انجام می شود، یادآور می شود که مردم باید موارد این چنینی در حوزه کم فروشی را به سامانه 124 گزارش دهند تا بر اساس قوانین با آنها برخورد شود. در هر حال وزن، حجم و قیمت مندرج بر کالا، اگرچه فاکتورهایی است که به صورت مستمر توسط بازرسان، کنترل می شود اما برخی تولیدکنندگان متخلف که نان خود را در روغن کم فروشی می زنند به بهانه های مختلف همچون نوسانات ارز و گرانی مواد اولیه، کار خود را توجیه می کنند.

حسنی نیز در واکنش به این داستان، تاکید می کند که هر چیزی چارچوب خاص خود را دارد و واحدهای تولیدی حق ندارند به بهانه های مختلف، کم فروشی کنند.

افزایش 10 تا 25 برابری جریمه متخلفین

مدیرکل تعزیرات حکومتی فارس نیز به «خبرجنوب» می گوید بیشترین تخلفات مربوط به کم فروشی نانوایی ها بوده که البته در طول چند روز گذشته به دلیل میزان جرایم و افزایش بازرسی ها از حجم آن کاسته شده است.

غلامرضا سالاری با اشاره به اینکه ممکن است در نحوه خرید میوه و تره بار نیز به علت دست کاری کردن ترازوها، تخلفاتی در حوزه کم فروشی رخ دهد، تاکید می کند که مردم می توانند این گونه تخلفات را به سامانه «.ir135» گزارش دهند. این مسئول با اشاره به محصولات لبنی به عنوان یکی از اساسی ترین کالاهایی که در سبد مصرف مردم جای گرفته است، یادآور می شود که در حوزه کم فروشی لبنیاتی که در سطح فارس تولید می شود، تخلفاتی اعلام نشده و اگر مواردی نیز بوده پیش از تشکیل پرونده با تذکر سازمان جهاد، موضوع حل شده است.

البته یکی از مشکلاتی که مردم در حوزه محصولات لبنی مطرح می کنند این است که از شیر و دوغ گرفته تا ماست، کشک و ماست موسیر با ظروف بزرگ به مصرف کننده، عرضه می شود اما حجم و محتوای این ظروف نسبت به گذشته، آب رفته است. مدیر کل تعزیرات حکومتی فارس با اشاره به همین مسئله، تاکید می کند که واحدهای تولیدی لبنی، موظف شده اند محصولات خود را با قیمت قبلی، نگه دارند اما با وزن و متریال جدید، آن را عرضه کنند. در واقع آن طور که از سخنان این مسئول، عیان است برخی واحدهای تولیدی اگرچه قیمت ها را افزایش نداده اند اما آن را با کاهش وزن در همان ظروف قبلی عرضه می کنند.

در هر حال اگر تعداد دستمال کاغذی های یک جعبه با عددی که روی آن درج شده همخوانی نداشته باشد و یا وزن هر محصولی با رقم های قید شده بر ظروف جور در نیاید، مردم می توانند این گزارش ها را به دستگاه های مربوطه اعلام کنند و به گفته سالاری، سازمان تعزیرات به عنوان مرجع رسیدگی به این تخلفات با حداکثر مجازات با مسببان برخورد می کند.

این مسئول به این نکته نیز اشاره می کند که بر اساس مصوبه سران قوا، جریمه برای متخلفین بین 10 تا 25 برابر افزایش داشته است. در واقع در صورتی که تخلف در حوزه های کم فروشی، گران فروشی و احتکار از سوی متخلفان احراز شود، 10 تا 25 برابر میزان تخلف، جریمه می شوند.  

در هر حال، این روزها برخی تولیدکنندگان مواد غذایی به این فکر افتاده اند که با کم فروشی، مردم را نقره داغ و جیب های خود را پر کنند. این وظیفه دستگاه های نظارتی است که با برخورد با خاطیان، حامی حقوق مصرف کنندگان باشند.