پورتو دومین شهر بزرگ پرتغال پس از لیسبون، با ساختمان‌های تاریخی، کلیساها، پل‌های زیبا و هنر خیابانی چشم‌نواز، روی رودخانه دورو واقع شده است. این شهر توسط سلت‌ها در دهانه این رودخانه تأسیس شد، در قرن چهارم به اشغال رومیان درآمد و به یک بندر تجاری با نفوذ تبدیل شد، در سال ۴۵۶ توسط تئودوریک دوم، پادشاه ویزیگوت‌ها مورد تهاجم واقع شد و سال ۷۱۶ تحت سلطه مسلمانان مورها قرار گرفت.

پورتو پس از فرازونشیب‌های بسیار میزبان بنادر دریایی چشمگیری شد که به رشد اقتصادی شهر انجامید و آن را دستخوش تغییرات مثبت کرد. زیرساخت‌های فیزیکی و فرهنگی این شهر به مرور بهبود یافت و در سال ۲۰۰۱ عنوان پایتخت فرهنگی اروپا را برای آن به ارمغان آورد. امروزه مرکز تاریخی پورتو مکان‌های دیدنی زیادی دارد که در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفته است.

پورتو، شهر کاشی‌های سفید و آبی

یکی از نمادین‌ترین نمادهای تاریخ شهر پورتو، کاشی‌های زیبای آزوله‌جو هستند. این هنر تزئینی که به‌طور سنتی از کاشی‌های لعابدار کوچک تشکیل شده که از کلمه عربی الزُلَیج به معنای «سنگ‌های صیقلی کوچک» گرفته شده است و قدمت آن به قرن سیزدهم یعنی اندکی پس از ورد مورها بازمی‌گردد که فرهنگ خود را به این شهر آوردند و در ابتدا به شکل ساده‌تری به نام «آلیکاتادو» شامل کاشی‌های رنگی برش داده‌شده به الگوهای هندسی بود که در هنر و معماری سنتی عربی یافت می‌شوند. با توسعه این سبک، هنرمندان کاشی شروع به ایجاد تغییرات چند رنگی کردند که اغلب مضامین نظامی یا مذهبی را به تصویر می‌کشیدند.

رنگ‌های موجود در اولین آزوله‌ها شامل آبی، زرد، سبز و سفید بود که در طول عصر اکتشافات (قرن ۱۵ تا ۱۸) تغییر کرد و هنر کاشی پرتغالی شروع به نمایش رنگ‌های آبی و سفید در صحنه‌های نقاشی کرد.

روند تزئین سازه‌های بیرونی با آزوله‌جو به‌تدریج تمام بناهای شهری پورتو را در بر گرفت و تا امروز ادامه پیدا کرد، تا آنجا که از ساختمان‌های قدیمی و کلیساها گرفته تا ایستگاه‌های حمل‌ونقل و نیمکت‌های پارک اغلب شامل این هنر کاشی‌کاری سنتی برای نمایش تاریخ و فرهنگ پرتغال هستند. امروزه آزوله‌های نقاشی‌شده صحنه‌ها و روایت‌ها را به تصویر می‌کشند و اغلب روی نیمکت‌ها، ایستگاه‌های قطار، فضای داخلی کلیساها، پیاده‌روها و خانه‌ها نصب می‌شوند. همین کاشی‌های آبی یکی از اشتراکات اصفهان و پورتو است، زیرا رنگ نمادین اصفهان نیز رنگ آبی فیروزه‌ای است که اشاره به کاشی‌های آبی مساجد این شهر تاریخی دارد. نقوش این کاشی‌ها نیز در هر دو شهر اشاراتی به پیشینه اسلام و ورود فرهنگ معماری مسلمانان به شهرهای میزبان اسلام دارد.

کلیسای جامع پورتو

کلیسای جامع پورتو روی بلندترین تپه شهر واقع شده است و در کنار آن یک صومعه زیبا قرار دارد. فضای داخلی کلیسای جامع به سبک زیبای گوتیک تزئین شده است و در صومعه تابلوهای آزوله‌جوی آبی و سفید در معرض نمایش قرار دارد. در کنار کلیسای جامع و صومعه نیز قصر بزرگ اسقفی پاچو واقع شده است.

کلیسای سانتو ایلدفونسو

کلیسای سانتو ایلدفونسو با ۱۱ هزار کاشی آزوله‌جو تزئین شده است. اگرچه این کلیسای باروک در سال ۱۷۳۹ ساخته شد، کاشی‌کاری در نمای بیرونی آن به سال ۱۹۳۲ بازمی‌گردد و نمایانگر زندگی سنت ایلدفونسو و تصاویری از انجیل است.

برج دوس کلریگوس

برج دوس کلریگوس در بالای شهر قرار دارد و معروف به خط افق پورتو است که به سبک باروک در قرن هجدهم ساخته و داخل کلیسا با سنگ مرمر، گرانیت و کنده کاری‌های بسیار تزئین شده است. در انتهای غربی این کلیسا برجی تمام گرانیت قرار دارد و بالا رفتن از ۲۲۵ پله آن یکی از محبوب‌ترین فعالیت‌ها در پورتو است و در انتهای آن ۴۹ ناقوس قرار دارد.

پالاسیو دا بولسا

پالاسیو دا بولسا کاخ بورس اوراق بهادار پورتو و یک اثر تاریخی بسیار مهم است که در قرن نوزدهم به‌عنوان مقر انجمن تجاری شهر ساخته شد و پس از آن زمان به‌عنوان نمایشگاه تجاری مورد استفاده قرار گرفت. نکته برجسته در کاخ، اتاق عربی تزئین‌شده آن است. در مقابل کاخ نیز میدانی وجود دارد که مجسمه شاهزاده هنری دریانورد را به نمایش می‌گذارد و در طرف دیگر مرکادو فریرا، یک تالار آهنی نمادین، دیده می‌شود که اکنون برای برگزاری رویدادها و به‌عنوان یک رستوران مورد استفاده قرار دارد.

لیوراریا للو

لیوراریا للو یکی از زیباترین کتاب‌فروشی‌های جهان و منبع الهام جی‌کی رولینگ برای نوشتن سری کتاب‌های معروف هری پاتر است. داخل کتاب‌فروشی یک راه‌پله چوبی بزرگ قرار دارد و فضای داخلی ترکیبی از هنر نو، آرت دکو و نئوگوتیک با نقاشی‌های زیبا است. کل طبقه اول از چوب و طبقه دوم از گچ رنگ‌آمیزی‌شده ساخته شده است.

کلیسای دوتایی «کارمو و کارملیتاس»

کارمو قرن هجدهمی و کارملیتاس قرن هفدهمی در میدان پراکا گومز دقیقاً در کنار یکدیگر و بین آن دو کوچک‌ترین خانه در پورتو قرار دارد که عرض آن کمی بیش از یک متر است. این خانه کوچک باریک به این دلیل ساخته شد که در گذشته اعتقاد بر این بود که کلیساها نباید همسایه باشند. کلیسای سمت راستی، کارمو، به‌طور کامل با یک نقاشی بزرگ ساخته‌شده از کاشی‌های آزوله‌جو با جزئیات پیچیده در رنگ‌های آبی و سفید پوشیده شده است.

کلیسای سائوفرانسیسکو

کلیسای زیبای سائوفرانسیسکو با کنده‌کاری‌های طلاکاری‌شده تزئین شده و بیش از ۲۰۰ کیلوگرم طلا برای تزئین آن استفاده شده است. این کلیسا در قرن چهاردهم و پانزدهم ساخته شد، اما بازسازی و تزئین آن مربوط به دوره‌های بعدی است. در کنار تمام تزئینات قابل‌توجه در کلیسا، شجره جسی بخش قابل‌توجه آن است که به‌طور کامل از چوب ساخته و نسب خانوادگی عیسی مسیح روی آن به تصویر کشیده شده است.

بنیاد سرالوس

بنیاد سرالوس در خارج از مرکز پورتو و در یک پارک زیبا در ساختمان موزه هنرهای معاصر قرار دارد. این بنیاد دربردارنده آثار هنری مختلف است و چیدمان وسیع پارک و موزه، ویژگی‌های آن را بسیار قابل‌توجه می‌کند.

باغ‌های کریستال پالاس

باغ‌های کریستال پالاس باغ‌هایی با گل و مکان‌هایی برای استراحت در سایه ارائه می‌دهد، ضمن اینکه ساختمان خیره‌کننده سوپر باک آرنا را در خود جای داده است. از این باغ‌ها منظره زیبایی از دورو و پورتو مشخص است و در آن همیشه طاووس‌هایی در حال پرسه زدن هستند. در نزدیکی این باغ نیز موزه اکستنسائو دو رومانتیسمو واقع در خانه‌ای روستایی متعلق به قرن هجدهم قرار دارد.

پورتو، پانزدهمین خواهرخوانده اصفهان

پورتو در پرتغال شهری با آثار دیدنی فراوان و زادگاه کاشی‌های آزوله‌جو از پنجم مرداد سال ۱۴۰۰ با شهر گنبدهای فیروزه‌ای، اصفهان، پیمان خواهرخواندگی منعقد کرد و پانزدهمین خواهرخوانده آن شد، اما روابط گسترده دو شهر به دوران صفویه بازمی‌گردد که اصفهان پایتخت ایران بود.