زنگ خاموش ورزش

سهیلا رفیعی نژاد/ اگر چه متولیان سلامت دایم از نقش تحرک بدنی بر سلامت افراد حرف می زنند، اما وضعیت فقر حرکتی بین کودکان و نوجوانان به حدی نگران کننده است که باعث افزایش تعداد دانش آموزان چاق در کشور و از جمله فارس شده است. اگرچه بخشی از وضعیت نامناسب فعلی به کاهش تحرک های ناشی از شیوع کرونا برمی گردد اما مشکل، اساسی تر از این حرف هاست و کمبود فضاهای ورزشی و بی توجهی به ساماندهی فضاهای موجود قوز بالا قوز شده است. این امر نه تنها سلامت جسمی دانش آموزان را به خطر انداخته، بلکه روان آن ها را هم تحت تاثیر قرار داده و باعث شده به بازی های اینترنتی و موبایلی رو آورند.

رییس اداره تربیت بدنی و فعالیت های ورزشی آموزش و پرورش فارس در این خصوص به «خبرجنوب» می گوید: قبول داریم که با کمبود فضاهای ورزشی برای دانش آموزان مواجه هستیم، اما همه سعی خودمان را در قالب چند طرح برای افزایش این طرح ها کرده ایم.

ابوذر زیدآبادی می افزاید: طی یک سال گذشته تجهیز، بهینه سازی و تاسیس فضاهای ورزشی جدید را در استان داشته ایم و 89 فضای ورزشی به مدارس و آموزش و پرورش فارس اضافه شده است.

وی ادامه داد: این پروژه ها شامل14 سالن ورزشی، 51 زمین چمن مصنوعی و 12 زمین ساحلی است و مابقی هم کلاس درس تربیت بدنی و کفپوش فضای باز مخصوص مدارس دخترانه متوسطه است. رییس اداره تربیت بدنی و فعالیت های ورزشی آموزش و پرورش فارس اضافه می کند: 92 درصد این پروژه ها افتتاح شده و رتبه فارس قبل از اضافه شدن این پروژه ها، 25 کشوری بود. میزان سرانه ورزشی دانش آموزان فارس 21 صدم مترمربع به ازای هر دانش آموز بود که با پروژه های جدید به 27 صدم مترمربع افزایش یافته است به عبارتی طی یک سال اخیر 18 هزار متر مربع به فضاهای ورزشی مدارس و آموزش و پرورش اضافه کرده ایم.

زیدآبادی تصریح می کند: پیش بینی ما این است که در خصوص سرانه ورزشی جایگاه مان به هفدهم کشوری رسیده است میانگین کشوری 33 صدم مترمربع است که فارس از میانگین کشوری پایین تر است و سعی ما رساندن این میزان تا سال آینده به میانگین کشوری است در حال حاضر استاندارد جهانی این شاخص یک متر مربع است.

رییس اداره تربیت بدنی و فعالیت های ورزشی آموزش و پرورش فارس در خصوص تاثیر منفی کمبود فضاهای ورزشی نیز تاکید می کند:  این چیزی مشخص است چرا که  نزدیک به یک سوم دانش آموزان ما در استان اضافه وزن دارند و  یا درگیر چاقی اند  و نیمی از  دانش آموزان ما از فقر حرکتی رنج می برند.

زیدآبادی این موضوع را نگران کننده و بخشی را ناشی از سبک زندگی آپارتمان نشینی مردم  هم می داند و می گوید: این نحوه زندگی کم تحرکی را برای بسیاری از افراد و از جمله دانش آموزان به همراه داشته است و انتظار می رود والدین هم نسبت به تغییر این سبک بیشتر جدی باشند، تا فرزندان هم از آن ها الگو بگیرند.

این مقام مسئول آموزش و پرورش فارس اضافه می کند: در حال حاضر 2 هزار و 100 معلم تربیت بدنی تخصصی در مدارس استان فارس  فعالیت دارند و در قالب طرح نشاط، طرح شهید خرازی و طرح پاک فعالیت هایشان را به صورت مستمر انجام می دهند، تا به وضعیت نامطلوب تحرک دانش آموزان سر وسامان دهند.  

زیدآبادی می گوید: در قالب طرح نشاط 30 دقیقه فعالیت حرکتی در یک روز مد نظر است و دانش آموزی که وارد مدرسه می شود، چه آن روز ورزش داشته باشد و چه نه، حداقل نیم ساعت باید تحرک داشته باشد و مدرسه موظف است این 30 دقیقه را  اجرا کند.

رییس اداره تربیت بدنی و فعالیت های ورزشی آموزش و پرورش فارس  یکی از مشکلات این حوزه را پراکنده بودن فضاهای ورزشی در استان می داند و می گوید: در کشورهای پیشرفته فضاهای ورزشی یا در اختیار ورزش و جوانان یا در مدیریت آموزش و پرورش است، اما در کشور ما به دلیل پراکنده بودن این فضاها، امکان بهره وری کاهش یافته است.

رییس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره فارس نیز در خصوص اهمیت تحرک بدنی در حفظ سلامت روان به «خبرجنوب» می گوید: بر اساس نظر متخصصان و تحقیقاتی که انجام شده بین تن و روان رابطه مستقیمی وجود دارد و سلامت جسمانی و روانی با هم ارتباط مستقیم دارد.

دکتر علیرضا فیلی تصریح می کند: بخش عمده ای از بیماری هایی که فکر می کنیم جسمانی است ریشه روانی دارد و آن ها را به عنوان مشکلات روان تنی می شناسیم. گاهی سکته قلبی و زخم معده ریشه روانی دارد.

وی ادامه می دهد: مشکلات روانشناختی روی سیستم دفاعی بدن تاثیر منفی می گذارد و نظم هورمونی را مختل می کند همچنین باعث ترشح هورمون های آسیب زا می شود که به سلامت جسمی آسیب می رساند.

این استاد دانشگاه می گوید: مشکلات روانشناختی می توانند نقش عمده ای در سلامت جسم داشته باشد و در عین حال فعالیت های بدنی مخصوصا فعالیت های منظم هوازی تحت نظر متخصص می تواند باعث دفع سموم بدن شود.

دکتر فیلی اضافه می کند: تا حدی که ما فعالیت بدنی را یکی از ابعاد درمان مشکلات روانشناختی از جمله افسردگی می دانیم و پیشنهاد می کنیم پیاده روی و باشگاه رفتن را جزو برنامه روزانه شان بگذارند.

رییس نظام روانشناسی و مشاوره استان در خصوص کمبود فضاهای ورزشی و تاثیر این مسئله بر سلامت دانش آموزان نیز می گوید: یکی از مشکلاتی که در سیستم آموزشی کشور و از جمله فارس وجود دارد، عدم تناسب فضاهای آموزشی و ورزشی با اهداف کلان است این وضعیت به نحوی است که طی چند سال اخیر تعداد مدارسی که بیشتر شبیه منزل مسکونی است تا مدرسه در استان بیشتر شده و دادن مجوز به این مکان ها اشتباه است چرا که باعث عدم امکان فعالیت بدنی بین دانش آموزان شده و به نظر می رسد نظام آموزشی باید بیشتر نسبت به اهمیت این قضیه حساس باشد.

دکتر فیلی اضافه می کند: متاسفانه این قضیه در مورد دانشگاه های تازه تاسیس استان هم مشاهده می شود و این ساختمان ها اصلا استاندارد نیست و آسیب هایی را بطور غیر مستقیم و مستقیم برای سلامت افراد به همراه دارد.

این دکترای روانشناسی در خصوص تاثیر کمبود فضاهای ورزشی بر سلامت جسم و روان بخصوص در مدارس و دانشگاه ها عنوان می کند: با توجه به اینکه الگوهای رفتاری در سنین کودکی شکل می گیرد، وقتی یک کودک و نوجوان در محیطی قرار می گیرد که امکانات ورزشی نیست تا بزرگسالی و کهنسالی ممکن است الگوی کم تحرکی به او منتقل شود و حتی همین الگو می تواند به نسل های بعدی هم  منتقل  گردد.

دکتر فیلی می گوید: عدم توجه به برنامه ریزی قابل توجه برای افزایش فعالیت فیزیکی بین دانش آموزان، آن ها را  دچار خمودی و عدم انگیزه و حتی افسردگی می کند. معتقدم به این موضوع آنطور که باید در استان نپرداخته اند بخصوص در مدارس باید فضاهای ورزشی و فعالیت های بدنی به اندازه فعالیت های آموزشی دیده شود، اما این قضیه مغفول واقع شده و به عنوان یک اولویت آن را نمی بینند.

وی ادامه می دهد: این وضعیت در درازمدت  به کودکان و نوجوانان آسیب می زند و به دلیل عدم وجود امکانات لازم ورزشی، متمایل به فعالیت های آسیب زا می شوند. تمایل بیشتر به استفاده از موبایل و اینترنت و حتی اعتیاد به فضای مجازی نیز جزو این آسیب ها است که باید جدی گرفته شود.

دکتر فیلی اضافه می کند: بی توجهی به گسترش موثر و اختصاص منظم فضاهای ورزشی به سنین و قشرهای مختلف با قیمت ارزان فقط به آسیب جسمی محدود نمی شود و مستقیم و غیرمستقیم به سلامت روان هم آسیب های جبران ناپذیری می زند که می طلبد با برنامه ریزی فکری به حال آن شود.