خوشنویسی، هنری در وطن خویش غریب

غیاث ملک حسینی- خبرجنوب/ نیم نگاهی به تاریخچه هنر خوشنویسی در شهر شیراز و استان فارس ما را با نام هایی آشنا می کند که هر کدام می توانند برای بلند کردن پرچم افتخار جاودانه در یک شهر کافی باشند. نام هایی مانند ابن مقله بیضاوی، میرزا احمد نی ریزی، میرزا محمد حسین شیرازی (کاتب ‌السلطان)، امانت ‌خان شیرازی، میرزا فتحعلی حجاب، میرزا فتحعلی شیرازی، میرزا اسد ا... شیرازی، فرصت شیرازی، میرزا محمود وصال، ابوالمعالی میرعلی شیرازی، یزدانی شیرازی، جمالای شیرازی، وقار شیرازی، فرهنگ شیرازی، میرزا محمد داوری، حمید دیرین، محمد نعمتی و ... که هر کدام ستارگان درخشان آسمان هنر این سرزمین از دور تا نزدیک هستند و متأسفانه در گیر و بند مشغله های روزگار مثل خیلی بزرگان دیگر کمتر به خاطرمان می آیند. فرو رفتن خوشنویسی در محاق فراموشی طی سال های اخیر و به خصوص با شروع و شیوع بیماری کرونا بهانه ‌ای بود تا کمی پای درد دل‌ ها و سخنان رئیس انجمن خوشنویسان شیراز بنشینیم و از روزگار این هنر بزرگ که اکنون در وطن خویش هم غریب افتاده است آگاه شویم.

از فحوای کلام مجید چیزفهم دانشمندیان این گونه بر می آید که اقبال و استقبال از این هنر ارزشمند تا حدود زیادی رو به کاهش گذاشته و مسئولان هم دغدغه ای آن چنان جدی برای توسعه و نهادینه کردن بیش از پیش این هنر در میان اقشار مختلف مردم ندارند.

به گفته وی، طی سال های اخیر شاهد تغییر روند گرایش آقایان و بانوان به هنر خوشنویسی بوده ایم به طوری که در حال حاضر حضور بانوان در کلاس های آموزش خوشنویسی به نسبت آقایان بیشتر است و این می تواند یک نقطه قوت برای جامعه باشد.

از 3 هزار هنرجو  به 200  هنرجو رسیدیم

 رئیس انجمن خوشنویسان شیراز در پاسخ به این که در خصوص استقبال از هنر خوشنویسی در سایر گروه های جمعیتی با چه چالش هایی مواجه هستید؟ اظهار داشت: در دهه 60 و اوایل انقلاب به دلیل ذات مقدسی که هنر خوشنویسی دارد و احترامی که مردم برای آن قائل بودند، خیلی  مورد استقبال قرار می گرفت به طوری که انجمن خوشنویسان در دهه های 60 و 70 حدود 3 هزار هنرجوی خوشنویسی داشت اما متأسفانه به مرور افت تعداد هنرجویان به دلایل مختلف پیش آمد که شاید یکی از دلایل آن تغییر گرایش جوانان از هنر خوشنویسی به دیگر هنرها و توجه به سرگرمی‌ هایی مثل موسیقی، ورزش، کامپیوتر و ... باشد.

وی با اظهارتأسف از این که شیوع کرونا تعداد هنرجویان انجمن را به کمتر از 200 نفر رساند، ابراز داشت: خوشبختانه با کاهش این بیماری و کنترل نسبی آن در ماه ‌های اخیر، روند استقبال بهبود یافته ‌است.

رئیس انجمن خوشنویسان شیراز با اشاره به این که در ابتدای فعالیت انجمن نسبت آقایان علاقمند به یادگیری خوشنویسی به بانوان سه به یک بود، خاطرنشان کرد: در سال های اخیر این نسبت دستخوش تغییرات جدی شده و تعداد بانوان به شکل چشمگیری افزایش یافته و این می‌ تواند یک امتیاز خوب برای جامعه باشد که بانوان و جوانان به هنر اصیل، پاک و مقدس خوشنویسی رو بیاورند.

چیزفهم دانشمندیان با تأکید بر این که گرایش به هنر خوشنویسی می ‌تواند افراد را از بسیاری از تنش ها و آسیب ها دور نگه دارد، تصریح ‌کرد: واقعیت این است که هنر خوشنویسی یک شخصیت و اعتماد به نفس قابل توجه را برای افراد ایجاد می‌کند.

ضعف در معرفی خوشنویسی باعث شده تا این هنر برای برخی ناشناخته بماند

وی با اظهار تأسف از این که به دلیل ضعف در معرفی این هنر، خوشنویسی برای برخی افراد ناشناخته باقی مانده و همین نشان می‌ دهد که بزرگ ترین مشکل و نقص کار ما در تبلیغات است، تصریح کرد: بر این اساس از صدا و سیما و دیگر رسانه‌ ها انتظار می رود که در این حوزه، انجمن خوشنویسان را یاری کنند.

اگر مسئولان اعتقاد دارند هنر خوشنویسی یک هنر الهی و اسلامی است، پس چرا در کشور ما به این هنر توجه نمی شود؟

رئیس انجمن خوشنویسان شیراز با طرح این سئوال که اگر مسئولان اعتقاد دارند هنر خوشنویسی یک هنر الهی، اسلامی و به درد بخوری است، پس چرا در کشور ما که یک کشور اسلامی است به این هنر توجه نمی شود؟! بیان داشت: چرا ما در خطبه های نماز جمعه یا دیگر تریبون ها یک جمله در مورد خوشنویسی و تأثیرات مثبت آن در جامعه نمی شنویم؟

شیراز و استان فارس مهد هنر خوشنویسی است

چیزفهم دانشمندیان، شیراز و استان فارس را مهد هنر و به خصوص هنر خوشنویسی توصیف کرد و گفت: مفاخر بسیار زیادی از دوران های دور تا دوران صفویه و قاجار و حتی دوران معاصر داریم که در بلندنامی این شهر و دیار تأثیرگذار بوده‌ اند.

وی با تأکید بر این که در شیراز و استان فارس این ظرفیت وجود دارد که در قالب ایجاد دبیرخانه دائمی، یک جشنواره خوشنویسی به صورت ملی، منطقه ‌ای و حتی بین ‌المللی تعریف شود، تصریح کرد: متأسفانه در حالی که در کشورهای اطراف ما جوایز چند هزار و چند ده هزار دلاری برای جشنواره‌ های خوشنویسی پرداخت می شود و هزینه می کنند اما در کشور خودمان جشنواره ها تداوم ندارند و به دلایل مادی و مالی بعد از یکی- دو دوره برگزاری، دچار عدم استقبال و فراموشی می ‌شوند.

این ظرفیت به لحاظ عِده و عُده در شیراز و فارس وجود دارد که میزبان و برگزار کننده یک جشنواره بزرگ باشد

به گفته رئیس انجمن خوشنویسان شیراز، اگر دولتمردان و مسئولان اعتباری را برای خوشنویسی در نظر بگیرند و تقویم و دبیرخانه ‌ای برای برگزاری یک جشنواره چارچوب دار و مستمر در نظر بگیرند، این ظرفیت به لحاظ عِده و عُده در شیراز و فارس وجود دارد که میزبان و برگزار کننده یک جشنواره بزرگ باشد.

در حالی که ما سرزمین مستعدی در زمینه خوشنویسی هستیم، تلاش و هزینه خاصی برای حمایت از این هنر در بخش دولتی صورت نمی ‌گیرد

چیزفهم دانشمندیان با بیان این که در همین زمان فعلی استعدادهایی در هنر خوشنویسی کشور وجود دارند که واقعاً پدیده هستند و در سطح بین المللی درخشیده ‌اند، اظهار داشت: در خط نسخ و ثلث که در کشورهای عربی و ترکیه به عنوان رسم الخط رسمی شناخته می شوند و در اغلب جشنواره‌ های بین ‌المللی، نفرات برتر از کشور ایران است و همین نشان می‌ دهد که ما واقعاً سرزمین مستعدی در زمینه خوشنویسی هستیم، این در حالی است که تلاش و هزینه خاصی برای حمایت از این هنر در بخش دولتی صورت نمی ‌گیرد و عمدتاً به همت انجمن خوشنویسان و کسب آموزش های لازم این افراد پرورش پیدا می ‌کنند.

چیزفهم دانشمندیان در پایان سخنان خود گفت: مسئولان باید باور کنند که اعتبار گذاشتن برای برگزاری جشنواره ‎های خوشنویسی به هیچ عنوان هزینه کردن نیست بلکه یک سرمایه‌ گذاری برای حفظ هویت و فرهنگ کشور می‌ تواند باشد.