پول بدهید سرطان بخرید!

فاطمه ایزدی/ اینجا شیراز است؛ حوالی میدان آزادی. مردادماه، آخرین نفس هایش را در حنجره تابستان ریخته و حسابش را از گرمای نفس گیر خرداد و شهریور، جدا کرده است. هوا تاریک است و آسمان، دلش را به ستاره های کم سویش خوش کرده است. مشعل فلکه گاز هم مثل ستاره های بی فروغ، خاموش شده اما در عوض، شعله اجاق فست فودها روشن است.

حوالی فلکه گاز از تپه تلویزیون گرفته تا چهارراه چنچنه، پر از فست فودیی هایی با دکوراسیون های سبز و سرخابی است. روی پیاده روهای ضلع شمالی میدان آزادی، سوزن بیندازید پایین نمی آید. هنوز آخرین هفته مردادماه به نیمه نرسیده اما مردم در صف های طویل و دراز ایستاده اند و قبض در دست، منتظر شنیدن شماره سفارش خود هستند. روبه روی یکی از فست فودی ها چندین دست صندلی زرد و سفید، چیده شده تا مشتری ها با شکم گرسنه، روی آن ها آوار شوند و چشم انتظار آماده شدن پیتزاها و ساندویچ هایشان باشند. آنقدر شلوغ است که خیلی ها جایی برای نشستن ندارند و ترجیح می دهند روی صندلی خودروهایشان لم بدهند و در همان وضعیت، غذا بخورند.

بوی کباب ترکیِ یکی از فست فودی ها با بوی جوجه چینی و دل و قلوه های همسایه بغلی، آمیخته شده و عده ای نیز مشتری این بساط هستند. 

با این حال اما بیشتر کسانی که امشب به پیاده روهای میدان آزادی آمده اند، به خرید فست فود دل داده اند و دل و جگر، آن طور که باید خریدار ندارد. از تعداد جمعیتی که جلوی فست فودی های این بخش از شهر ایستاده اند مشخص است که ذائقه مردم سال هاست به سمت و سوی غذاهای سریع، تغییر کرده است.

کودکان و نوجوانانِ این نسل، ساندویچی شده اند و بیشتر آن ها مزه چیپس و پنیر و پیتزا را با قرمه سبزی و فسنجان، عوض نمی کنند.

پسر بچه ای که از قد و قواره اش پیداست دروازه های ده سالگی را رد نکرده با خانواده خود در صف تحویل سفارش ایستاده و از شوق و ذوقش معلوم است حسابی، دلش را برای خوردن فست فود، صابون زده است. او به «خبر جنوب» می گوید عاشق چیپس و پنیر است و پدرش را مجبور می کند که چند باری در ماه او را به اینجا بیاورد. کمی آن طرف تر بانوی جوانی با دوستانش در صف انتظار تحویل غذا ایستاده اند و به قول خودشان کباب ترکی، پیتزا و همبرگر سفارش داده اند. یکی از آن ها که سن و سالش کمی بیشتر است تاکید می کند که فست فود، خوشمزه ترین غذای دنیاست و در طول سال های گذشته نیز ذائقه مردم به سمت این نوع غذاها رفته است. دختر جوان که خودش را «الهه ابراهیمی» معرفی می کند به «خبر جنوب» می گوید نه تنها او بلکه خیلی ها می دانند که فست فود یک غذای ناسالم است با این حال نمی توانند آن را از لیست تغذیه خود حذف کنند اما اینکه چرا مردم با وجود آگاهی به ضرر و زیان های فست فودها همچنان میل به استفاده از آن دارند موضوعی قابل تامل است.

فست فود و سرنوشت کودکان سرطانی که در بیمارستان «امیر» خوابیده اند!

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز و مشاور تغذیه رژیم درمانی معتقد است صنعتی شدن زندگی، کمبود وقت و مشکلاتی که در جامعه وجود دارد، مردم را به سمت و سوی غذاهای فست فود سوق داده است. در واقع صنعتی شدن و تغییر سبک زندگی موجب شده افراد، فرصت کمتری برای تهیه غذا داشته باشند و همین مسئله تبدیل به یک فرهنگ در جامعه شده است. در عین حال اما به گفته دکتر عبدالحمید مصلی نژاد با توجه به اینکه فست فودها حاوی مواد نگهدارنده و افزودنی هستند، موجب چاقی می شوند و چاقی نیز زمینه‌ساز بیماری های متابولیک و سرطان است. این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز با استناد به آخرین اطلاعات حوزه پزشکی، تاکید می‌کند که در حال حاضر میزان ابتلا به سرطان در افراد جوان و نوجوان بسیار زیاد است.

او می گوید کافیست به بیمارستان امیر که مرکز سنترال بیماری های سرطانی در کلانشهر شیراز است مراجعه کنید تا متوجه شوید بیشتر بیماران، کودکان و نوجوانان هستند. این مشاوره تغذیه و رژیم درمانی، علت این تراژدی تلخ را در مصرف فست فودها جست وجو می کند و می‌گوید چون این غذاها حاوی مواد نگهدارنده و افزودنی هستند موجب بروز سکته، بیماری های سرطانی و اختلال در عملکرد کلیه و قلب و عروق می‌شود.

 مصلی نژاد با اشاره به کاهش سن سکته در افراد به این ماجرا نیز گریز می‌زند که بیشتر کسانی که این روزها مرگ، سرنوشت آن ها را به دارالرحمه گره زده است از قشر جوان هستند. علاوه بر این به قول او مصرف فست فودها موجب شکل گیری الگوی غذایی نامناسب در بین کودکان و نوجوانان شده و بیشتر آن ها در مراجعه به متخصصان تغذیه عنوان می‌کنند که پیتزا را از غذاهای دیگر بیشتر دوست دارند.

در واقع فست فودها شکل الگوی غذای کودکان و نوجوانان را تغییر داده‌اند و والدین نیز به جای آنکه الگوی غذایی سالم را برای کودکان خود توضیح دهند، زمینه استفاده از غذاهای ناسالم را برای آنان فراهم می‌کنند. بنا به تاکید این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، یکی از علت های کوتاهی قد کودکان و نوجوانان، مصرف بیش از اندازه فست فودهایی است که غنی از چربی و انرژی هستند و همین مسئله موجب افزایش ترشح هورمون های زنانه و مردانه در کودکان شده و آن ها را به سمت کوتاهی قد، سیر می دهد. از سوی دیگر، فست فودها در کوتاه مدت اگرچه گرسنگی افراد را از بین می‌برند اما در بلندمدت، تاثیری در سیری آن ها ندارند. به گفته مصلی نژاد بر اساس تحقیقات انجام شده، فست فود و شیرینی ها ۵۱ درصد، بیشتر از غذاهای دیگر افراد را به سمت افسردگی و بیماری‌های روحی روانی سوق می دهد.

 این روزها مطب روانپزشکان، پُر از جوانانی است که مشکلات افسردگی و روحی و روانی دارند که علت آن را می توان در تغذیه نامناسب نیز جست وجو کرد. به قول او فرهنگ غذایی نامناسبی که از غرب به ایران رسیده هیچ کمکی به سلامتی مردم نمی کند و آنها باید الگوی نامناسب را به عنوان یک مشاور تغذیه به کودکان و نوجوانان خود گوشزد کنند و عواقب استفاده از غذاهای ناسالم را برایشان توضیح دهند.

مردم با خرید فست فود، پول می دهند تا سکته و سرطان بخرند

 این مشاور تغذیه و رژیم درمانی به این نکته نیز اشاره می‌کند که فست فود، غذا نیست بلکه مواد سمی است که مردم پول می دهند و در مقابل آن سرطان و بیماری‌های قلبی و عروقی می خرند. در واقع کسی حاضر نیست پول و سرمایه خود را بدهد و مواد سمی بخرد و به قول مصلی نژاد به همین دلیل افراد باید از فست فودها کمتر استفاده کنند تا مشکلات این چنینی دامن آن ها را نگیرد.

 البته این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز معتقد است در صورت لزوم می توان از منابع خانگی برای تهیه فست فود استفاده کرد و با استفاده از غلات و سبزیجات، غذای سالم تری تهیه نمود. به گفته مصلی نژاد انواع پنیرهای چرب که در تهیه ساندویچ و پیتزا استفاده می شود اگرچه غذا را خوشمزه تر می کنند اما بسیار مضر هستند. این مشاور تغذیه و رژیم درمانی با تأکید بر اینکه غذاهای خوشمزه، مضرتر هستند یادآور می‌شود که با مصرف این غذاها، سم وارد بدن می شود و بهتر است افراد یا لب به این غذاها نزنند و یا در صورت لزوم در منزل، آن را با منابعی همچون سبزیجات، گوشت، مرغ و ماهی تهیه کنند. به گفته او چیدمان مواد غذایی موجود در فست فودها، مواد چرب و پر انرژی هستند و سلامت کودکان را در آینده به مخاطره می‌اندازند. عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز با اشاره به اینکه فرهنگ غذایی نامناسب، جایگزین تغذیه سالم شده است می‌گوید بسیاری از خانواده ها به دنبال علت کوتاهی قد یا سایر بیماری ها در فرزندان خود هستند، حال آنکه معلول این علت ها را باید در نوع تغذیه آن ها جست وجو کرد. از دیدگاه او تا زمانی که والدین، رویه غذایی خود را اصلاح نکنند و پدر و مادرها، خود فست فود خور باشند، نمی‌توان امیدی به اصلاح الگوی غذایی کودکان و نوجوانان داشت. البته این روزها فست فودها نه تنها نسبت به برخی غذاها خوشمزه تر هستند و دسترسی به آن ها نیز آسان است بلکه در مقایسه با لیست غذاهای سنتی نیز ارزان ترند و احتمالا یکی از علت‌های گرایش مردم به این نوع غذاها نیز همین مسئله است.

بسیاری از خانواده‌هایی که گذرشان به رستوران ها و بیرون برها می افتد هر چند از ضرر و زیان فست فودها بی خبر نیستند اما ترجیح می‌دهند همچنان در لیست طرفداران این غذای ناسالم بمانند و به جای خوراک های سنتی و ایرانی، فست فود بخورند. با این حال اما مصلی نژاد با اشاره به همین داستان تاکید می‌کند که تصور کنید دو لیوان آب، روی میز باشد و یکی از آن ها آغشته به سم است. او می گوید اگر به کسی تاکید کنند که آبِ یکی از این لیوان ها را بنوش، از ترس آنکه لیوان سمی را انتخاب کند هرگز ریسک نمی کند و دست به انتخاب نمی زند. از دیدگاه او ماجرای خیلی‌ها در انتخاب غذای سالم و ناسالم نیز دقیقاً باید به همین مثال، شباهت داشته باشد. در واقع عده ای پول می‌دهند اما سم می خرند و بچه های خود را به جای آنکه سالم، وارد جامعه کنند بیمار به جامعه تحویل می دهند. مصلی نژاد معتقد است هیچ عقل سالمی، سرمایه زندگی خود را با خرید سم به هدر نمی دهد و باید این حساسیت نسبت به مصرف غذاهای سالم ایجاد شود.

در هر حال جامعه، آدم های سالم می خواهد و سالم بودن نیز در گروی مصرف غذاهای پاک و بهداشتی و پرهیز از غذاهای ناسالم است. فست فود، همان طور که متخصصان تغذیه نیز هشدار داده اند یک سم مهلک است که جز سرطان و بیماری های قلبی و عروقی، تحفه ای برای طرفدارانش ندارد.