انقراض قریب

سهیلا رفیعی نژاد/ اهمیت حفظ گونه های در حال انقراض و مراقبت از گونه هایی که در معرض تهدید و آسیب هستند بسیار زیاد است و در عین حال برخی مدیران استان از اهمیت این موضوع چندان اطلاعی ندارند و به همین دلیل مشارکت با محیط زیست فارس را در اولویت های خود قرار نداده اند. در این باره توقع می رود برخی مسوولان استانی دید خود را در زمینه جایگاه حیات وحش و نقش آن در توسعه فارس تغییر دهند. از سوی دیگر ایجاد زیر ساخت ها برای توسعه گردشگری در مناطقی که دارای گونه های خاص و در حال انقراض هستند نیز اهمیت قابل توجهی دارد که هم بر معیشت ساکنان محلی آن مناطق و هم اقتصاد استان می تواند تاثیر گذار باشد.

رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش محیط زیست فارس در این خصوص گفت: گونه های در حال انقراض ایرانی شامل گورخر ایرانی و گوزن زرد است.علاوه بر این پلنگ ایرانی هم  جزو  گونه های در حال انقراض است و شرایط  این گونه ها بحرانی است . لیلا جولایی افزود: خرس قهوه ای نیز در معرض تهدید است ، و این قبیل جزو گونه هایی هستند که در معرض انقراض نیستند اما آسیب پذیرند؛ مانند آ هو، گرگ، قوچ ، میش و برخی از انواع پرنده ها و آبزیانی مانند پلیکان پا خاکستری و اردک سر سفید که قبلا در دریاچه پریشان بودند. این مقام مسوول محیط زیست فارس عنوان کرد: اولویت بندی ما به سمت و سویی است که گونه های در معرض انقراض  در اسارت و یا در طبیعت تکثیر و در معرض تهدیدها هم حفظ شوند. در این راستا دو سایت تکثیر گوزن زرد ایرانی که گونه ای در معرض انقراض  است، در استان وجود دارد. جولایی گفت: یکی از این سایت ها در میان کتل و یکی هم درشهرستان ارسنجان قرار دارد و خوشبختانه  سایت ارسنجان رشد مطلوبی داشته  و در حال حاضرحدود 80 گوزن زرد در این منطقه که جزو سایت های مولد است به سر می برند. در واقع در کشور دو سایت مولد گوزن زرد داریم که یکی در ایلام و یکی در ارسنجان است. رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش محیط زیست فارس گفت: برنامه ای که برای گوزن زرد داریم و برایمان بسیار هم اهمیت دارد ، پیدا کردن یک زیستگاه طبیعی مناسب برای این گوزن های زرداست تا آنها را به طبیعت منتقل کنیم تا بتوانند به حیات شان در طبیعت ادامه دهند. جولایی افزود: هدف از تکثیر این است که جمعیت هایی که در طبیعت از بین رفته را اهدا کنیم.  در همین باره پیدا شدن این زیستگاه برایمان اهمیت بسزایی دارد  وچند گزینه  به این منظور در کشور انتخاب شده  و در حال ارزیابی است. جولایی عنوان کرد: در مورد گورخر نیزما بزرگترین جمعیت گور ایرانی را در پارک ملی قطرویه در منطقه بهرام گور داریم.

وی گفت: البته افزایش جمعیت گورخر در این منطقه مشکلاتی را بوجود آورده، چون بخش هایی از این زیستگاه در تصرف قرار گرفته و یا تخریب شده و در حال حاضر زیستگاه آنها محدوداست و این زیستگاه تکافوی علوفه را برای گورخرها نمی دهد. به همین دلیل گاهی به باغهای مردم منطقه هجوم می برند و خساراتی را وارد می کنند و برخی شاکی می شوند. به همین دلیل باید برای کاهش مشکلات زیستگاه گورخرها در فارس فکری شود.

این مقام مسوول محیط زیست فارس گفت: در این خصوص باید کریدورهای استانهای دیگر را  برای آنها امن کنیم، احیا و توسعه زیستگاه نیز باید در اولویت ها قرار گیرد. جولایی افزود:  متاسفانه در برخی مراتع ما بیش از  ظرفیت، دام می چرد و عواملی از این قبیل باعث می شود زیستگاه های یادشده تخریب شود. بطور کلی باید عوامل تهدید را در زیستگاههای حیات وحش حذف کنیم.

جولایی افزود: متاسفانه تخریب مراتع با توسعه معادن در برخی مناطق استان اتفاق افتاده است. در این حیطه پیگیری های لازم از سوی هیچیک از دستگاهها انجام نمی شود و به عبارتی مشارکت بین بخشی برای حفظ گونه های کمیاب یا وجود ندارد و یا در حد انتظارنیست.  رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیاط وحش محیط زیست فارس تصریح کرد:   مهمترین مشکل ذهنیت موجود در این باره است. در حالیکه حیات وحش و منابع طبیعی بستر توسعه و برای نسل فعلی منبع حیاتی با ارزشی هستند، اما  دیده نمی شوند.اهمیت این موضوع  باید در ذهن قانون گذاران ما جابیفتد.  وقتی مدیران استان متوجه این موضوع شدند و  به این نتیجه رسیدند، می توانند از این منابع در تغییر معیشت و بهبود معیشت جوامع محلی هم استفاده کنند.  جولایی گفت: توجه بیشتر مدیران به نقش حیات وحش می تواند بر توسعه استان هم تاثیر مثبت بگذارد. بطور کلی در این خصوص باید فعالیتهای بیشتری کنیم تا بتوانیم ارزش گذاری اقتصادی برای آن انجام دهیم. وی افزود: البته  دیدگاه مردم نسبت به محیط زیست و حیات وحش بسیار بهبود یافته و با وجود اینکه در برخی مناطق  به دلیل خشکسالی و کمبود غذا حیات وحش خسارت هایی برای افراد محلی به دنبال  دارد ، اما  آنها کنار آمده اند.  جولایی عنوان کرد:   البته به منظور دستیابی به اهداف مطلوب در راستای حفظ گونه های در حال انقراض باید کارهایی برای معیشت مردم  در مناطق نزدیک به زیستگاههایی مانند گورخر، انجام داد  تا مردم محلی از توریسم آن منطقه بهره ببرند. 

او گفت: البته تامین زیرساختها نیز به منظور توسعه گردشگری این مناطق باید فراهم باشد و مثلا اقامتگاههای بوم گردی راه اندازی شود. جولایی در خصوص پارک های ملی نیز عنوان کرد: مردم می توانند از این پار ک ها بازدید کنند و ما مجوز بازدید از پارک های ملی را صادر می کنیم، اما باید زیر ساختها هم فراهم باشد و برنامه  اکوتوریسم برای پارک ها ی ملی تدوین شود.

رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیاط وحش محیط زیست فارس در پاسخ به سووالی  مبنی بر متروکه بودن پار ک ملی بمو  گفت: اصلا چنین چیزی یعنی متروکه بودن پارک ملی بمو را قبول ندارم و صحت ندارد. حتی این پارک ملی میان یک سری تغییرکاربری ها حفظ شده  و پوشش گیاهی و حیات وحش موجود بی نظیر است. جولایی تصریح کرد: مردم می توانند به محدوده مشخصی  از پارک بمو بروند  و البته در همه جا  از جمله زیستگاههای حساس حیاط وحش ببدون  مجوز  نمی توانند بروند و در صورت کسب مجوز با محیط بان امکان بازدید وجود دارد. در عین حال در فصل زاد و ولد حیات وحش هم مجوز بازدید نمی دهیم.

رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش محیط زیست فارس ادامه داد: در رسیدگی به حیات وحش فعالیهیای بسیاری باید انجام داد و گستره خدمات وسیع است ؛ از جمله باید به حفاظت زیستگاه پرداخت، آب رسانی در خشکسالی و حفظ حیات وحش در زمان  آتش سوزی ها همه و همه باید انجام گیرد.

جولایی  با بیان اینکه  گستره کاربرای حیات وحش بسیار وسیع است، گفت:  خیلی از کشورها اقتصادشان بر پایه حیات وحش می چرخد . در این باره اگر بتوانیم  از حیاط وحش به نحو مطلوبی حفاظت کنیم ،می توان با جذب توریست به اقتصاد کشورو استان کمک کرد. او تصریح کرد: در این مقوله باید اهداف بلند مدت  و کوتاه مدت داشت.  توریسم حیات وحش در فارس می تواند بسیار بهتر باشد،  چرا که  گونه گور آسیایی را گردشگران فقط در ایران می توانند ببینند و پرنده زاغ بور نیز همنیطور؛ اما باید زیر ساختها هم فراهم باشد.