«کاملینا»، قاتق نان کشاورزان فارس می شود؟!
گزارشی از حمایت ها از کشت محصولات کم آب بر
ادمین ۵
فاطمه مقدم/کشور در حال سپری کردن بحران کم‌آبی است استان فارس نیز چهاردهمین سال خشک خود را پشت سر می گذارد و در سال های گذشته سیاست عجیب خودکفایی در تولید گندم و تولید محصولات پر آب بر، زمین های فارس را به سبب برداشت بی رویه آب به عطشی کشنده انداخته است. براساس اعلام مرکز آمار ایران ۷۰درصد از آب مصرف شده در بخش کشاورزی ایران در سال گذشته به ۱۵استان خوزستان، فارس، کرمان، خراسان رضوی، اصفهان، مازندران، آذربایجان غربی، گیلان، سیستان و بلوچستان، تهران، مرکزی، همدان، قزوین، اردبیل و آذربایجان شرقی اختصاص داشته است. بر اساس این گزارش استان فارس با سهم ۹.۷درصدی در رتبه دوم جدول مصرف آب کشاورزی، قرار دارد. البته فارس استانی کشاورزی است و ۷.۲درصد از تولید ارزش افزوده بخش کشاورزی کشور در سال گذشته را به‌خود اختصاص داده است. به‌نظر می‌رسد تجدیدنظر در ساختار بخش کشاورزی و تشویق کشاورزان به استفاده بهینه از آب، سرمایه‌گذاری برای تغییر الگوی کشت بتواند تا اندازه زیادی از مصرف آب بخش کشاورزی استان کم کند. اما مسئله این است که تغییر کشت محصولات پر آب بری چون برنج که ارزش افزوده بسیار دارد به راحتی میسر نمی شود و جایگزینی محصولات پر آب با محصولاتی کم آب بری که ارزش افزوده کمی دارد جز با حمایت های دولتی امکان پذیر نیست.
مدیر امور زراعت جهاد کشاورزی فارس با اشاره به این که جهاد کشاورزی در راستای حمایت از کشت محصولات کم آب بر برنامه هایی در طول سال جاری انجام داده است گفت: کشت محصولاتی چون «گلرنگ» و «کاملینا» که دانه روغنی است در فارس ترویج شده است. کاملینا کشت جدیدی است که با تحمل خشکی بسیار زیاد در استان ترویج و انجام شده است. کاملینا را می توان به صورت دیم هم کاشت اما اگر این دانه روغنی تنها دو بار در طول کشت آبیاری هم شود محصول بسیار خوبی می دهد.
مهدی صادقی با اشاره به اینکه معرفی گیاهان جدیدی که بتواند در شرایط خشکسالی عملکرد اقتصادی و رضایت‌بخش داشته باشد، از راهکارهای منطقی برای رفع چالش های کم آبی در کشاورزی است افزود: دانه روغنی کاملینا در ردیف گیاهان اقتصادی، سازگار و دارای تناوب مناسب کشت با غلات قرار دارد. کاملینا روغن ویژه و با کیفیت عالی با مقادیر بالایی از امگا ۳ می دهد و به عنوان مکمل در باقی روغن ها نیز از ان استفاده می شود. امسال ما برنامه ده هزار هکتاری کشت دانه کاملینا را هدف گذاری کردیم اما از آنجا که این کشت جدیدی است و کشاورزان با آن آشنایی کافی ندارند ممکن است برداشت آن چندان مطلوب نباشد.
صادقی با اشاره به اینکه گیاه گلرنگ محصول کم آب بر دیگری است که کشت آن توسط جهاد حمایت شده اظهار داشت: این گیاه هم کم آب بر است و با دو تا سه بار آبیاری در طول کشت محصول خوبی می دهد حتی می شود به صورت دیم نیز این گیاه را کاشت. از نظر کاربرد نیز هم دانه گیاه گلرنگ خریدار دارد و هم گلبرگ های آن از این نظر این گیاه در عین کم آب بری بسیار هم سوده ده است و البته جهاد کشاورزی فارس هم خرید این محصول را حمایت می کند.
مدیر امور زراعت جهاد کشاورزی فارس امسال شرکت تعاونی دانه روغنی از خرید کاملینا حمایت کرد، گفت: شرکت دانه های روغنی به ازای هر کیلوگرم کاملینا 253 هزار ریال به کشاورزان پرداخت کرد. همچنین از شرکت پردیس تهران نیز خواستیم که از کشاورزانی که گلرنگ کاشته اند محصول بخرند.
صادقی با اشاره به برخی از محصول های کم آب بر که بازار خوبی دارند و نیاز به حمایت ما ندارند تصریح کرد: محصولاتی چون جو و کنجد هم کم اب بر هستند اما کشاورزان برای فروش این محصولات به حمایت ما نیازی ندارند مثلا کنجد هم قیمت بسیار خوبی دارد هم کم اب براست و با چهار نوبت آبیاری محصول خوبی می دهد.
وی سطح زیر کشت کنجد استان را ده هزار هکتار کنجد خواند و گفت: درحال حاضر هدف گذاری دو ده هزار هکتاری برای کشت گلرنگ و کاملینا کرده ایم البته در بهار سال جاری فارس با سطحی بالغ بر 980 هکتار بیشترین سطح زیر کشت کاملینا در کشور داشت اما چون این کشت جدید است تا مسلط شدن به بهترین شیوه کشت زمان می برد چنانکه در 50 درصد از مزارع کاملینا در اثر خشکسالی و سرمازدگی بهاره از بین رفت.
وی در پاسخ به این سوال که با حمایت جهاد کشاورزی استان چند هکتار محصول کم آب بر جایگزین محصولات پر آب بر شده است، اظهار داشت: امسال پیگیر همان دو نوع کشت کاملینا و گلرنگ در 20 هزار هکتار در کل استان هستیم و اکنون در حال کشت کاملینا در شهرستان های مرودشت، خفر و فیروزآباد هستیم و چون اکنون کاملینا در حال کشت است نمی توانیم آمار دقیقی از کشتمان بدهیم تا یک ماه آینده می شود درباره آمار دقیق سطح زیر کشت نظر داد.
صادقی با تاکید براینکه محصولات کاملینا و گلرنگ محدودیت زمان کشت ندارد هر زمان می توان آن ها را کشت کرد یادآورد شد: این درحالی است که محصول کم آب بری چون کلزا اگر همان اول پاییز کشت نشد دیگر نمی توان به کشت آن مبادرت کرد اما این دو محصول یاد شده اما هم به خشکی مقاوم هستند و هم از نظر تاریخ کشت محدودیت ندارند.
گفتنی است کاملینا گیاهی علفی و دارای ساقه است، ارتفاع آن ۳۰ تا ۱۲۰ سانتی متر و رنگ بذر کاملینا زرد کمرنگ یا نارنجی قهوه‌ای مایل به زرد و دوره رشد آن ۸۵ تا ۱۰۰روز است. روغن کاملینا به دلیل داشتن آلفاتوکوفرول و ویتامین E بالا که از آنتی‌اکسیدان‌های قوی است، نیاز به هیچگونه افزودنی برای ماندگاری ندارد.
