پست های جنسیت زده مدیریتی

سهیلا رفیعی نژاد/ یکی از شاخص های توسعه در هر جامعه ای میزان مشارکت و حضور زنان در عرصه های اقتصادی و اجتماعی است و البته حضور واقعی و نه صوری. اگرچه ما شاهد حضور و حتی افزایش حضور زنان در فارس در این عرصه ها هستیم اما رشد و صعود زنان به سطوح بالاتر با موانع زیادی روبرو است. در این خصوص اگرچه طبق برنامه ششم توسعه قرار بود حداقل 30 درصد پست های مدیریتی استان به زنان برسد، اما وضعیت به نحوی است که نه تنها این امر که قرار بود از 1401 افزایش هم یابد محقق نشد بلکه طبق آمار و ارقام از این میزان فاصله بسیاری داریم. در این خصوص اگرچه برخی از مسئولان استان که تقریبا همه هم مرد هستند از عدم تمایل خود زنان برای قرار گرفتن در پست های مدیریتی در فارس می گویند، اما به گفته رییس مرکز مطالعات اجتماعی زنان دانشگاه شیراز این نحوه مطرح کردن موضوع و بیان آن به عنوان مهم ترین علت استفاده اندک از زنان در پست های مدیریتی بی انصافی و به نوعی دلیل تراشی است. دکتر حلیمه عنایت که 30 سال به عنوان یکی از اساتید برجسته تاثیرگذار دانشگاه شیراز و به عنوان یک زن موفق دانشگاهی در استان فعالیت دارد، به «خبرجنوب» می گوید: متاسفانه موانع بسیاری برای رسیدن زنان به پست های مدیریتی در فارس وجود دارد. این جریان در سال های گذشته هم وجود داشته است با وجود وعده وعیدها در عمل اتفاقی که باید نیفتاده است.

وی می افزاید: به همین دلیل (موانع) است که ما پیشرفت زنان را در مسایل مدیریتی نمی بینیم.

این استاد تمام دانشگاه شیراز می گوید: این در حالیست که از یک سو با افزایش زنان تحصیکرده و متخصص در استان و کشور روبرو هستیم و با این پیشرفت ها، انتظار می رود در موقعیت اجتماعی زنان تغییر و تحولی ایجاد شود تا بتوانند از توان خود در سطوح مدیریتی استفاده کنند، اما تحولات با انتظارات فاصله بسیاری دارد.

دکتر عنایت تصریح می کند: یکی از بحث های اساسی در زمینه توسعه، بهره گیری درست و منطقی از توانایی ها و استعدادهای نیروی انسانی هم زن و هم مرد است اما متاسفانه این را در جامعه مان نمی بینم.

وی می گوید: در خصوص حضور زنان به نحو یادشده و در پست های مدیریتی نه منع قانونی داریم و نه منع شرعی داریم بطوری که قانون اساسی این حق را می دهد که زنان هم حضور داشته باشند و ما حداقل قانون برنامه ششم توسعه را داریم می بینیم که بر اساس آن قرار بود تا پایان سال 1400، 30  درصد پست های مدیریتی به زنان  واگذار شود. این استاد بخش جامعه شناسی دانشگاه شیراز عنوان می کند: بر اساس این انتظار می رفت حداقل چند مدیر زن در استان داشته باشیم اما می بینیم آن چیزی که در این خصوص حاکم است عرف، سنت، گرایش و سلیقه ها است و نه جوامع.

دکتر عنایت می گوید: مجموعه ای از نگرش های منفی مانع از آن می شود که اقلیت ها و زنان در یک سطح معینی از آن سلسه مراتب سازمانی بتوانند بالاتر بروند. این موانع تبعیض آمیز در راه تلاش برای رسیدن به سطوح بالای مدیریتی مانع زن است.

وی می افزاید: ما این وضعیت را دقیقا در جامعه و استان داریم می بینیم. با وجود صحبتی که در برنامه ششم توسعه شده (سهم 30 درصدی زنان از پست های مدیریتی)، اما هیچ نماینده زنی از فارس در مجلس شورای اسلامی نداریم. اگرچه در شورای شهر و روستا زنان توانسته اند حضور داشته باشند و خودشان را تثبیت کنند.

رئیس مرکز مطالعات اجتماعی زنان دانشگاه شیراز می گوید: وقتی نگاه می کنیم می بینم میانگین مدیران زن در 33 شهرستان فارس 3 است یعنی به ازای هر 10 هزار نفر جمعیت زن، 3 مدیر زن در این شهرستان ها داریم این میزان  در سطح کلان شهر شیراز نیز عددی حدود 5 است.

دکتر عنایت تصریح می کند: این میزان بسیار کمتر از انتظار و حتی وعده هایی است که در برنامه ششم توسعه داده شده است.

وی می گوید: این واقعا انتظار زیادی نیست که زنان ما برای رسیدن به عدالت اجتماعی سهم بیشتری از پست های مدیریتی را داشته باشند. چیزی که لازمه پیشرفت هر جامعه ای است. جامعه ای پیشرفت می کند که مشارکت همه اقشار و گروه ها را داشته باشد. زنان نیمی از افراد هر جامعه ای را تشکیل می دهند و این انتظار زیادی نیست که بگوییم زنان در سطوح بالا هم حضور داشته باشند و این امر رشد، پیشرفت و سلامت یک جامعه را تضمین می کند.

این استاد دانشگاه شیراز ضمن تاکید بر بی توجهی به افزایش سهم زنان از پست های مدیریتی در استان، می گوید: وقتی این طور رفتار می کنیم باید منتظر پیامدهای آن هم باشیم این پیامدها در سطوح مختلف خرد تا کلان جامعه خودش را نشان می دهد و این بطور مشخص سلامت اجتماعی و روانی جامعه را تهدید می کند.

دکتر عنایت می افزاید: ما اگر از زاویه شرع و دین مان هم بخواهیم نگاه کنیم، جایگاه زن در اسلام بالاتر از این حرف هاست اما واقعیتی که در جامعه می بینم نادیده گرفتن است چرا که نه در آیات و نه در احادیث معتبر این را نمی بینیم که مانعی برای حضور موثر زن در سطوح  بالاتر و مدیریتی جامعه وجود داشته باشد اما وقتی تفسیرهای شخصی، جناحی و سلیقه ای می شود نتیجه اش این می شود که سهم زنان از پست های مدیریتی نادیده گرفته شود.

این استاد تمام دانشگاه شیراز با بیان اینکه انتظار می رفت سهم 30 درصدی زنان از پست های مدیریتی در فارس حتی از اول امسال بیشتر هم شود گفت: اما نه در سال های گذشته و نه در حال حاضر به این خواسته زنان نرسیده ایم.

دکتر عنایت در خصوص اظهارنظر برخی مسئولین مبنی بر اینکه اکثر زنان توانمند استان خود هم تمایل چندانی به پذیرش پیشنهادهای مدیریتی در سطوح بالا ندارند نیز می گوید: این را نفی نمی کنم، پیشنهادهایی به خانم هایی شده اما نپذیرفته اند، اما آیا آن پذیرش به معنای یک فشار مضاعف برای آن زن بوده که نپذیرفته است؟ آیا آن تقسیم کار سنتی در خانه و خانواده ها همچنان وجود دارد و به قوت خود باقی است یا تغییر کرده است؟

مدیرکل دفتر امور بانوان استانداری فارس نیز در خصوص سهم زنان فارس از پست های مدیریتی می گوید: این مقوله جزو اولویت های ماست و معتقدم طی یکسال گذشته سهم زنان از پست های مدیریتی نادیده گرفته نشده و در حال حاضر تعدادی از مدیران میانی و پایه زن هستند.

زهرا یقطین عنوان می کند: از 84 دستگاه اجرایی در استان حدود 27 هزار و 800 نفر از شاغلین زنان هستند که 51 و 18 صدم درصد از پرسنل را شامل می شوند، این نشانگر توانمندی و حضور زنان در دستگاه های اجرایی است.

یقطین می گوید: یک هزار و247 زن در پست های مدیریتی میانی و پایه استان مشغول به فعالیت هستند. در دستگاه ها این میزان متفاوت  است. اما بطور کلی 13 و 25 صدم درصد مدیران ارگان ها را زنان تشکیل می دهند.

مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری فارس می افزاید: بیشترین تعداد مدیران زن را ما در مجموعه انتقال خون استان داریم که 81 درصد از پست های مدیریتی این ارگان را زنان دارند و در مرحله بعدی دانشگاه علوم پزشکی شیراز قرار دارد که 47 درصد پست های مدیریتی خود را به زنان سپرده است.

وی می گوید: در برخی دستگاه ها هم هیچ زنی پست مدیریتی ندارد، در این بین می توان به این ارگان ها اشاره کرد: نوسازی مدارس فارس، اداره اوقاف استان، بنیاد مسکن فارس، دخانیات استان، فرودگاه لارستان، تبلیغات اسلامی فارس، اداره کل غله و خدمات بازرگانی فارس، راهداری و حمل و نقل جاده ای استان، اداره کل تبلیغات اسلامی فارس، آزمایشگاه مکانیک خاک، بنیاد مسکن فارس، صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان روستایی و عشایر و مدیریت ارتباطات زیرساخت.

 یقطین می افزاید: در سال 96 تا 1400 بر اساس قانون برنامه توسعه ششم، تکلیف شده بود که 30 درصد زنان پست های مدیریتی داشته باشند. طبق گزارش هایی که ما در اختیار داریم بیشترین تعداد افزایش مدیر نسبت به سال 1400 مربوط به دانشگاه علوم پزشکی شیراز است  که رشد مطلوبی در این خصوص داشته است. مجموعه سرپرستی بانک سپه و سرپرستی بانک مسکن هم همینطور.

وی می گوید: تعداد مدیران زن در دانشگاه علوم پزشکی شیراز طی یکسال گذشته از  451 بانو به 532 نفر رسیده این میزان در بانک سپه از 4 نفر به 81 رسیده است و در بانک مسکن هم این میزان در مدت یادشده از 4 نفر به 48 مدیر زن رسیده است.

مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری فارس می افزاید: در مجموعه استانداری هم 3 مدیر میانی و 7 مدیر پایه داریم و این نشانگر توجه به این مقوله در دولت فعلی  است. در مجموعه فرمانداری نیز  3 مدیر میانی و یک مدیر پایه از زنان هستند و در بخشداری های استان هم سه مدیر پایه زن داریم.