ردپای نابودگری انسان بر گیاهی نادر...!

«کلوس» یا کرفس یکی از گیاهان دارویی نادری است که در بخشی از منطقه دیشموک شهرستان کهگیلویه می روئید اما امروزه به دلیل بهره‌برداری‌های غیرمجاز در معرض انقراض و نابودی قرار گرفته است.

"سلیمان محمدی"، رئیس اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد گفت: "کلوس" یکی از گیاهان دارویی نادری است که در معرض خطر انقراض قرار دارد.

وی افزود: طبق گفته مردم بومی و محلی منطقه زمانی این گیاه نادر و طبیعی به وفور یافت می شد و چند هزار هکتار را در بر می گرفت اما با وجود داشتن نگهبان بعلت تخریب و برداشت های بی رویه وغیرمجاز بخصوص از سوی افراد غیربومی استان مورد دستبرد قرار گرفت و هم اکنون تنها ۲۰ تا ۲۵ هکتار باقی مانده است.

محمدی اظهارکرد: رویشگاه "کلوس" در کوه "دل افروز" بخش "دیشموک" از توابع شهرستان کهگیلویه استان کهگیلویه و بویراحمد و هم مرز با استان چهارمحال و بختیاری است.

رئیس اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد خاطرنشان کرد: بیشتر این گیاه نادر با وجود داشتن ۴ نفر نگهبان هم اکنون از بین رفته است.

محمدی در خصوص احیا این گیاه نادر تصریح کرد: در سال ۹۹ با خرید نشاء، احیا این گیاه را در ۱۲۰هکتار انجام داده ایم اما تخریب و برداشت غیرمجاز بی رویه بوده که در حال نابودی است.

وی ادامه داد: در نقاطی از استان کار احیاء کلوس را انجام دادیم که حتی به بذر دهی هم رسید اما به جایی نرسید و مورد دستبرد قرار گرفت و تراکم خیلی کمی دارد.

رئیس اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد بیان کرد: قیمت هر کیلوگرم بذر کلوس ۴۰۰ هزار تومان است که برای احیاء این گونه گیاهی نادر نیازمند توجه و اعتبار ویژه هستیم.

همچنین "عزیزالله جعفری"، عضو هیئت علمی دانشگاه یاسوج نیز در این زمینه گفت: کلوس یک گونه بومی و فراتر از این یک جنس بومی ایران است این گونه گیاهی نادر در سالهای نه چندان دور سطح گسترده ای در منطقه "دل افروز" بخش دیشموک به طول سه کیلومتر و به عرض دو کیلومتر داشت، در واقع حداقل رویشگاه اصلی این گونه گیاهی ۶ کیلومتر مربع بوده است.

وی افزود: این رویشگاه در سال‌های اخیر به دلیل ارزش بالای این گونه گیاهی در بازار های منطقه متاسفانه با وجود تلاش دستگاه‌های متولی به شدت مورد بهره برداری و برداشت بی رویه قرار می گیرد که روز به روز از سطح و عرصه آن کمتر می شود.

دیر بجنبیم کلوس به کلی منقرض می شود

جعفری اظهارکرد: "کلوس" یک گونه در معرض خطر انقراض است که اگر دیر بجنبیم به کلی حذف و منقرض می شود این گونه گیاهی علاوه بر استان کهگیلویه و بویراحمد در استان چهارمحال و بختیاری و اصفهان رویش دارد که در استان چهارمحال و بختیاری رویشگاه خودش را از دست داده و تنها در یک منطقه "سرآغا سید" رویش دارد.

این عضوهیئت علمی دانشگاه یاسوج خاطرنشان کرد: این گونه گیاهی وحشی خاصیت دارویی و غذایی بالایی دارد و قیمت این گیاه بالاست که شبانه افراد متعددی به رویشگاه می روند و این گیاه ارزشمند اما در معرض خطر را مورد دستبرد قرار می گیرد.

جعفری تصریح کرد: با توجه به اینکه با خشکسالی و کم آب مواجهیم می توانیم در سطح وسیعی از عرصه منابع طبیعی، گیاهان کوهی همچون کرفس(کلوس به گویش محلی) کشت شود تا هم فرصت اشتغالزایی، درآمدزایی ایجاد شود و هم جهت احیا آن اقدامات موثر و خوبی توسط جوامع محلی صورت گیرد.

وی ادامه داد: هم اکنون هر کیلوگرم این گیاه بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان به فروش می رسد.

این پژوهشگر و گیاه شناس بیان کرد: گیاه کرفس(کلوس) در درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله التهاب، درد، روماتیسم، تصفیه کننده خون، سرماخوردگی و سرفه های شدید، آلرژی و دیابت موثر است.

جعفری تاکید کرد: این گیاه فرصت خوبی برای توسعه بخش محروم دیشموک است که می تواند در جهت رشد وضعیت معیشت، درآمد و اشتغالزایی مردم این منطقه مفید باشد.

گفتنی است که زمان رویش کرفس کوهی بسته به وضعیت توپوگرافی رویشگاه و شرایط آب و هوایی متفاوت است، به طوریکه در سال‌هایی که بارش بیشتر به صورت باران باشد این گیاه از نیمه اول اسفندماه و در سال‌های برفی همراه با ذوب شدن برف‌ها، رشد رویشی خود را شروع می‌کند. رویش‌ "کلوس" به صورت محدود در استان‌های چهارمحال و بختیاری، اصفهان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس و لرستان دیده می‌شود.

در گذشته  نه ‌چندان دور بخش‌های وسیع ارتفاعات و مناطق ییلاقی و کوهستانی واقع در زاگرس در استان‌های مذکور رویش‌گاه کرفس کوهی بوده‌ به طوری که جوامع محلی از آن به عنوان علوفه دامی استفاده می‌کردند.