بازایستاده!

فاطمه ایزدی/ بازنشسته ها نمی ایستند! آن ها پس از 60 سال دویدن در کوچه پس کوچه های کار و تلاش، باید بنشینند و از دریچه دیگری به زندگی نگاه کنند. با این حال اما در این اوضاع و احوال اقتصادی، بسیاری از موسپیدها باید دل به شغل دوم و سوم بدهند تا روزگارشان بگذرد.

تعارف نداریم؛ چرخ زندگی با پنج میلیون تومان نمی چرخد و 60 ساله های ما به جای آنکه در این سن و سال، بی دغدغه زندگی کنند باید فصل جدیدی از حیات خود را ورق بزنند و دل به دلهره ازدواج فرزندان، خرید جهیزیه، اجاره بها و هزار و یک خرج و مخارج دیگر بدهند. بر همین اساس است که بیشتر بازنشسته ها به ویژه کسانی که حداقل بگیر هستند پس از بازنشستگی، فرصتی برای نشستن و استراحت ندارند و باید بیش از گذشته تلاش کنند تا چرخ زندگی خود را بچرخانند. آن ها در این سن و سال، علیرغم ناتوانی جسمی باید به یک جنگ نابرابر بروند و برای تامین معاش و براورد هزینه های زندگی، شغل هایی همچون نگهبانی، مسافرکشی و کارگری ساختمان را تجربه کنند.

سهراب محمدخانی، یکی از بازنشسته های تامین اجتماعی با تحلیل و تفسیر زندگی این دسته از افراد و شرایط دشوار آنان در این دوران، به «خبرجنوب» توضیح می دهد که بازنشسته های حداقل بگیر، چندین برابر پایین تر از خط فقر زندگی می کنند و این قشر با مشکلات معیشتی فراوان روبه رو هستند. محمدخانی تاکید می کند که او و بازنشسته های دیگر مجبور هستند برای گذران زندگی خود به مشاغل مختلف روی بیاورند و در این میان، چاره ای نیست جز آنکه دو شیفت کار کنند تا بتوانند به نحوی پاسخگوی نیازهای خانواده باشند.   

از دیدگاه او دولت می تواند با فعالیت دوباره تعاونی ها تا حدی جلوی گرانی را بگیرد تا بازنشستگان نیز با سود کمتری از این تعاونی ها استفاده کنند. از هزینه های سرسام آور درمان و تهیه دارو گرفته تا مسکن و پرداخت اجاره بهای سنگین، تنها برخی از مشکلاتی است که به گواه محمدخانی، بازنشستگان را به دردسر انداخته و باعث شده آن ها در این شرایط سنی نیز به دنبال شغل دوم یا سوم باشند. اما اینکه تعداد بازنشستگان فارس چقدر است و حداقل بگیرها با حقوق های اندک، چگونه زندگی خود را سامان می دهند، موضوعی قابل تامل است.

مدیرکل تامین اجتماعی فارس در گفت وگو با «خبرجنوب» تاکید می کند که در استان، 205 هزار مستمری بگیر وجود دارد که 70 درصد از آن ها حداقل بگیر هستند. به گفته ابراهیم کشاورز در استان فارس، ماهانه هزار و 250 میلیارد تومان به مستمری بگیران پرداخت می شود و حداقل بگیران نیز حدود 5 میلیون و 600 هزار تومان دریافت می کنند. البته بنا به تاکید کشاورز، تعدادی از بازنشستگان نیز با ده روز حقوق بازنشسته شده اند و به این دسته از افراد حدود دو میلیون تومان پرداخت می گردد.

با این حساب، افرادی که به هر دلیل موفق نشده اند بیش از ده سال، بیمه پرداخت کنند جزو کسانی هستند که کمترین دریافتی ها را دارند.

 میزان دریافتی حداقل بگیرهای بازنشسته، پنج میلیون و 600 هزار تومان است

رئیس کانون بازنشستگان تأمین اجتماعی فارس نیز در همین رابطه به «خبرجنوب» می گوید بسیاری از بازنشستگان کارگری به دلیل دریافت حقوق های اندک، چاره ای ندارند جز آنکه دوباره وارد چرخه فعالیت شوند. به گفته علی راستگو در استان فارس حدود 240 هزار کارگر بازنشسته وجود دارد و در کشور نیز حدود 700 هزار نفر، زیر دو میلیون تومان حقوق می گیرند و در 60 سالگی با 10 روز کار، بازنشسته شده اند. بیش از یک میلیون و 400 هزار نفر نیز در کشور، حداقل حقوق را دریافت می کنند و 20 درصد از بازنشستگان هم بین حداقل بگیر و متوسط بگیر هستند. راستگو با اشاره به اینکه حدود 5 درصد از بازنشستگان تامین اجتماعی، سقف حقوق را دریافت می کنند به این نکته گریز می زند که حدود 48 هزار نفر از بازنشستگان فارس، حداقل بگیر و متوسط بگیر و تعدادی نیز نزدیک به سقف هستند.

در عین حال اما بنا به تاکید رییس کانون بازنشستگان تامین اجتماعی فارس، قصه کسانی که در 60 سالگی با 10 روز کار بازنشسته شده اند و حدود دو میلیون تومان دریافت می کنند، تلخ تر است و معلوم نیست این مبلغ را باید به کدام زخم زندگی خود بزنند؟! او یادآور می شود که بازنشستگان در تمام دنیا پس از یک دوره بازنشستگی، آرامش و آسایش را تجربه می کنند اما بازنشستگان ما در این دوره، باید به فکر شغل دوم باشند و وارد فاز جدیدی از زندگی شوند. در واقع آغاز بازنشستگی به خرج ها و مخارج ازدواج فرزندان، تحصیلات دانشگاه آنان و هزینه های دیگر گره خورده و بازنشستگان، تمهیدی ندارند جز آنکه با جسم خسته و ناتوان خود، شغل دیگری انتخاب کنند و با نگهبانی، فعالیت در تاکسی های اینترنتی و مسافرکشی و امثالهم، روزگار خود را بگذارنند.

راستگو با اشاره به اینکه میزان دریافتی حداقل بگیرهای بازنشسته، پنج میلیون و 600 هزار تومان است به داستان تلخ خانه به دوشی این جمعیت، گریز می زند و تاکید می کند که بازنشستگان مستاجر باید تمام دریافتی خود را خرج اجاره بها کنند. به گفته رئیس کانون بازنشستگان تأمین اجتماعی فارس، در کلانشهر شیراز برای اجاره یک مسکن معمولی در یک نقطه متوسط به پایین، حداقل باید بین 4 تا 5 میلیون تومان هزینه کرد و با این حساب، علاوه بر سایر هزینه های زندگی، افراد بازنشسته علاجی ندارند جز آنکه در سن و سالی که به آسایش و استراحت نیاز دارند، دل به فعالیت های سخت تر بدهند.

او با تاکید بر اینکه این روزها خط فقر به 15 تا 18 میلیون تومان رسیده است، راه حل برون رفت از مشکلات معیشتی بازنشستگان را در کنترل تورم و نقدینگی جست وجو می کند و معتقد است با توجه به سونامی گرانی، افزایش 40 درصدی حقوق بازنشستگان نیز جوابگوی هزینه های زندگی آنان نیست. به باور راستگو اگرچه امسال بر اساس مصوبات شورای کار، مجوز افزایش حقوق بازنشستگان دنبال شد اما در عین حال موج تورم اردیبهشت ماه، موجب گردید که این افزونی به چشم نیاید. البته او معتقد است تا زمانی که وضعیت اقتصاد به تثبیت نرسد و تورم، مهار نشود افزایش حقوق بازنشستگان نیز نتیجه بخش نخواهد بود. راستگو با اشاره به وضعیت کارگران بازنشسته به این نکته نیز گریز می زند که در گذشته، ارائه کالای اساسی به کارگران، بسیار کارگشا بود و در حال حاضر نیز می توان به جای تخصیص حق بن نقدی به کارگران، کالاهای اساسی با کیفیت به دست آن ها رساند.

او بر این باور است با پرداخت حق بن نقدی، هم اشتغال را کاهش داده ایم و هم بر طبل افزایش تورم زده ایم. مبلغ ریالی بن نقدی کارگران، 850 هزار تومان است و به گفته راستگو این مبلغ، آب بر آتش حل مشکلات معیشتی هیچ کارگری نمی ریزد و بهتر است که همچون گذشته به این دسته از افراد، کالاهای اساسی داد.

رئیس کانون بازنشستگان تأمین اجتماعی فارس تاکید می کند که شرایط ناخوش احوال اقتصادی و معیشتی، موجب شده که تعداد زیادی از بازنشستگان حداقل بگیر به شغل هایی همچون نگهبانی و رانندگی تاکسی روی آورند و علیرغم آنکه در این سن و سال، توان کافی ندارند اما در این چرخه فعالیت می کنند. در واقع 48 هزار بازنشسته حداقل بگیر جامعه کارگری فارس، زیر خط فقر هستند و به قول راستگو، علاوه بر آن حدود 85 درصد از کسانی که این روزها در حوزه کارگری یا کارمندی فعالیت می کنند، حقوقشان به 15 میلیون تومان نمی رسد و آن ها نیز زیر خط فقر هستند. به گفته این مسئول، با توجه به این شرایط نیاز است که برنامه ریزان اقتصادی برای کنترل تورم، دست به کار شوند و با راهکارهای اقتصادی به دنبال ثبات قیمت ها باشند. از دیدگاه او پرداخت یارانه نیز گرهی از کار خانوارها باز نمی کند و دولتمردان می توانند با تعریف و اجرای راه حل های صحیح در حوزه اقتصاد، به گونه ای عمل کنند که جامعه بازنشستگان نیز به دنبال چانه زنی برای افزایش حقوق خود نباشند بلکه با ثبات قیمت ها در بازار، رنگ آرامش را ببینند و باری از دوش آن ها برداشته شود. راستگو معتقد است باید برنامه ریزی در حوزه بازنشستگان به گونه ای باشند که آن ها پس از 60 سال دوندگی، برای تامین معاش به دنبال شغل دوم نباشند و حتی می توان به جای پرداخت یارانه نقدی، کالای اساسی به آن ها داد.در هر حال، تعداد بازنشستگانی که درد معیشت، آن ها را به شغل دوم یا سوم کشانده، اندک نیست و در این میان، باید کاری کرد تا موی سپیدها پس از سال ها کار و زحمت، به وادی دوندگی برای تامین خرج و مخارج زندگی نیفتند.