درام قفسه های خالی

سهیلا رفیعی نژاد- خبرجنوب/ از سال ۱۳۵۴ جامعه داروسازان ایران نام گذاری روزی به نام روز داروساز را دنبال می‌ کرد. در سال ۱۳۵۵ برای نخستین بار ۵ شهریور توسط جامعه داروسازان ایران به عنوان روز داروسازی نام گذاری شد. در روز ۵ شهریور ۱۳۵۶ در باشگاه دانشگاه تهران مراسمی برای این مناسبت برگزار شد و همچنین از تمبری که به منظور بزرگداشت این مناسبت طراحی شده بود رونمایی گردید. با این حال این روز در تقویم درج نشد و رسمیت نداشت. پس از انقلاب و با پیگیری‌ های بسیار جامعه داروسازان که به انجمن داروسازان ایران تغییر نام داده بود، سرانجام در سال ۱۳۷۸ شورای عالی انقلاب فرهنگی جمهوری اسلامی ایران به پیشنهاد تعیین روزی به نام داروسازی و درج آن در تقویم موافقت نشان داد و روز پنجم شهریور برای نخستین بار در تقویم سال ۱۳۷۹ جمهوری اسلامی ایران به نام روز داروسازی درج شد.

داروسازان که آخرین حلقه زنجیره درمان هستند نقش به سزایی در بهبودی کامل بیماران دارند و با این وجود مشکلات فراوان گله مندی های آن ها را در بر داشته است. در همین باره اجرای طرح «دارویار» هم  مزید بر علت شده تا نگرانی های داروسازان بیشتر از قبل گردد. کمبود دارو، عدم سخت گیری ها برای تأسیس داروخانه های جدید، تعداد بالای فارغ التحصیلان رشته داروسازی و عدم به روزرسانی محتوای درسی این دانشجویان از جمله مشکلاتی است که در گفت و گوی خبرنگار «خبرجنوب» با تعدادی از داروسازان فارس به بهانه روز داروسازی  مطرح شده است که از نظر می گذرانیم.

دکتر سید حسن سراج، عضو هیأت علمی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی شیراز

 تعداد دانشجویان رشته داروسازی بسیار زیاد است و در 10 سال گذشته دو و نیم برابر شده است. زیرساخت ها توسعه نیافته و معتقدم  آموزش در این حوزه دچار مشکل است. این وضعیت از دو تا سه جنبه روی بازار داروسازان تأثیر می گذارد و نگرانی این فعالان را به همراه دارد، از سوی دیگر به دانشجویان هم در زمینه آینده کاری شان استرس می دهد.

 در حال حاضر آموزش های داروسازی هم به دلیل ضعف زیرساخت ها (عدم همخوانی تعداد دانشجو با امکانات) و قدیمی بودن سر فصل دروس در حد انتظار نیست. به نحوی که وقتی دانشجوی داروسازی از دانشکده بیرون می آید فقط به درد کار در داروخانه می خورد، در حالی که علاوه بر این فعالیت یک فارغ التحصیل جوان باید بتواند در صنعت، بیمارستان و امور پژوهشی هم به نحو احسن کارآمد باشد. در این باره محتوای آموزشی این رشته باید تغییر کند و به روز شود. متأسفانه مسأله آموزش مغفول مانده و دادن مجوزهای بی حساب برای تأسیس دانشکده های داروسازی همه و همه مکشل ساز شده است.

دکتر محمد منفرد، داروساز نمونه کشوری و استانی

 اگر واقع بینانه بخواهیم به طرح دارویار نگاه کنیم باید به دو دلیل آن را طرحی مترقی و منطقی دانست؛ دلیل اول، اختلاف قیمت داروهای تولید داخل با کشورهای همسایه که بعضاً منجر به خروج این داروها از کشور از طریق قاچاق و یا توریست درمانی می شد و دلیل دوم، پیش بینی پرداخت مابه التفاوت ارزی از طریق پوشش بیمه ای به ارائه دهندگان خدمت یعنی داروخانه ها است. با اجرای درست این طرح افزایش قیمت ایجاد شده از جیب بیماران پرداخت نمی ‌شود و دولت از طریق شارژ سازمان ‌های بیمه گر این اختلاف قیمت را می پردازد.

در میان طرح های متعدد به ندرت می ‌توان طرحی را یافت که بخش خصوصی و خرده پا دست دولت را گرفته و طرحی با این عظمت را اجرا کرده باشد. بدون شک بدون مساعدت و همراهی داروخانه های بخش خصوصی امکان اجرای این طرح فراهم نبود و این داروخانه ها بودند که بدون هر گونه پیش شرطی یاری گر دولت شدند و تنها با اعتماد به دولت آن را اجرا نمودند. اجرای این طرح بار مالی داروخانه ها را حداقل دو برابر خواهد کرد. در واقع به دلیل تغییر قیمت داروها و یا به عبارتی واقعی شدن قیمت داروها سرمایه انباشته داروخانه ها در سازمان های بیمه گر دو چندان خواهد شد و اگر سازمان های بیمه گر نتوانند به موقع مطالبات داروخانه ها را پرداخت نمایند مطمئناً امکان ادامه همراهی داروخانه ها میسر نخواهد بود و این طرح در میانه راه با شکست مواجه خواهد شد. امیدواریم که بر اساس صحبت های مسئولین امر و قول‌هایی که در این خصوص داده شده است، شاهد ایجاد مشکل برای داروخانه ها نباشیم.

دکتر بهرام رستگار، داروساز

طرح دارویاری همان اصلاح سیاست های ارزی داروهای تولید داخل از ۲۳ تیر ۱۴۰۱ با هدف واقعی سازی قیمت دارو نسبت به کشورهای دیگر از طریق برداشتن یارانه دارو و اختصاص مابه التفاوت آن به سازمان های بیمه گر جهت افزایش تعداد بیمه شدگان، افزایش سهم سازمان داروهای مورد تعهد قبلی و افزایش تعهدات جدید برای مواردی که قبلا بیمه نبودند (نظیر داروهای سرماخوردگی، مسکن و ضد حساسیت و داروهای کنترل قند خون جدید) می باشد .

دستاوردهای مفید آن توزیع عادلانه دارو، جلوگیری از قاچاق بی رویه آن (به دلیل کاهش اختلاف قیمت به کشورهای همسایه) و جلوگیری از مصرف بی رویه (به دلیل شمول افزایش هزینه دارو بدون نسخه پزشک) و به صورت خلاصه در صورت مراجعه به پزشک و استحقاق دریافت دارو، پرداختی بیمار تغییری ندارد . به تبع اجرای طرح، مطالبات داروخانه ها از سازمان های بیمه گر افزایش حداقل دو برابری پیدا خواهد کرد و اگر پرداختی بیمه ها در اولویت و در اسرع وقت قرار نگیرد فشار مضاعفی بر داروخانه های پرتعداد و کم توان فعلی خواهد آمد. امید که با اختصاص و هدایت درآمدهای دولت خدمتگزار از اجرای این طرح به داروخانه ها که مجریان اصلی طرح هستند شاهد تداوم و تعالی آن باشیم.

*دکتر احمد خالصی، داروساز

 از دانشگاه علوم پزشکی شیراز به دلیل نظارت کامل بر طرح دارویار قدردانم که هم به نفع مشتری و هم به نفع داروخانه ها بوده است.  طرح دارویار مطلوب است اما رفع نواقص آن باید سرعت گیرد و به طور مثال به روز رسانی سیستم های الکترونیکی توسط سازمان های بیمه گر باید انجام  شود.

علاوه بر این با توجه به گرانی داروها توقع داریم برای این که بتوانیم دارو تهیه کنیم بیمه ها در زمینه پرداخت ها همکاری بیشتری با ما داشته باشند. یک دست شدن سهم بیمه ها نیز اهمیت دارد و این که در مورد یک قلم دارو هر کدام از سازمان های بیمه گر درصد متفاوتی را برای پوشش داشته باشد، سرگردانی بیمار را به همراه داشته و باید اصلاح شود.

دکتر فریبا گلشنی، داروساز نمونه کشوری و استانی

 دارویار طرح قابل توجهی است اما متأسفانه چون وابسته به بیمه ها می باشد و در دوره های مختلف سازمان های بیمه گر نتوانسته اند به تعهدات خود عمل کنند، این موضوع داروسازان را نگران کرده است. چرا که اگر داروخانه ها با کمبود سرمایه مواجه شوند برای تأمین دارو دچار مشکل می گردند.

یکی از بزرگ ترین مشکلاتی که داروسازان در داروخانه ها با آن مواجه اند، ناشی از ضعیف بودن سرعت اینترنت و قطعی شبکه است. با توجه به الکترونیکی شدن نسخه ها، قطعی و سرعت پایین اینترنت باعث سردرگمی و معطلی بسیاری از بیماران جهت ثبت نسخه و دریافت دارو شده است.

دکتر میثم درخشان، داروساز

 طرح دارویار مطلوب است، به شرط این که حمایت داروخانه ها در این باره صورت گیرد و همه چیز به ضرر و زیان داروسازان تمام نشود. از دیگر مسائل داروسازان که مشکلاتی را برای آن ها در بر داشته کمبود دارو و عدم حمایت دارویی از سوی توزیع کننده ها است؛ این وضعیت ناشی از سر باز زدن کارخانه های تولید کننده از تولید دارو به دلیل عدم توجیه مالی است. یکی دیگر از مسائل عدم همخوانی تورم با قیمت دارو می باشد؛ در حالی که یک قطره چشمی 3 هزار تومانی هم در بازار فعلی دارو وجود دارد، ظرف خالی این قلم در پلاسکوها 5 هزار تومان است و به همین دلایل تولیدکننده توجیه اقتصادی نمی بیند و این وضعیت  باعث کمبودها گردیده به نحوی که به شدت قفسه های داروخانه ها خالی از دارو است. با کمبود سرم مواجه هستیم و لیست بلند بالایی از داروهای نایاب یا کمیاب وجود دارد.

****دکتر سیروس حیدرپناه، داروساز

زنجیره تامین دارو که انتهای آن داروخانه است، با توجه به مشکلات موجود بار زیادی را بر دوش داروخانه ها گذاشته است. بیماران تغییر قیمت ها، تغییر در سهم بیمه ها و نبود دارو و دیگر مسایل اینچنینی را  از چشم داروخانه و داروساز می بینند و همه چیز سر داروساز شکسته می شود.

دارویار نیز طرح خوبی است، به شرط اینکه منابع مالی آن از همین اول راه تأمین شود.

دکتر علی حسینی، داروساز داروخانه روستایی

دارویار طرح بدی نیست اما به شرط این که داروخانه ها قربانی نشوند و پرداخت مطالبات داروخانه ها، به موقع صورت گیرد. در داروخانه های روستایی اکثراً داروسازان جوان فعال هستند و اگر قرار باشد به سمتی رود که مطالبات شان هم پراخت نشود، اولین جایی که آسیب خواهد دید داروخانه های روستایی خواهد بود. همچنین کسری برخی داروها از جمله سرم در روستاها نگران کننده است و از آن جا که اکثر روستاها تک داروخانه ای هستند، انتظار می رود برخی داروهای اورژانسی به مقدار مورد نیاز به ما داده شود.

دکتر سوسن زاهدی، داروساز

 معتقدم دارویار یکی از بدترین طرح های اجرایی در حوزه درمان و دارو است که پیامدهای عظیمی هم خواهد داشت. در این طرح به شکل کاملا غیرمسئولانه، مشکلات داروخانه ها نادیده گرفته شده است. اگر چه سازمان های بیمه گر تا حدودی متقبل قیمت های دارویی شده اند اما به نظر می رسد در طول زمان با مسائل ناشی از تأخیر در پرداخت ها مانند همیشه مواجه شویم. یکی دیگر از مشکلات این است که در آغاز طرح قیمت داروهای شرکت های مختلف همسان بود، اما با گذشت مدت کوتاهی دوباره شرکت ها مجوز افزایش قیمت گرفتند و متأسفانه سازمان های بیمه گر روی قیمت قبل مانده اند و اضافه را پرداخت نمی کنند این وضعیت بار زیادی را بر دوش داروخانه ها گذاشته است. اگر این شرایط مدیریت نشود، طرح منجر به ورشکستگی داروخانه های خصوصی در مدت کوتاهی می شود و داروخانه های  زنجیره ای وارد میدان می شوند. معتقدم این طرح اصلاً نیامده که به مردم کمک کند و در واقع آمده تا آخرین رمق داروخانه ها را بگیرد و نفس شان را ببرد تا سرمایه گذاران را جایگزین داروسازان واقعی کند و این برای سلامت مردم خطرناک است.

دکتر سعادت دلفانی، داروساز

 طرح دارویار به صورت یک جانبه و بدون هیچ گونه مشورتی با نهادهای صنفی داروسازان اجرا شد. در عین حال دولت می گوید هدف ما پیشگیری از قاچاق معکوس دارو است اما باید ببینیم چقدر می تواند موفق باشد؟

نگرانی اساسی ما این است که با وجود وعده وعیدها، به نظر می رسد  قرار است همه هزینه های این طرح از جیب داروساز برود و وقتی برخی سازمان های بیمه گر، تازه بدهی های مهر ماه و آبان 1400 را پرداخت کرده اند واقعاً جای نگرانی است که چطور می خواهند به تعهدات جدید خود عمل نمایند.

این کاهش نقدینگی می تواند باعث ورشکستگی یک سری داروخانه ها که گردش مالی شان روی داروهای فروش آزاد بوده، شود. اگر به وعده وعیدها عمل نگردد دارویار، تیر خلاصی بر پیکر بی جان داروخانه های مستقل و خصوصی خواهد بود.

دکتر محمد عظیم رأفت، داروساز و رئیس اداره فنی و نظارت بر داروی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی شیراز

در زمینه مشکلات داروسازان فعال در بخش دولتی می توان به حجم  بالای کار و مسئولیت زیاد و دریافتی کم آن ها نسبت به داروخانه های خصوصی، افزایش مسئولیت ها و حجم کار به دلیل اجرای طرح اصالت سنجی و ارز ترجیحی، مسئولیت زیاد بابت تأمین دارو و لوازم مصرفی بخش ها با توجه به طرح تحول سلامت و عدم ارجاع بیماران به خارج از بیمارستان اشاره کرد. در اعتبار بخشی بسیاری از سنجه ها مربوط به بخش مدیریت دارویی است که در برخی مراکز به علت تعداد زیاد بخش ها و کمبود نیروی داروساز در مراکز مختلف در اجرای کامل سنجه ها مشکل وجود دارد.

همچنین برگزاری کمیته دارو و درمان، تجویز منطقی داروها، تکمیل فرم داروهای پر هزینه، تلفیق دارویی و ... از جمله کارهای صورت گرفته برای داروسازان در مراکز بیمارستانی است که حجم کار و مسئولیت را بیشتر می کند.

دکتر ژاله محمدخانی، داروساز

دارو در بازار نیست. در حالی که داروخانه زنده به وجود دارو است حتی یک آنتی بیوتیک معمولی گیر نمی آید، به طور مثال شربت آموکسی سیلین در بازار نیست. تمام قطره های چشم نایاب است. سرم هم اصلاً در بازار نیست.

100 تا 200 قلم دارو در بازار نایاب است. می بینیم که بیمار چشم خود را عمل کرده اما قطره چشمی برای فشار چشم او نیست. برخی داروهای درمان نا بارروی نیست در حالی که پروسه درمان را ناقص نگه می دارد و در عین حال تأکیدمان بر افزایش جمعیت است. شیر خشک هم نیست و این عدم مدیریت وضعیت دارو غیر قابل قبول است.