سنگ پیش پای لنگ!

فاطمه ایزدی/ اگر دلتان می خواهد در خانه بنشینید و پول دربیاورید، چاره ای ندارید جز آنکه به فکر دست و پا کردن یک شغل خانگی باشید. از نویسندگی و مشاوره های حقوقی و کارهای پژوهشی گرفته تا صنایع دستی و مواد غذایی، تولید پوشاک و حتی انجام کارهای هنری، راهکاری مناسب برای آغاز یک حرفه، زیر سقف خانه هایتان است.

هر چند کسب و کارهای خانگی به دلیل چالش هایی همچون دیربازده بودن و درآمدهای غیرمشخص، برای خیلی ها جذاب نیست اما کارشناسان معتقد هستند این دسته از مشاغل می توانند آب بر آتش بیکاری بریزند و با رشد اقتصاد، فضای کسب و کار را بهبود بخشند.

 بسیاری از زنان خانه دار، زیر سقف خانه هایشان، آستین بالا زده اند و به تولید انواع مواد غذایی اشتغال دارند. از کیک و کمپوت و شیرینی های خوشمزه گرفته تا انواع ترشی، لواشک، رب گوجه فرنگی و هزار و یک غذای متنوع دیگر، محصولاتی هستند که برخی خانواده‌ها با کمترین امکانات و سرمایه در خانه هایشان تولید می کنند تا درآمد خود را از این طریق تامین کنند.

با این حال اما آنطور که عیان است برخی مشاغل خانگی در استان فارس به حال خود رها شده اند و این کسب و کارها در سایه بی توجهی مسئولان، به سمت تولید انبوه هدایت نمی شوند.

* نه یک مکان استقرار داریم و نه بازاری برای فروش!

سارا نامدار، یکی از بانوان شیرازی است که از 7 سال پیش تاکنون به کمک تنها دخترش در خانه کوچکشان، ترشی و خیارشور تولید می کند. امرار معاش این خانواده به تولید این محصولات خانگی، گره خورده اما نکته اینجاست که به گفته نامدار، بازار فروش برای این تولیدات وجود ندارد و آن ها مجبورند ترشی هایشان را به در و همسایه و فامیل هایشان بفروشند.

این بانوی شیرازی که لیسانس مدیریت دارد می گوید مهم ترین مشکل مشاغل خانگی نداشتن بازار فروش است. در واقع این بخش به حال خود رها شده و هیچ برنامه ریزی جدی برای تولید انبوه و اتصال به بازارهای هدف وجود ندارد. از دیدگاه او درآمد در مشاغل خانگی، بویژه در ابتدای کار، نامشخص است و صاحبان این مشاغل در ماه‌های اول، یا فروش ندارند و یا فروش بسیار پایینی دارند. با این حال اما با بازاریابی های مناسب و ایجاد بسترهایی برای فروش می توان به مرور پیشرفت کرد و کار را توسعه داد. نامدار معتقد است دولت با استفاده از ظرفیت مشاغل خانگی می تواند گره از بیکاری، باز کند و موجب رونق اقتصاد شود. او می گوید وقتی یک بانو در منزل، محصول غذایی تولید می کند یا حتی یک لیف و کلاه می بافد باید خودش را به بازارهای هفتگی برساند و برای یک بساط کوچک، هزینه ای گزاف پرداخت کند. به گفته این بانوی میانسال، مشاغل خانگی با این سبک و سیاق رشد نمی کنند و همیشه در یک سطح باقی می مانند.

 خانه‌به‌دوشی این دسته از تولیدکنندگان و نداشتن مکانی متمرکز برای استقرار آن ها بزرگ ترین مشکلی است که از دیدگاه نامدار، شهرداری ها می توانند با اختصاص غرفه هایی به مشاغل خانگی، بر این زخم مرهم بگذارند.

* شرایط برای معرفی و عرضه تولیدات خانگی فراهم شود

نماینده شیراز و زرقان در مجلس نیز معتقد است مشاغل خانگی هم به سرمایه کمتری احتیاج دارد و هم با فرهنگ ایرانی و باورهای ما سازگار است. جعفر قادری می گوید: در واقع برخی بانوان با این دسته از مشاغل می توانند هم اشتغال داشته باشند و هم به وظایف مادری خود عمل کنند.

به گفته عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس، مسکن در کشور به عنوان یک دارایی ارزشمند تلقی می شود، به طوری که اگر مشکل مسکن برخی خانواده ها حل شود می توان در همین واحدهای مسکونی، بعضی کسب و کارهای خانگی را راه اندازی کرد. قادری می گوید: این نوع مشاغل به سرمایه گذاری نیاز ندارد و بر اساس قانونی که اخیرا در حوزه تسهیل بخش مجوزهای کسب و کار در مجلس تصویب شده، راه اندازی بسیاری از مشاغل خانگی نیاز به مجوز ندارد. در واقع افراد می توانند اطلاعات خود را از طریق درگاه ملی مجوزهای کسب و کار، وارد کرده و شروع به فعالیت کنند. هر چند مشاغلی که مشکلات زیست محیطی دارند و یا با سلامت مردم سر و کار دارند باید نظارت و کنترل شود اما در عین حال نماینده شیراز و زرقان در مجلس به این نکته نیز اشاره می کند که با نظارت های تفصیلی می توان به سایر مشاغل خانگی اجازه فعالیت داد. به باور قادری با راه اندازی مشاغل خانگی و بهره گیری از ظرفیت کل خانواده می توان کسب و کارهای ارزشمند راه اندازی کرد و از این راه در حوزه اقتصاد نیز گره گشا بود.

یکی از مشکلاتی که این روزها فعالان بخش مشاغل خانگی را رنج می دهد نبود بازار فروش برای تولیدات خانگی است. نداشتن بازار، چرخ توسعه مشاغل خانگی را لنگ کرده و شرایط برای عرضه و معرفی محصولات تولیدکنندگان، مناسب نیست. عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس با اشاره به این نکته یادآور می شود که با ورود تولیدات خانگی به بازارهای روز و یا فروشگاه های زنجیره ای می توان یک نظام توزیع مناسب برای پذیرش تولیدات خانگی فراهم کرد. به گفته قادری دولت نیز می تواند با حمایت از مشاغل خانگی و وضع قوانین مناسب در این حوزه، گره از این کار باز کند و بازاری مناسب برای فروش محصولات فعالان بخش خانگی فراهم نماید.  قادری معتقد است با این نوع کسب و کار می توان رونق اقتصادی ایجاد کرد و اینگونه مشاغل را با برنامه ریزی و بازاریابی مناسب به بازارهای هدف متصل نمود.

در هر حال، حمایت از مشاغل خانگی با ایجاد بسترهای مناسب برای فروش و پیچیدن نسخه های مناسب برای توسعه این کسب و کارها هم تا حدودی شفا بخش درد بیکاری است و هم خانه ها را به یک بنگاه اقتصادی تبدیل خواهد کرد.