جدال نابرابر جوانی با مشکلات

سهیلا رفیعی نژاد/ این روزها جوانان چندان حال و روز خوبی ندارند. بدحالی ای که بیشترین علت آن وضعیت ناپایدار و نامطلوب اقتصادی است. یکی از این جوانان معترض که 24 سال دارد می گوید: اگر چه پول تسهیل کننده است، اما وقتی هم نباشد برنامه ریزی برای آینده سخت می شود. به دلیل نبود شغل اصلا نمی دانیم چکار کنیم. پدر و مادر هم تا حدی خرج مان را می دهند و توقع دارند وقتی لیسانس می گیری دنبال کار و کاسبی خودت باشی. حالا در این شرایط که نه وام می دهند و نه کار درست و حسابی است که مشغول شوی چطور می توانیم خوب باشیم؟

سورنا اضافه می کند: از سوی دیگر اکثر مسئولان می گویند خودتان کارآفرین باشید؛ مگر می شود با دستان خالی کار راه انداخت و به سودی رسید که جوابگوی هزینه های سرسام آور فعلی باشد.

این جوان شیرازی اضافه می کند: برخی دائم شعار می دهند که جوان باید خودش اهل کار باشد و از این قبیل حرف ها، اما واقعا وقتی در شرایط یک جوان امروزی قرار می گیری اگر پدر او را حمایت مالی و اجتماعی کند، حداقل 10 تا 15 سال طول می کشد که بتواند خود را جمع و جور کند و این می شود که سن ازدواج هم بالارفته است. حتی خیلی ها شرایط ازدواج را زیر 35 سالگی پیدا نمی کنند.

 یکی دیگر از جوانان در این باره می گوید: برای اینکه شرایط فعلی اقتصادی اجتماعی باعث استرس و نا امیدی بیشتر جوانان نشود، باید به دنبال ایجاد شغل و یا حداقل ارائه تسهیلات با سود کمتر بود تا آن ها امکان تامین زندگی را پیدا کنند.

این دختر جوان که 21 ساله است اضافه می کند: الان دانشجو هستم و استرس اینکه یک سال دیگر که درسم تمام شود چکار کنم من را گرفته و واقعا خیلی از دوستانم فوق لیسانس دارند، اما نه شغلی پیدا کرده اند و نه امکان برنامه ریزی برای ادامه تحصیل دارند. این وضعیت به گونه ای است که برخی از جوانان تصمیم می گیرند از شیراز به تهران بروند تا شاید بتوانند شغلی مناسب برای خود دست و پا کنند و عده ای هم تصمیم مهاجرت به خارج کشور را دارند. 

توجه بیشتر به تامین شغل برای جوانان و در واقع فراهم کردن افق روشنی از آینده شغلی، برداشتن فاصله طبقاتی و ایجاد زمینه های شادی برای آن ها مهم ترین توقعاتی است که دارند و مسئولان باید بیش از وضعیت موجود به فکر تامین امکاناتی برای دستیابی جوانان به این اهداف باشند. درصد قابل توجهی از جوانان که به ازدواج فکر می کنند و یا در شرف آن هستند و آن هایی که زندگی زیر یک سقف را شروع کرده اند نیز بطور جدی با مشکل مسکن مواجه اند و با وضعیت گرانی ها خرید یک واحد کوچک آپارتمانی هم برای بسیاری از آن ها در استان به یک آرزو تبدیل شده است. در این خصوص باید فکری به حال قشر جوان کرد و زمینه جوان گرایی در سیاست ها و برنامه های مدیران فارس به نحوی پیاده شود تا فاصله های موجود بین این گروه سنی و بزرگ ترها را به نوعی پر کند، تا امکان درک جوانان بیشتر از قبل فراهم شود.

عضو هیات علمی و دانشیار جامعه شناسی دانشگاه شیراز در این خصوص و به مناسبت روز «جوان» گفت: از آنجا که در حال حاضر جامعه از نظر سازوکارهای اجتماعی در شرایط عادی نیست و در همین باره دچار تورم فزاینده، رکود اقتصادی، بحران بیکاری و بهای فراینده خدمات اساسی مانند مسکن و معیشت و این ها هستیم باید به فکر راهکارهای اساسی برای کاهش فشاری که به جوانان وارد می شود بود.

دکتر اصغر میرفردی افزود: در این شرایط تفاوت یک جوان با دیگران این است که او نگاهش به آینده است. در این خصوص ممکن است کسی که میانسال و سالمند است با آن چیزی که دارد مدارا کند، اما از آنجا که جوان می خواهد آینده را بسازد، عکس العمل او با بقیه فرق دارد.

این استاد دانشگاه شیراز تصریح کرد: شاید به جای طرح این سوال که مشکلات جوان چیست، بهتر است بپرسیم کجا مشکلات جوان کمتر است. چرا که در حال حاضر و به دلیل شرایط اقتصادی اجتماعی جوان در ابعاد مختلف مشکلات بسیاری دارد و در ظاهر به نظر می رسد فقط در حوزه آموزش اوضاع این قشر مطلوب است اما باید بگوییم که وضعیت یک جوان در این حوزه هم چنگی به دل نمی زند و در بسیاری موارد از مهارت محوری خبری نیست و بسیاری از دانشجویان استان هم با بی انگیزگی مشغول به  تحصیل هستند، چرا که فارغ التحصیلان دانشگاه های معتبری مانند دانشگاه شیراز و صنعتی شریف را می بینند.

دکتر میرفردی گفت: هر فردی سلسله مراتب نیازها را دارد؛ جوان ما در حال حاضر برای ادامه زندگی و زیستن و تشکیل خانواده و دستیابی به سرپناه مشکل اساسی دارد و وقتی نیازهای زیستی او دچار مشکل باشد کجا و چطور می تواند به خودشکوفایی فکر کند؟

 این عضو هیات علمی دانشگاه شیراز تصریح کرد: در واقع وضعیت جوان را در شرایط فعلی باید غیرعادی ببینیم جوان که در نقطه صفر زندگی اش است و می خواهد به زندگی اش بپردازد مشکلات بیشتری نسبت به سایر اقشار و سنین دارد و هنگام سیاستگذاری و برنامه ریزی ها باید بیشتر دیده شود.

دکتر میرفردی گفت: یکی دیگر از مسائل چالش برانگیز برای جوانان این است که بزرگ ترها مشکلات جوانان را درک نمی کنند، به خصوص آن هایی که در مصدر امور هستند، از دیدگاه خودشان به مشکلات فکر می کنند. 

این استاد دانشگاه افزود: در حالی که منابع الهام و بازاندیشی فکری جوان فرق کرده است و گروه های مرجع آن ها نه فقط آن سنتی های جوانان سابق نیستند، بلکه فرا سرزمینی می باشند. از سوی دیگر جوان ما درگیر مشکلات سرزمین خودش است و چطور می توانیم انتظار داشته باشیم همانطور که می گوییم فکر کند.

دکتر میر فردی عنوان کرد: اگر مسئولان استانی زودتر مشکلات جوانان را حل می کردند، آن ها هم زودتر می توانستند با بزرگ ترها ارتباط برقرار کنند اما در شرایط فعلی چندان حسابی از بزرگ ترها نمی برند، چون احساس می کنند دنیای متفاوتی با آن ها دارند و از همه بدتر بزرگ ترها درکشان نمی کنند.

این جامعه شناس با اشاره به اهمیت در نظر گرفتن اقتضائات نسلی جوان، با طرح این سوال که در این وضعیت ما می توانیم برای جوان چه کار کنیم، گفت: چیزی که جوان را می تواند در این شرایط سر پا نگه دارد امید است و حداقل باید یک نشانه هایی وجود داشته باشد که این مشکلات موقتی است، دوم شکل گیری یک گفتمان مشترک با این نسل جوان مهم است تا شکاف بین نسلی کمتر شود.

دکتر میرفردی ادامه داد: در عمل جامعه نیاز دارد که جوان تریبونی داشته باشد که خود و نیازهایش را بیان کند و پای صحبت نسل جوان بنشینند، تا ببینند نگاه و صحبت جوان چیست.

وی افزود: جوانان مستعدترین انسان ها برای دستیابی به مهارت ساختن آینده هستند، اما در شرایط فعلی انگار این میز مشترک «گفتمان درک جوان و مشارکت جوان در ساخت آینده» شکل نگرفته است.

این کارشناس گفت: اما اگر تجربه زیستی جوان و نگاه او به آینده را بشناسیم، جوان احساس ناامیدی نمی کند و بیشتر در آینده مشارکت می کند و در نتیجه جامعه هم آینده شکوفاتری خواهد داشت. در این خصوص اگر از توان و انرژی جوان استفاده شود به اهداف مطلوبی دست خواهیم یافت.

 این استاد دانشگاه شیراز با اشاره به اهمیت جوان گرایی در برنامه ریزی ها و سیاست گذاری ها عنوان کرد: در این خصوص نیازها و اقتضائات و افق آینده زندگی جوان باید دیده شود البته برخی جوان گرایی را صرفا به این می دانند که مثلا یک جوان بی تجربه را پشت میز مدیریتی بگذارند، این دیدگاه تک بعدی در همه موارد مطلوب نیست و در واقع جوانگرایی در سیاست ها و برنامه های توسعه ای باید دیده شود که مهم ترین آن درک جوان و نیازهای آن است.

 این جامعه شناس گفت: معتقدم اگر شیراز را به عنوان مرکز ثقل استان در نظر بگیریم خارج از بحث پست های مدیریتی، حداقل مصداق های ورزشی نشان می دهد که استان فارس با وجود اینکه یکی از استان های برجسته فرهنگی اجتماعی و ادبی است، اصلا در حد استان های متوسط هم به نیازهای ورزشی و فراغتی جوانان نپرداخته است. مثلا در مورد تیم های فوتبال حق استان فارس نیست با این سابقه درخشان تیم هایی مانند برق این وضعیتش باشد.  

دکتر میرفردی تاکید کرد: همین نشانگر نوع نگاه مسئولان استان به پدیده ورزش به عنوان پدیده ای که بیشتر در ارتباط با جوانان است، می باشد. این وضع نشان می دهد که چقدر نسبت به نیازهای نسل جوان استان و اقتضائات این گروه سنی کوتاهی صورت گرفته است.

 این استاد دانشگاه با بیان اینکه استان فارس بیش از حد سیاست زده  است، افزود: معتقدم شیراز بیشتر به یک سکونتگاه بزرگ تبدیل  شده که فضای تنفس شهری ندارد.

 او با بیان اینکه شیراز در حال حاضر پارک مناسبی ندارد و حتی همان چرخ فلکی که در دوران کودکی در پارک آزادی وقتی به شیراز می آمدیم سوار می شدیم هم دیگر فعال نیست، گفت: در واقع فارس نسبت به استان های همجواری مانند اصفهان، در تامین فضاهای تفریحی برای جوانان و کسب و کار جوانان عقب تر است.

 دکتر میرفردی عنوان کرد: بطور کلی جوان باید یک منبع معیشتی داشته باشد تا سر شوق باشد و علاوه بر رفع نیازهای خود در جامعه، برای ساختن آینده مشارکت کند.

 او افزود: متاسفانه برخی مسئولان استانی قبل انتخاب با وجود اینکه جوان گرایی را شعار می دهند، بعد به قدرت رسیدن به تنها چیزی که  توجه ندارند جوان است.