زمینه
در سال ۱۹۸۰، زمانی که شنژن به عنوان “منطقه ویژه اقتصادی” شناخته شد، این شهر چیزی بیش از مجموعه‌ای از روستاهای ماهیگیری با جمعیتی حدود ۳۰۰,۰۰۰ نفر نبود که به دلیل خط ساحلی گسترده و نزدیکی به هنگ کنگ، در موقعیت جغرافیایی استراتژیکی قرار داشت. به لطف این وضعیت ویژه، شهر سریع‌ترین روند شهرنشینی در تاریخ بشر را تجربه کرد و امروزه نزدیک به ۱۸ میلیون نفر را در خود جای داده است.
این رشد شهری بی‌سابقه اثرات مثبت و منفی داشته است: از یک سو، شهر را به موتور نوآوری چین (هم از نظر اجتماعی و هم اقتصادی) تبدیل کرده؛ از سوی دیگر، به دلیل کمبود زمین در دسترس، پدیده‌هایی از تراکم بیش از حد را ایجاد کرده است – برای مقایسه، شنژن و پکن جمعیت مشابهی دارند، اما مساحت شنژن تنها یک هشتم پکن است – و کمبود امکانات عمومی، به ویژه مدارس، که نتوانسته‌اند با سرعت رشد بقیه شهر همگام شوند. برای حل این کمبود، دولت محلی در پنج سال گذشته بیش از ۲۰۰ مدرسه جدید ساخته است.
پردیس Futian درست در مرکز این کلان‌شهر جدید قرار دارد. در شعاع چند کیلومتری مدرسه، می‌توان بیشترین تنوع بافت‌های شهری را مشاهده کرد: منطقه حفاظت شده سبز هنگ کنگ در دوردست، روستای شهری فوتیان (یکی از معدود بقایای شهر قدیمی) در مجاورت بلافصل، که هم اکنون توسط برج‌های مسکونی جدید بیش از ۱۰۰ متری احاطه شده، پارک مرکزی جدید در مقابل و در سوی دیگر پارک، آسمان‌خراش‌های عظیم منطقه تجاری مرکزی. در این بافت، سایت مدرسه، که از سه طرف توسط ساختمان‌های بلندمرتبه محصور شده، به عنوان یکی از آخرین قطعات با تراکم کم برای ارتقا توسط توسعه جدید خودنمایی می‌کرد.
جستجوی شهر برای نوآوری در فراخوان مسابقه دبیرستان فوتیان، از طریق یک مانیفست شهری جدید به نام “۸+۱ – طرح اقدام پردیس جدید Futian” انعکاس یافت. متن مسابقه از معماران خواست تا ایده “پردیس” را به طور اساسی بازاندیشی کنند و گونه‌های جدید مدرسه را کشف کنند که باید به تراکم بی‌سابقه و سیستم آموزشی در حال تغییر پاسخ دهند؛ به عبارت دیگر، بازاندیشی در مورد اینکه یک پردیس مدرسه معاصر چه باید باشد و چگونه می‌تواند به صورت محلی عمل کند، با پیشنهاد گونه‌های ترکیبی جدید که امکان گفتگوی قوی‌تر با جامعه همسایه را فراهم می‌کند.

استراتژی شهری
احجام بلندتر برج‌های آموزشی و خوابگاه‌ها در امتداد مرزهای شرقی و جنوبی سایت قرار گرفته‌اند، که ارتباطی مشخص با خط آسمان ساختمان‌های مجاور ایجاد می‌کند و گذاری هموار و تدریجی به سمت فضای خالی شهری پارک را شکل می‌دهد. حجم عظیم خوابگاه‌ها (به طول ۱۲۰ متر و ارتفاع ۵۰ متر) توسط مجموعه‌ای از برش‌های عمودی و افقی تقسیم شده که توده ساختمان را مفصل‌بندی می‌کند و مقیاس آن را کاهش می‌دهد تا با بافت ساخته شده روستای شهری مجاور هماهنگ شود.
برخلاف اکثر مدارس چینی که حول یک نقطه کانونی مرکزی (معمولاً زمین ورزش) چیدمان شده‌اند، ساختمان‌های پردیس فوتیان به سمت بیرون متمرکز شده‌اند: از طریق یک سری کریدورهای بصری، تمام احجام به سمت مناظر خیره‌کننده پارک مرکزی فوتیان و منطقه تجاری مرکزی باز می‌شوند. بدین ترتیب، دانش‌آموزان دیگر از محله خود منزوی نیستند، بلکه تماشاگران فعال شهر اطراف هستند.

مدرسه‌ای بدون حصار: به اشتراک‌گذاری امکانات با همسایگان
به طور سنتی، مدارس چینی جزیره‌های شهری با ساختارهای محوطه‌ای هستند که آنها را از همسایگانشان جدا می‌کند و دارای امکانات کم‌استفاده‌ای هستند که به دلایل امنیتی برای کاربران خارجی قابل دسترسی نیستند. طراحی پردیس فوتیان این پیکربندی را به نفع یک طرح مدیریتی بسیار انعطاف‌پذیرتر که مدرسه را به طور جزئی به روی جامعه محلی باز می‌کند، به چالش می‌کشد.
برای برآورده کردن تمام الزامات عملکردی برنامه در یک سایت نسبتاً کوچک، یک تصمیم طراحی حیاتی این بود که پیست دو و میدانی را ۷.۴ متر بالاتر از سطح جاده قرار دهیم، که یک سکوی ضخیم را تشکیل می‌دهد که میزبان تمام بخش‌های بزرگتر برنامه است، سازماندهی شده حول مجموعه‌ای از حیاط‌ها که یک ساختار متخلخل ایجاد می‌کنند. این پیکربندی اجازه داد تا یک رابط شهری غیرمعمول ایجاد شود: به جای حصار کور استاندارد، مرز مدرسه در امتداد جاده اصلی یک نمای شفاف است که دسترسی مستقیم به مجموعه‌ای از امکانات نیمه‌عمومی را فراهم می‌کند. در آخر هفته‌ها یا برای رویدادهای خاص، مجموعه‌ای از زمین‌های داخلی و نیمه‌روباز بسکتبال، والیبال و بدمینتون، یک سالن ورزشی، یک استخر شنا، یک فضای نمایشگاهی و یک سالن آمفی‌تئاتر با ۱۰۰۰ صندلی (در مجموع ۱۳,۶۰۰ متر مربع برنامه عمومی) می‌توانند برای کاربران خارجی باز شوند و بدین ترتیب مدرسه را از یک حباب بسته به یک مرکز مدنی تبدیل کنند.
در پاسخ به شکل نامنظم سایت، پیست دو و میدانی روی سکو ۱۵ درجه در خلاف جهت عقربه‌های ساعت از جهت‌گیری ایده‌آل شمال-جنوب چرخیده است تا ارتباط هموارتری با ساختمان‌های اطراف آن ایجاد کند. در نتیجه، یک میدان مثلثی شکل در گوشه جنوب غربی قطعه زمین شکل می‌ دهد.

میانجیگری در تراکم شدید
پردیس فوتیان یک مدرسه شبانه‌روزی برای جامعه‌ای از ۳,۰۰۰ دانش‌آموز با مساحت زیربنای ۱۲۰,۰۰۰ متر مربع در یک قطعه زمین به مساحت ۴۱,۰۰۰ متر مربع است. این پروژه به عنوان یک نوسازی مدرسه موجود آغاز شد، اما مساحت کف اصلی باید چهار برابر می‌شد، که هرگونه استراتژی حفاظت را غیرممکن می‌کرد. با چنین اعداد و ارقامی، تحقق شرایط بهینه خورشیدی، تهویه طبیعی مناسب، ایمنی آتش و سایر الزامات سخت‌گیرانه دیگر، خود یک دستاورد بزرگ بود، اما چالش‌انگیزترین هدف طراحی، کاهش حس فشار و سنگینی بود که چنین تراکم بالایی می‌توانست به راحتی ایجاد کند. برای این منظور، استراتژی ریمیکس بر دو اصل اصلی متمرکز بود: حداکثر کردن نفوذپذیری و “تکثیر زمین‌ها”.
دست‌یابی به نفوذپذیری بالا، از طریق درج خلأ‌های مختلف در هر دو محور عمودی (حیاط‌ها) و افقی (تراس‌های پوشیده)، نه تنها یک استراتژی طراحی معتبر برای انطباق با شرایط آب و هوایی نیمه‌گرمسیری است که در آن تهویه طبیعی بسیار مهم است، بلکه راهی برای ایجاد فضاهای نیمه‌بیرونی جدید است که در مقیاس انسانی عمل می‌کنند و به کاهش بنای یادبودی کلی توده کمک می‌کنند.
در یک خط مشابه، با “تکثیر زمین‌ها”، فرآیند توده‌سازی به ایجاد حداکثر سطوح فعال ممکن می‌پردازد، حجم‌های ساختمان را تقسیم می‌کند و آنها را در سطوح مختلف متصل به هم جابجا می‌کند. این یک استراتژی فضایی است که یک شبکه توزیع‌شده از فضاهای بیرونی در حال تغییر و فیلترهای گره‌ای را از طریق انواع مختلف اتصالات و تیپولوژی‌های محصور ایجاد می‌کند، و گذار بین منظر و ساختمان‌ها را هموار می‌کند.

‏حلقه: بسیار فراتر از یک سیستم گردش
نقطه آغاز در طراحی حلقه، راه حلی عملی برای یک چالش بسیار دشوار بود: ۳۰۰۰ دانش‌آموز در یک ساختمان خوابگاهی ۱۳ طبقه زندگی می‌کنند و هر صبح همه آن‌ها باید به طور همزمان به کلاس‌های مربوطه خود بروند. چگونه می‌توان چنین جریان عظیمی را بدون اتکا به آسانسورها، که گزینه‌ای عملی برای یک مدرسه نیست، ایجاد کرد؟ راه حل از تقسیم حجم خوابگاه‌ها به منظور ایجاد یک سکوی عمومی در طبقه ۹ که نمای کلی از کل پردیس را ارائه می‌دهد و به تمام برج‌های آموزشی در طبقه ۶ و ۷ از طریق یک سیستم پل‌ها و سقف‌های پلکانی متصل می‌شود، به دست آمد. با تقسیم ساختمان‌های بلندمرتبه به دو نیمه افقی کوتاه، این مسیر جدید مرتفع، حرکات عمودی را به نصف کاهش می‌دهد و به دانش‌آموزانی که در طبقات بالاتر زندگی یا تحصیل می‌کنند، اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به بالا و پایین رفتن از پله‌های بی‌نهایت، در کل پردیس حرکت کنند.
حلقه، با این حال، فقط یک سیستم گردش نیست و قطعاً تنها بر اساس کارایی نیست، در واقع هیچ یک از اتصالات مستقیم نیست و از اصول کوتاه‌ترین مسیر پیروی نمی‌کند. بلکه ترکیبی سه‌بعدی از فضاهای اجتماعی متنوع (مناطق نشیمن، کلاس‌های درس در فضای باز، آمفی‌تئاترها، باغ‌های سقف و غیره) است که برای تحریک کنجکاوی و الهام‌بخشی به فعالیت‌ها و تبادل‌های خودجوش بین دانش‌آموزان طراحی شده است و به نوعی همه تعاملات غیررسمی جالب که در شهر رخ می‌دهد را بازسازی می‌کند. به عبارت دیگر، حلقه یک “خم اجتماعی” مارپیچ است که برای سازماندهی زندگی پردیس طراحی شده است و تجربیات فردی متنوع را به رغم جدایی اجتماعی در اولویت قرار می‌دهد.

‏یک پردیس بوم‌شناختی
پردیس فوتیان در امتداد یک مسیر بسیار مهم برای پرندگان مهاجر قرار گرفته است. در مدرسه قدیمی، در فصل مهاجرت، دانش‌آموزان می‌توانستند دسته‌های بزرگ پرندگان را مشاهده کنند که روی چمن زمین ورزشی استراحت می‌کردند – این یکی از دلایلی بود که در متن مسابقه، درخواست یک زمین فوتبال چمن شده بود. حجم‌پردازی جدید پردیس که به سمت پارک شیب دارد، آن را به یک بوم‌سازگان دوستدار پرنده تبدیل می‌کند.
در حالی که حیاط‌ها و باغ‌های متعدد روی سکو برای پاسخگویی به راهبردهای مدیریت آب باران و نیازهای انسانی طراحی شده‌اند، بام‌های سبز برج‌های آموزشی عمدتاً برای پرندگان طراحی شده‌اند.
یک سیستم سه‌بعدی از فضاهای سبز، زیرساخت بوم‌شناختی به هم پیوسته‌ای را ایجاد می‌کند. طراحی سیستم سبز به اهداف عملکردی متعددی پاسخ می‌دهد: تأمین غذا برای پرندگان مهاجر، باغ‌های بارانی و مناطق نمایشگاه گیاه‌شناسی که علاوه بر مزایای زیست‌محیطی، مواد آموزشی ارزشمندی برای دانش‌آموزان فراهم می‌کنند.

مشخصات پروژه:
• طراح: reMIX studio
• معمار: Jiajia Zhang
• تیم طراحی مسابقه: Muzhi Chen, Jintong Duan, Yiren Wang, Yangyang Liu, Bingling Xu, Si Chen, Yuxuan Chen, Lu Tan
• تیم توسعه طراحی: Alexandre Braleret, Yiren Wang, Marco Navarro, Peng Nie, Javier Pelaez, Nuofan Xu, Si Chen, Jiahong Huang, Ruiting Wang, Jieqi Yao
• موسسه طراحی محلی: CAPOL
• توسعه طراحی منظر: PIO Landscape
• توسعه طراحی داخلی: SD Design
• مشاور نورپردازی: Ning Field Lighting Design Corp.
• کارفرما: دفتر آموزشی شنژن فوتیان + دفتر کارهای عمومی شنژن فوتیان
• رده: آموزشی
• مساحت: ۱۲۰۰۰۰ مترمربع
• محل پروژه: چین، گوانگدونگ، شنژن
• سال: ۲۰۲۳ – ۲۰۱۸
• تصاویر: Kangyu Hu, Chao Zhang