پروژه هانری کربن
مجموعه هانری کربن در مرکز شهر تهران در محله تاریخی شیخ هادی به مساحت ۱۱۱۶ مترمربع واقع شده است که در اصل از سه طبقه مسکونی و پنج فروشگاه خرده فروشی تشکیل شده است. از آنجایی که در دهه ۱۹۳۰ در دوره پهلوی اول ساخته شد، زبان معماری به شدت تحت تأثیر معماری مدرنیستی و روندهای فرهنگی آن دوران بود. پیشینه تاریخی این محله و مجاورت بناهای شاخص مهم، سفارتخانه های خارجی و مراکز فرهنگی و هنری مانند تالار شهر و تئاتر شهر تاثیر بسزایی در هویت این بنای متمایز دارد. همچنین تأسیس انجمن فلسفه ایران در این خیابان و سکونت فیلسوفان نامی آن منطقه، ارزش های فرهنگی و اجتماعی آن را اعتلا بخشیده است.
این بنا نیز مانند بسیاری دیگر از بناهای این دوره در مرکز تهران پس از انقلاب اسلامی در اواخر دهه ۵۰ توسط مالکان رها شده بود. صاحبان اصلی، نوازندگان ارمنی که نوازندگان اصلی پیانو در نزدیکی تالار شهر بودند، در واحدهای مسکونی ساکن بودند. مغازه های خرده فروشی شامل کافی شاپ معروف ارمنی، شیرینی فروشی و نجاری بود. تعامل روزانه مالکان اصلی این ساختمان با محله اطراف و شکل گیری حس اجتماعی در این منطقه که با ارائه خدمات عمومی از طریق فروشگاه های خرده فروشی تقویت شد، منبع الهام برای بازسازی و هسته اصلی برنامه نویسی جدید شد. برای بازسازی این بنا پس از ۴۰ سال متروکه.
با هدف احیای بافت مرکزی شهر تهران و گسترش پروژه دیرینه احیا و احیای بافت های شهری در این مناطق، برنامه های جدیدی در ساختمان اولیه پیش بینی و الحاقات به آن اضافه شد. دو واحد مسکونی ۲۷۰ متری در طبقه اول و دوم به شش واحد مسکونی ۶۰ تا ۱۲۰ مترمربعی تبدیل شد که ارتباط عمودی و زیربناهای دو طبقه را در برخی مناطق ایجاد کرد.
تصمیمات برنامه ریزی و طراحی فضا در این مناطق بر اساس ارائه فضایی باکیفیت با توجه به نیازهای مدرن نسل های جوان ساکن در مرکز شهر است. به غیر از شرایط و استانداردهای داخلی، همه واحدها حداقل به یک بالکن بزرگ دسترسی دارند که ارتباط بصری و واقعی با محیط اطراف، محله و طبیعت را فراهم می کند.
واحد مسکونی در طبقه همکف به یک فضای اداری دو طبقه با اتصال عمودی به قسمت جنوبی سطح زیرزمین تبدیل شده است. از آنجایی که حیاط خلوت تا سطح زیرزمین فرورفته بود، این سطح با کیفیت بالای گردش نور و هوا به حیاط خلوت متصل می شود. این فضای اداری به پروژه اضافه شد تا فرصتی را برای ساکنین مجاور فضای زندگی و کار فراهم کند و رفت و آمد را به حداقل برساند و لایه دیگری از برنامه نویسی و یک گره شهری چند منظوره فعال در قلب این محله اضافه شود.
پنج فروشگاه خرده فروشی زیر ساختمان به یک کافه، شیرینی فروشی و فروشگاه هنری تبدیل شدند که می توان آنها را جدا نگه داشت یا از طریق دهانه های داخلی به هم متصل کرد. دعوت و جذب بازدیدکنندگان به مجتمع در سطح خیابان همیشه از طریق این فروشگاه های خرده فروشی امکان پذیر خواهد بود و اهمیت این واحدهای تجاری و تأثیر قابل توجه آن ها بر رونق هویت پروژه از طریق ارتباط روزانه با ساکنان محله را برجسته می کند.
با توجه به هویت تاریخی و فرهنگی محله و بناهای اطراف و همچنین ایجاد گره شهری، فضای گالری الحاقی به صورت مینیمال طراحی و در پشت بام این بنا اجرا شد. این فضای گالری با سقف ۷ متری خود بر روی بنای قدیمی قرار گرفته است که به شکل مکعب شکلی ناب است که سکون و آرامش را تداعی می کند. این حجم کاملا بسته کنجکاوی و علاقه بازدیدکنندگان را برای کاوش در مجموعه تحریک می کند.
به منظور ایجاد تجربه ای منحصر به فرد در حین رسیدن به حجم سقف و حفظ راه پله اصلی موجود فقط برای دسترسی مسکونی، یک مسیر عمودی که از ضلع شرقی ساختمان شروع می شود به عنوان الحاق به حیاط اضافه شد که از طریق پل ها به گالری پشت بام منتهی می شود. و پله ها این مسیر نمای منحصر به فرد بازدیدکنندگان از شهر و محله را نشان می دهد. تراس های موجود در این امتداد نمایی با نمای شهری ارائه می کنند که ارتباط بین شهر و ساکنان آن را تشکیل می دهد. همچنین گالری پشت بام از طریق آسانسور از سطح خیابان قابل دسترسی است.
مجاورت این سازه آهنی با بنای موجود و ارتباط بصری این دو در ضلع جنوبی بر وجود گالری پشت بام و اهمیت تجربه یک زندگی شهری برونگرا و تعامل با محیط اطراف تاکید دارد. از آنجایی که فضای مسکونی برای ایجاد محیطی امن و آرام طراحی شده است، امکان ارتباط ساکنین ساختمان و مخاطبان بخش عمومی در فضای میانی فراهم می شود. این فضای میانی به بازدیدکنندگان این امکان را می دهد که بخشی از آن را مشاهده و درک کنند.
مشخصات پروژه:
• طراح: استودیو باغ ایرانی
• معمار ارشد: مهسا مجیدی
• تیم طراحی: انوشه احمدی، پانته آ پرهامی، هومن نوری دوست، مینا نبوی، کتایون تهرانی
• مدیر پروژه: استودیو باغ ایرانی
• ناظران پروژه: کاوه معادی – نعیمه بژ
• ساختار: مسعود داریوشی
• برق: اشکان سجادی
• مکانیک: دانیال کمیلیان
• گرافیک: نیلوفر کاوه
• کارفرما: خصوصی
• مساحت: ۳۵۶ مترمربع
• کل مساحت ساخته شده: ۱۵۲۹ مترمربع
• محل پروژه: تهران، خیابان حافظ، خیابان نوفل لوشاتو، روبروی سفارت ایتالیا، خیابان هانری کربن، صلیب هاشمی فر، پلاک ۱۲
• شروع و پایان: ۱۳۹۹ – ۱۴۰۱
• سال: ۲۰۲۲
• جایزه:
فینالیست World Architecture Festival (WAF) | 2023 | پروژه های ساخته شده: مقاوم سازی
• تصاویر: استودیو دید، کامیار مینوکده