مونوریلهای شگفتانگیز جهان
مونوریلها با عبور از میان برجها، جزایر گردشگری و قلب شهرهای شلوغ، نماد نوآوری در حملونقل شهری هستند. بعضی مونوریلها از خط معلق ووپرتال با پیشینه ۱۲۰ ساله تا مونوریل غولپیکر چونگکینگ که از داخل ساختمانها میگذرد، به جاذبههای گردشگری تبدیل شدهاند.

مونوریلها یکی از پیشرفتهترین سیستمهای حملونقل هستند که بر پایه یک ریل واحد طراحی شدهاند و بهدلیل طراحی ویژه خود، جایگاه ویژهای در شهرهای مدرن پیدا کردهاند. این سیستمها نهتنها در کاهش ترافیک و آلودگی نقش دارند، بلکه بهعنوان یک گزینه کارآمد و پایدار برای حملونقل شهری شناخته میشوند.
نخستین ایدههای مربوط به مونوریل به اوایل قرن نوزدهم بازمیگردد که هنری رابینسون پالمر طرح ابداعی خود را در سال ۱۸۲۱ در انگلستان ثبت کرد. این سیستم شامل وسیلهای بود که روی یک ریل منفرد حرکت میکرد و از اسب برای جابهجایی استفاده میشد. اولین خط مونوریل مسافری جهان نیز در سال ۱۸۲۵ در منطقه چشانت انگلستان ساخته شد. در طول قرن نوزدهم، طراحیهای مختلفی برای مونوریل ارائه شد که هر کدام تلاش داشتند تا مشکلات حملونقل را حل کنند، اما بسیاری از این پروژهها بهدلیل محدودیتهای مالی یا مشکلات فنی عملی نشدند.
در قرن بیستم، مونوریلها وارد عصر مدرن شدند. سیستمهایی همچون مونوریل ووپرتال در آلمان (افتتاح در ۱۹۰۱) و مونوریل توکیو در ژاپن (افتتاح در ۱۹۶۴) نشاندهنده پیشرفتهای قابلتوجه در این حوزه بودند. امروزه مونوریلها با استفاده از فناوریهای پیشرفته همچون تایرهای لاستیکی و سیستمهای کنترل خودکار، به یکی از مهمترین ابزارهای حملونقل شهری تبدیل شدهاند. این سیستمها در بسیاری از کشورها به کار گرفته شدهاند و نقش مهمی در کاهش ترافیک شهری ایفا میکنند. در ادامه بعضی از موفقترین و جذابترین مونوریلهای جهان معرفی میشود.
مونوریل چونگکینگ، چین
مونوریل چونگکینگ که در سال ۲۰۰۵ افتتاح شد، بزرگترین سیستم مونوریل جهان است و قادر به جابهجایی ۳۰ هزار مسافر در ساعت است. این سیستم شگفتانگیز از داخل یک ساختمان عبور میکند؛ ایستگاه لیزیبا در طبقات ششم تا هشتم یک برج ۱۹ طبقه قرار دارد. طبقات پایینتر این ساختمان بهعنوان ایستگاه استفاده میشوند، در حالی که سایر طبقات مسکونی هستند. برای کاهش صدای مونوریل، این ساختمان مجهز به سیستمهای کاهش نویز است.
مونوریل آلتون تاورز، انگلستان
مونوریل آلتون تاورز که در سال ۱۹۸۷ در استافوردشر انگلستان افتتاح شد، یکی از نمونههای غیرشهری مونوریل است که در پارک تفریحی آلتون تاورز قرار دارد. این مونوریل بازدیدکنندگان را از پارکینگ به ورودی پارک منتقل میکند و مناظر جذابی از ترنهای هوایی ارائه میدهد. هر قطار مونوریل دارای طراحی منحصربهفردی است و شامل تمهایی همچون آکواریوم و ساختار ژلهای رنگی است.
مونوریل لاسوگاس، آمریکا
مونوریل لاسوگاس که در سال ۲۰۰۴ راهاندازی شد، مسافران را از بالای خیابان معروف استریپ منتقل میکند و مناظری خیرهکننده از شهر ارائه میدهد. این سیستم در روزهای جمعه، شنبه و یکشنبه تا ساعت ۳ صبح فعالیت دارد و با اتصال به هتلها، دسترسی آسان به جاذبههای گردشگری را فراهم میکند. مونوریل لاسوگاس با حذف میلیونها مایل سفر خودروها، آلودگی هوای ناشی از ترافیک را محدود کرده و تأثیر زیستمحیطی مثبتی داشته است.
مونوریل ولمیدو، کره جنوبی
قطار دریایی ولمی طولانیترین مونوریل گردشگری شهری کره جنوبی است که جزیره ولمیدو را دور میزند. گردش کامل مسیر ۶.۱ کیلومتری این مونوریل، ۳۵ دقیقه طول میکشد و مناظر پانورامایی از جزیره ولمیدو و دریای غربی همچون دیوارنگاره سیلو (بزرگترین نقاشی دیواری فضای باز جهان با رکورد گینس) ارائه میدهد. هنگام غروب آفتاب، این مونوریل مناظر زیبایی از غروب خورشید را به نمایش میگذارد. پروژه قطار دریایی ولمی با مشکلات ایمنی روبهرو بود. در سال ۲۰۱۰، یک واگن آزمایشی با وسیله نقلیه بازرسی برخورد کرد و بخشی از ایستگاه فروریخت. پس از بازنگری در طراحی و کاهش ظرفیت واگنها به ۲۴ مسافر، این سیستم در اکتبر ۲۰۱۹ بهطور رسمی و بهصورت ایمن راهاندازی شد.
مونوریل ووپرتال، آلمان
سیستم ریلی معلق ووپرتال نخستین مونوریل برقی جهان است که بالاتر از سطح شهر قرار دارد. این سیستم در سال ۱۹۰۱ در شهر ووپرتال آلمان راهاندازی شد و تا امروز بهعنوان یکی از نمادهای مهندسی پایدار شناخته میشود. طراحی آن توسط اویگن لانگن انجام گرفت که ایدهاش توسط شهرهای بزرگی همچون برلین و مونیخ رد شده بود. دلیل رد شدن ایده او، نگرانی از هزینههای بالای ساخت و تردید درباره امکانپذیری فنی پروژه بود. امروزه این مونوریل روزانه ۸۰ هزار نفر را جابهجا میکند و گردشگران زیادی را جذب منطقه کرده است.
مونوریل سیاتل، آمریکا
مونوریل سیاتل در سال ۱۹۶۲ به مناسبت نمایشگاه جهانی قرن بیستویکم راهاندازی شد و با مسیر ۱.۶ کیلومتری خود، مرکز برج فضایی معروف سیاتل را به مرکز خرید وستلیک متصل میکند. مونوریل سیاتل بهعنوان نخستین مونوریل تجاری آمریکا، از سیستم استرادل (سوار بر ریل) استفاده میکند. این مونوریل تنها دو ایستگاه دارد، اما سالانه بیش از دو میلیون مسافر را جذب میکند و یکی از جاذبههای محبوب گردشگری سیاتل بهشمار میرود.
مونوریل اوساکا، ژاپن
مونوریل اوساکا طولانیترین سیستم مونوریل ژاپن و دومین مونوریل طولانی جهان پس از مونوریل چونگکینگ چین است که با ۲۸ کیلومتر طول، از فرودگاه بینالمللی اوزاکا به مناطق شهری همچون کادوما و دانشگاه اوزاکا متصل میشود. این سیستم با ویژگی منحصربهفرد خود یعنی تغییر مسیر ریلها برای ایجاد مسیرهای مختلف شناخته شده است. مونوریل اوساکا با سرعت عملیاتی ۸۰ کیلومتر بر ساعت، روزانه بیش از ۱۲۷ هزار مسافر را جابهجا میکند. این مونوریل دارای وایفای رایگان برای گردشگران است، اما قوانین خاصی همچون ممنوعیت مکالمه بلند یا استفاده از تلفن همراه هنگام سفر وجود دارد.
مونوریلها با طراحی پیشرفته خود توانستهاند جایگاه ویژهای در حملونقل عمومی پیدا کنند. هرچند چالشهایی همچون ادغام سخت با سایر سیستمهای حملونقل وجود دارد، اما مزایایی نظیر کاهش ترافیک، سازگاری با محیط زیست و تجربه منحصربهفرد سفر موجب محبوبیت آنها شده است