بدیهی است که مصرف سوخت‌های فسیلی و انرژی شهری ارتباط مستقیمی با انتشار گازهای آلاینده دارد و به سهم خود بحران‌های حاکم بر جهان (تغییرات اقلیمی و آلودگی هوا) را تشدید می‌کند. امروزه مدیران در تلاش هستند از طریق بهره‌گیری از منابع تجدیدپذیر نظیر پنل‌های خورشیدی و نیروگاه‌های بادی میزان مصرف انرژی شهری را به حداقل برسانند و نیروی خودکفا را جایگزین آن کنند. در ادامه به معرفی شهرهای میزبان بهترین پروژه‌های انرژی خودکفا در جهان می‌پردازیم که تأمین نیروی تجدیدپذیر در آن‌ها توانسته است نقش مهمی در کاهش تغییرات اقلیمی و آلودگی هوا ایفا کند.

بوداپست، توسعه یک منطقه خودکفا

شهرداری بوداپست، پایتخت مجارستان، از طریق تبدیل یک مدرسه متروکه به یک مسکن اجتماعی و نصب پنل‌های خورشیدی بر بام آن توانسته است تحولی در توسعه سازه‌های خودکفای انرژی شهر ایفا کند. مدیران ایده اجرای این پروژه را از تدابیر مشابه انجام شده در آمستردام هلند و لئون اسپانیا گرفته و به ایجاد منطقه‌ای تحول‌آفرین با تراز انرژی مثبت پرداخته‌اند. معماران پروژه در پیاده‌سازی آن تمام اصول پایداری را در نظر گرفته و تلاش کرده‌اند قابلیت تردد پایدار را نیز در آن فراهم بیاورند.

بروکسل، توسعه بازاری با نرخ هدررفت صفر انرژی

بروکسل، پایتخت بلژیک، میزبان بازاری پایدار است که در آن قابلیت کشت محصولات و پرورش آبزیان با استفاده از تکنیک آکواپونیک با بهره‌گیری از اصل گردش انرژی فراهم آمده و به دنبال آن هدررفت انرژی به صفر رسیده است. این بازار سرپوشیده که «فود مت» نام دارد میزبان مزرعه‌ای بسیار بزرگ بر بام خود است که در آن از گرمای هدررفته سازه برای پرورش سبزی‌ها و آبزیان بهره گرفته می‌شود. در واقع، اتاق‌های سرد بسیاری در این بازار تعبیه شده که خنک نگه‌داشتن آن‌ها به تولید گرما منجر می‌شود. سپس این انرژی برای افزایش دمای گلخانه‌ها و استخر پرورش آبزیان خوراکی مورد استفاده قرار می‌گیرد و جالب این‌که آب در بخش آبزی‌پروری مزرعه در مداری بسته قرار دارد و در سراسر سیستم گردش می‌کند.

پورتوریکو، توسعه ریزشبکه‌های خورشیدی برای تأمین انرژی محلی

پورتوریکو از کشورهای جهان با بیشترین وقوع طوفان به‌شمار می‌رود که بارش‌های شدید و پی‌درپی باران و برف، قطع برق شهری را به دنبال دارد و دسترسی شهروندان را به نیرو کاهش می‌دهد. مقامات کشور همواره در تلاش هستند بحران کمبود انرژی شهرها را برطرف کنند که در این راستا، طی چند سال گذشته توسعه ریزشبکه‌های خورشیدی را مورد توجه قرار داده‌اند.

گزارش‌ها حاکی از آن است که ریزشبکه‌های خورشیدی از زمان توسعه خود تاکنون نقش مهمی در تأمین انرژی شهری، افزایش رفاه مردم و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی ایفا کرده و از این طریق توانسته است اثرات ناشی از تغییرات اقلیمی و آلودگی هوا را که خود عامل اصلی وقوع طوفان‌های متعدد است، به حداقل برساند. نیروی حاصل از ریزشبکه‌های خورشیدی را پنل‌های تعبیه شده در نزدیکی محل مصرف تأمین می‌کند به این صورت که این شبکه‌ها در زمان‌های مناسب به یکدیگر می‌پیوندد و به یک شبکه وسیع انرژی متصل می‌شود. این سیستم‌ها هنگام وقوع طوفان به شکل یک جزیره فعالیت می‌کند به این صورت که ابتدا از شبکه متمرکز جدا می‌شود و سپس برای تأمین الکتریسیته، نیروی خود را مورد استفاده قرار می‌دهد.

دبی، میزبان بزرگ‌ترین پروژه تبدیل زباله به انرژی در جهان

شهردار دبی در امارات متحده عربی از سال ۲۰۲۱ اجرای بزرگ‌ترین پروژه تبدیل زباله به انرژی تجدیدپذیر جهان را آغاز کرده و به‌تازگی از تکمیل آن خبر داده است. این پروژه که با هدف تبدیل دبی به بهترین شهر جهان و الگویی برای توسعه پایدار اجرا شده، قرار است سالانه یک میلیون و ۹۰۰ هزار تن زباله در آن پردازش و به انرژی تجدیدپذیر تبدیل شود. مدیران پروژه به‌تازگی از پایان مرحله اول اجرای پروژه رونمایی و ادعا کرده‌اند بهره‌برداری از آن حذف کامل انباشتگی ضایعات را در دفن‌گاه‌های زباله تا سال ۲۰۳۰ به دنبال خواهد داشت.

بزرگ‌ترین پروژه تبدیل زباله به انرژی جهان متکی به فن‌آوری‌های پیشرفته ژاپنی و سوئیسی خواهد بود و گازهای گلخانه‌ای در آن کاملاً سازگار با محیط زیست و بدون بو منتشر خواهد شد. کارشناسان پروژه ادعا کرده‌اند که روزانه حدود هزار کامیون زباله در این مرکز از طریق پنج خط تصفیه قابلیت پردازش پنج هزار و ۶۶۶ تن زباله شهری جامد را فراهم خواهد آورد که به دنبال آن، قابلیت تولید هزار تن خاکستر رسوبی برای استفاده دوباره در پروژه‌های زیربنایی ممکن می‌شود. شهردار دبی از توسعه یک پلتفرم الکترونیکی نیز برای تبادل مواد قابل بازیافت خبر داده و مدعی شده است به‌زودی میزان زباله‌های تولیدشده شهر به حداقل خواهد رسید.

درسدن، به‌کارگیری نقشه خورشیدی برای خودکفایی انرژی

مدیران درسدن در آلمان نقشه‌ای دیجیتالی از پشت‌بام‌ها و نماهای سازه‌های سراسر شهر توسعه داده‌اند تا از این طریق به مردم محلی کمک کنند با امکان‌سنجی منازل خود به نصب پنل‌های خورشیدی بر بام یا نماهای آن‌ها بپردازند. این اقدام از طریق انتشار تصاویر از دو نقشه تعاملی سه‌بعدی و مسطح از شهر اجرا شده است و از این طریق مردم را از مناسب بودن خانه‌های خود برای نصب پنل‌های خورشیدی در پشت‌بام یا نماها آگاه می‌کند.

نقشه‌های نام‌برده را مؤسسه توسعه فضایی زیست‌محیطی درسدن با استفاده از ابزارهایی اختصاصی برای تجزیه و تحلیل پتانسیل خورشیدی ایجاد کرده که به دنبال آن قابلیت یافت بهترین رویکرد برای تلفیق انرژی سبز در سازه‌های سراسر شهر توسط شهروندان فراهم آمده است.

مادرید، سردمدار تبدیل زباله‌های زیستی به انرژی پاک در جهان

اسکالیبر مهم‌ترین رویکرد مدیران مادرید در اسپانیا برای خودکفایی انرژی بوده که با هدف توسعه فناوری‌های نوین برای بهبود مدیریت زباله‌های زیستی اجرا شده است. در این رویکرد از فناوری‌های مقیاس‌پذیر به منظور بازیابی زباله‌های زیستی بهره گرفته شده و توسعه راهکارهایی خلاق در زمینه تبدیل زباله‌های زیستی به محصولات ارزشمند با هدف رونق اقتصاد مدور شهر را به دنبال داشته است.

پروژه اسکالیبر که علاوه بر مادرید در بسیاری از شهرهای دیگر جهان نیز اجرا شده، در پایتخت اسپانیا منجر به راه‌اندازی مرکزی در پارک فناوری والدمینگوم شده است که در آن بیوگاز مواد آلی به بیومتان تبدیل می‌شود. این مرکز شامل دو سازه عظیم هضم بی‌هوازی است که در مجموع شش هزار و ۵۰۰ متر مکعب در ساعت بیومتان به شبکه گاز شهری تزریق می‌کند. یکی از این نیروگاه‌ها از توانایی پردازش ۲۱۸ هزار تن بیوگاز و تولید ۱۶۱ هزار تن بیومتان برخوردار است، حال آن‌که سازه دیگر از طریق پردازش ۱۵۱ هزار تن بیوگاز در سال، حدود ۱۰۸ هزار و ۱۷۵ تن بیومتان تولید می‌کند.