از شوش تا اصفهان / اولین بناهای ثبت جهانی ایران زمین را بشناسید

همواره بناهای ثبت جهانی یکی از مهم‌ترین عوامل برای جذب گردشگر به یک کشور محسوب می‌شود و بر همین اساس ایران با دارا بودن ۲۷ عنوان بنای ثبت میراث جهانی به‌عنوان یکی از بهترین مقاصد گردشگری کشور شناخته می‌شود؛ در ادامه و به مرور، به معرفی این بناهای ثبت شده می‌پردازیم.

از شوش تا اصفهان / اولین بناهای ثبت جهانی ایران زمین را بشناسید

ایران در طول سال‌های طولانی میزبان ادیان و آئین‌های مختلفی بوده که همین موضوع این کشور را از نظر جاذبه‌ها، تاریخی، هنری و طبیعی تبدیل به یکی از بهترین مقاصد گردشگری جهان کرده است.

یکی از الزامات معرفی ایران به‌عنوان مقصد گردشگری جهان، ثبت آثار در فهرست میراث جهانی است و در این راستا از ایران بیش از ۲۷ عنوان در این فهرست ثبت شده که به مرور به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت (این معرفی‌ها به ترتیب تاریخ ثبت جهانی است):

چغازنبیل

این اثر فرهنگی که در شهرستان شوش (استان خوزستان) قرار دارد اولین اثری است که در سال ۱۹۷۹ (۱۳۵۸ شمسی) در فهرست میراث جهانی یونسکو در ایران به ثبت رسید؛ این مکان عبادی، در تاریخ ایلام با ارزش بوده و اکنون نیز به‌عنوان یکی از نمونه‌های اولیه معماری هرمی بسیار با اهمیت است.

نحوه ساخت متفاوت این زیگورات نسبت به دیگر زیگورات‌های بابلی و آشوری و کتیبه‌های آجری آن، منجر به خاص بودن این بنا شده است و بر همین اساس در همان دورانی که شرق‌شناسان و باستان‌شناسان روی آن کار می‌کردند، در فهرست میراث جهانی یونسکو ایران به ثبت رسید.

این اثر منحصربه‌فرد به استناد معیارهای ۳ و ۴ میراث جهانی یونسکو (به ترتیب: گواهی بی‌همتا یا دست‌کم استثنایی بر یک سنت فرهنگی یا تمدن زنده یا از میان رفته؛ نمونه‌ای برجسته در معماری یا تکنولوژی که مرحله مهمی از تاریخ بشر را نشان دهد) ثبت شده است؛ چغازنبیل در پنج طبقه و ارتفاع ۵۲ متر ساخته شده است که اکنون تنها دو طبقه و نیم با ارتفاع ۲۵ متر از آن باقی مانده که طبقه پنجم مرتفع‌ترین طبقه محسوب می‌شد و تنها کاهن‌ها و خانواده شاهی اجازه ورود به آن طبقه را داشتند، این طبقه جایگاه قراردادن خدای شهر شوش نیز به‌شمار می‌رفت.

میدان نقش جهان

شهر اصفهان دارای آثار تاریخی و فرهنگی بسیاری است؛ در همین راستا یکی از مکان‌هایی که اماکن تاریخی دیگر را در بر می‌گیرد میدان نقش‌جهان است که در قلب این شهر قرار دارد.

این اثر یک میدان بزرگ مستطیل شکلی در شهر اصفهان است که به وسیله بناهایی از دوره صفوی دوره شده است؛ میدان امام به شکل امروزی در دوره سلطنت شاه‌عباس صفوی پایه‌گذاری شده و بناهای تاریخی موجود در میدان، شامل عالی‌قاپو، مسجد امام، مسجد شیخ لطف‌الله و سردر قیصریه است.

این شاهکار فرهنگی به استناد معیارهای یک، پنج و شش میراث جهانی یونسکو (به ترتیب: نشان دهنده یک شاهکار از نبوغ و خلاقیت انسانی؛ نمونه برجسته‌ای از تعامل بین انسان و محیط زیست یا نماینده یک فرهنگ، در ارتباط مستقیم یا ملموس با رویدادها یا سنت‌های زندگی، افکار و عقاید یا آثار هنری یا ادبی دارای اهمیت عالی جهانی) و در سال ۱۹۷۹ (اردیبهشت ۱۳۵۸) به ثبت رسید.

تخت جمشید:

تخت جمشید که در شمال شرقی شهر شیراز و مرودشت قرار دارد، یکی از نام‌آشناترین سازه‌های کهن ایران است که به دست بشر ساخته شده است و با نام‌های پرسپولیس یا پارسه نیز شناخته می‌شود؛ این بنا یکی از مهم‌ترین اسناد فرهنگی محسوب می‌شود، چراکه دلالت در تمدن کهن ایرانیان دارد و مربوط به ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح است.

این بنا یادگاری عظیم و باشکوه از حکومت هخامنشیان در ایران است که در شهرستان مرودشت در شمال استان فارس قرار دارد و نام یکی از شهرهای باستانی ایران بوده است؛ در این شهر مجموعه کاخ‌هایی به نام تخت جمشید قرار داشته که در دوران حکومت داریوش اول هخامنشی، خشایارشاه یکم و اردشیر اول بنا شده است.

این مکان که روی سکویی در کنار کوهی به نام رحمت ساخته شده است، مملو از حجاری و سنگ‌تراشی است که در سال ۱۹۷۹ (۱۳۵۸ شمسی) به ثبت جهانی رسید؛ معیارهای ثبت جهانی تخت جمشید نشان‌دهنده یک شاهکار از نبوغ و خلاقیت انسانی، گواهی بی‌همتا یا دست‌کم استثنایی بر یک سنت فرهنگی یا تمدن زنده یا از میان رفته و در ارتباط مستقیم یا ملموس با رویدادها یا سنت‌های زندگی، افکار و عقاید یا آثار هنری یا ادبی دارای اهمیت عالی جهانی است.