پهلوانی، پازل گمشده ورزش ایران
گفت و گو با عزیز اوجی، مرشد شهیر شیرازی و رحمان رحیم پور قهرمان کشتی پهلوانی به بهانه روز فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه‌ای
ادمین ۷
احد کشاورز- علی جمشیدپور- «خبرنیوز» / ورزش، وجه های متفاوتی دارد که اکثریت قهرمانی آن را می شناسند و کمتر کسی فکر می کند که از قهرمانی مهم‌تر و دشوارتر، بعد پهلوانی است. شاید هر انسانی بتواند با تلاش و کوشش قهرمان شود اما پهلوان شدن نه در قید زمان خاصی است و نه بستگی به مکان مشخصی دارد. پهلوانی یک صفت است که برای دستیابی به آن حتی لازم است گاهی قید قهرمانی را زد، از آرزوها عبور کرد و تلاش های شبانه روزی را نادیده گرفت تا این خصلت پسندیده که رابطه مستقیم با روح دارد در فرد نهادینه شود.
به بهانه روز فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه ای با عزیز اوجی، مرشد شهیر شیرازی و رحمان رحیم پور قهرمان کشتی پهلوانی در زورخانه علمدار با مدیریت غلامحسین اسفندیاری به گفت‌وگو نشستیم.
گفت و شنود ما را در زير مي خوانيد:
عزیز اوجی متولد 1 دی ماه 1332، از کلاس هفتم در زورخانه آستانه شیراز که نزدیک محل زندگی اش بوده وارد ورزش پهلوانی شد. در کلاس هشتم در مسابقات شاهنامه خوانی شرکت کرد و ابتدا در استان و سپس در کشور به مقام اول دست يافت. از همان دوران به مرشدی علاقه ویژه ای داشت و با شنیدن نوا و اشعار مرشد جلیل، مسیر مرشد شدن را طی کرد. وی صاحب زنگ مرشدی در کشور، عضو شورای عالی ورزش باستانی ایران و... نیز می باشد.
*ورزش زورخانه ای چه تفاوتی با دیگر رشته های ورزشی دارد؟
مهم‌ترین و عمده ترین تفاوتی که دارد و در دیگر ورزش ها کمتر به چشم می آید صیقل داده شدن روح در کنار ساختن جسم است. در اکثر رشته های ورزشی تأکید بر ساخت جسم و بدن است اما ورزش زورخانه ای بر ساختن روح نیز اصرار به‌خصوصی دارد.
* ورزش زورخانه ای از گذشته تاکنون چه تغییراتی داشته است؟
در این رشته ورزشی شاهد تغییرات بسیاری بوده ایم. به طور مثال در گذشته، مرشدی و نوع ضرب گرفتن و حتی شعر خواندن تفاوت های فراوانی با زمان حال داشته است.
یکی دیگر از این تغییرات این بود که در گذشته حرکتی به اسم گلچرخ داشتیم و زمانی که ورزشکار در گود زورخانه شروع به گلچرخ زدن می کرد بزرگ‌ترها و پیشکسوتان حاضر در زورخانه با اشعار جذاب و دلنشین از شعرای بزرگ، آن فرد را تشویق می کردند.
*در خواندن این شعرها، فلسفه خاصی وجود داشته یا به صورت تصادفی شعرهای متنوعی خوانده می شد؟
در اصل شعرهایی خوانده می شد که به صورت داستانی و به ترتیب قرار می گرفت و در پایان نتیجه گیری مثبت و آموزنده ای برای ورزشکاران و تماشاگران داشت.
*شرایط یادگیری مرشدی در آن زمان چگونه بود؟
مسلما با الان تفاوت های آشکاری داشت. اگر می خواستید مرشد شوید باید با جان و دل در این مسیر قدم می گذاشتید و خود را وقف این رشته می کردید. برای آموختن قسمت های مختلف این رشته باید خودتان پیشقدم شده و در کنار اساتید مختلف که آن هم بسته به نوع اخلاقشان، اجازه می دادند یا خیر، حضور یافته و با دیدن و شنیدن و تمرین کردن به این مهم دست پیدا می کردید که در اکثر مواقع کار اصولی نبود اما با عشق انجام می شد.
*ورزش زورخانه ای فارس از لحاظ سطح چه جایگاهی در کشور دارد؟
به جرأت می‌توانم بگویم که در حال حاضر فارس با وجود استان های پیشرو در این رشته ورزشی حرف های زیادی برای گفتن دارد.
اما نکته ای که باید در این جا عنوان کنم این است که فرهنگ ورزش پهلوانی را گم کرده ایم. اصل کار از دستمان در رفته است و به نوعی می توان گفت که صورت مسئله پاک شده است.
* خاطره ای از پهلوان های گذشته يادتان هست؟
در گذشته برخلاف امروز، تظاهر کردن در زندگی مردم جایگاهی نداشت چه برسد به اینکه پهلوانان و مردان نامی بخواهند این رفتار ناپسند را انجام دهند.
«روزی حبیب‌الله بلور که کشتی گیر، مربی، رئیس فدراسیون کشتی و... بود به شیراز سفر می کند تا در مورد پهلوانان شیرازی تحقیق کند. وقتی در زورخانه با تعدادی از پهلوانان بنام گردهم می آیند، از پهلوان حاج محمدکاظم دلاوری نیز دعوت می کنند تا با ایشان نیز صحبت کند. اما هرچه از این و آن می گویند تا حاج دلاوری از پیروزی هایش بگوید، پهلوان دلاوری لب به سخن نمی گشاید. اطرافیان که از این موضوع جا خورده بودند می گویند آقای بلور برای نوشتن زندگی نامه چندین پهلوان شیرازی از جمله شما به شیراز آمده اند و می خواهند از تعداد کشتی هایی که گرفته اید و پیروزی هایی که کسب کرده اید اطلاع پیدا کنند. در آن زمان پهلوان دلاوری جمله ای می گوید که همگان شگفت زده می شوند. وی می گوید اگر من از پیروزی هایم برای شما بگویم و شما هم اسامی پهلوانانی که من پشت آن ها را به خاک رسانده ام را قید کنید، دیگر کجا می توانم آن پهلوانان را پیدا کنم و از آن ها برای این موضوع حلالیت بطلبم.»
حال خودتان قضاوت کنید که فرهنگ غنی پهلوانی چگونه دستخوش تغییر شده و در طی زمانی نه چندان زیاد کمرنگ شده است.
*چه توقعی از مسئولین دارید؟
طی سال ها فعالیتم بارها از مسئولین درخواست کردم که ورزش زورخانه ای و پهلوانی که به نوعی شناسنامه و هویت ایرانی هاست را در برنامه آموزش و پرورش جای دهند یا حتی اجازه دهند که به صورت برنامه های متنوع در سطح شهر و کشور در مراسم هاي مختلف به مردم شناسانده و آموزش داده شود که به لطف خدا چندسالی است که این مهم، هرچند کم در حال اجرا می باشد.
*کلام پایانی؛
در خاتمه امیدوارم که اخلاق و کردار و تواضع، دوباره جایگاه خود را در بین ورزشکاران پیدا کند و کلامم را با این شعر که اصل ورزش را توضیح می دهد به پایان می رسانم.
گر بر دگری خرده نگیری مردی
مردی نبود فتاده را پای زدن
گر دست فتاده ای بگیری مردی
از مسئولين درخواست دارم برايم شغلي پيدا كنند
رحمان رحیم پور کشتی گیر اهل شهرستان مرودشت استان فارس است که از 15 سالگی به کشتی آزاد روی آورد و به سبب علاقه وافری که به ورزش باستاني داشته پس از آن کشتی پهلوانی را ادامه داد. وی با کسب مقام های متعددی از جمله قهرمانی مسابقات کشتی پهلوانی در سال 98 در ترکیه، قهرمانی مسابقات کشوری در سال 1401 و چندین عنوان برجسته ديگر در زمره ورزشکاران مطرح استان فارس است.
*از مسابقات قهرمانی کشور که همین چندماه پیش بود بگویید.
مسابقات از سطح خوبی برخوردار بود و حریفان همه حرفی برای گفتن داشتند. در مسابقه فینال نیز کشتی سختی در برابر رقیب تهرانی داشتم که به لطف خدا موفق شدم با نتیجه 6 بر 3 پیروز شوم و عنوان قهرمانی مسابقات کشتی پهلوانی کشور در وزن 70 کیلوگرم را از آن خود کنم.
*آیا امسال مسابقات جهانی نیز برگزار می شود؟
بله. طی صحبت هایی که صورت گرفته امسال میزبانی مسابقات با تهران است و این موضوع باعث می شود که بیشتر به قهرمانی فکر کنم.
*شما سابقه قهرمانی در مسابقات جهانی را دارید. پس از افتخارآفرینی برای ایران در مسابقات جهانی آیا از طرف مسئولین حمایت شدید یا پاداشی به شما تعلق گرفت؟
راستش را بگویم خیر. نه پاداش درست و حسابی به ما دادند نه حمایتی کردند. گرچه می دانم در ورزش، حمایت نشدن مرسوم است اما هر کسی که در مسیر ورزش حرفه ای گام برمی دارد و موفق به کسب مقام می شود سزاوار توجه بیشتر از جانب متولیان ورزش است.
*با توجه به این نکته که کشتی پهلوانی نسبت به کشتی آزاد طرفداران کمتری دارد چه موضوعی باعث شد که کشتی آزاد را رها کرده و در کشتی پهلوانی مشغول به فعالیت شوید؟
البته باید این نکته را عنوان کنم که همچنان در زمینه کشتی آزاد فعالیت و در کنارش در مسابقات کشتی پهلوانی نیز شرکت می کنم، اما در کل به کشتی پهلوانی علاقه ویژه ای دارم.
*بعد از پایان دوران حرفه ای کشتی گرفتن، علاقه ای به ورود به رشته های رزمی ترکیبی مانند MMA داريد؟
خیر. به رشته های رزمی علاقه ای ندارم و در همین کشتی خواهم ماند و احتمالا به مربیگری روی خواهم آورد.
*آقای رحیم پور، پهلوانی آسان تر است یا قهرمانی؟
مشخصا قهرمانی آسان تر از پهلوانی است. دلیلش هم این است که قهرمانی گذراست و بعد از کسب مقام قهرمانی شما می توانید ورزش را کنار بگذارید اما پهلوانی مقوله ای است که همیشه همراه ورزشکار است و متصل به شخصیت وی می باشد. مشمول زمان هم نخواهد شد و حفظ این صفت نیازمند این است که زندگی مان را پهلوان منشانه ادامه دهیم.
* نگاه مسئولین به کشتی پهلوانی چگونه است؟
واقعیت امر این است که مسئولین از رشته های زورخانه ای بیشتر حمایت می کنند تا کشتی پهلوانی. لازم به ذکر است که با هزینه شخصی به مسابقات کشتی پهلوانی رفتیم و برگشتیم و بعد از آن هیچ تماسی با ما گرفته نشد!
* توقع شما از مسئولین چیست؟
موضوعی که همه به آن واقف هستند این است که ورزشکاری که در مسیر حرفه ای گام برمی دارد تمام وقتش را برای رشته ورزشی می گذارد و از داشتن شغل برای تأمین هزینه های زندگی قاصر است. لذا از مسئولین انتظار می رود که زمینه برای ایجاد اشتغال ورزشکاران مقام آور را فراهم آورده تا افتخارآفرینی ها بیش از پیش ادامه داشته باشد.
شایان ذکر است که به کرات به مسئولین تقاضای شغل دادم که متأسفانه هیچ کس اهمیت نداد و همچنان برای امرار معاش سختی های زیادی را متحمل می شوم و امیدوارم که این صحبت ها به گوش مسئولین برسد و در سیاست های برخورد با جامعه ورزش و ورزشکار تغییر رویه دهند.
*صحبت پایانی؛
از خانواده ام، مربیانم و تمامی کسانی که مرا در مسیر قهرمانی همراهی کرده اند کمال سپاس و تشکر را دارم و امیدوارم که سختی های ورزش حرفه ای با حمایت مسئولین آسان تر شود.
زورخانه علمدار با مدیریت غلامحسین اسفندیاری
زورخانه که در گذشته به آن «زیرخانه» می گفتند مکانی برای مبارزه عیاران با حاکمان ظالم وقت بوده است. تمامی وسائل ورزش زورخانه ای در گذشته ابزار آلات جنگی بوده و حتی زنگی که در سردم قرار دارد برای شناختن عیاران که حامیان مردم ستم دیده بوده اند زده می شده. همچنین این رشته ورزشی به عنوان نرمشی برای کشتی در گذشته انجام می گرفته.
