فشار شدید هزینه مسکن بر خانوارهای کمدرآمد اروپایی
طبق تحقیقات بانک مرکزی اروپا، افزایش نرخهای بهره، اجارهبها و هزینههای آب و برق موجب شده است که تعداد فزایندهای از اروپاییهای کمدرآمد قادر به پرداخت هزینههای مسکن خود طی ماههای آینده و بازپرداخت وامهای دریافتی نباشند. در اصل از زمانی که بانک مرکزی اروپا شروع به افزایش نرخ بهره در جولای ۲۰۲۲ کرد، هزینههای کلی مسکن برای مالکان واقعی ۶ درصد، اما برای وامدهندگان و اجارهکنندگان به ترتیب ۱۲ و ۹ درصد افزایش پیدا کرد. این امر از ژانویه ۲۰۲۴، ماهانه بهطور متوسط ۷۶۵ یورو هزینه مربوط به مسکن، از جمله برای قبوض گاز، برق و آب، تعمیر و نگهداری خانه و هزینههای اجاره یا رهن را به خانوارها تحمیل کرد.
بحران مسکن اروپا با افزایش نرخ بهره
هزینههای مسکن حدود ۴۰ درصد از درآمد کل را برای مستأجران، ۳۵ درصد برای وامدهندگان و ۲۰ درصد برای مالکان واقعی را به خود اختصاص میدهد. به این ترتیب افراد کمدرآمد مجبور هستند نیمی از حقوق خود را صرف پرداخت اجاره خانه کنند و کسانی که وام مسکن دارند با بیشترین مشکلات روبهرو هستند. این افراد بهدلیل افزایش نرخ بهره با میانگین پرداخت ماهانه بیش از ۱۱۰۰ یورو یعنی بالاترین هزینه مواجه هستند.
افزایش نرخ بهره اثر خود را در بازار اجاره نیز بر جای گذاشته و افزایش هزینههای وامگیری، سرمایهگذاریهای جدید را متوقف کرده است، آن هم در شرایطی که بازار اجاره از پیش با کمبود خانههای موجود مواجه بود و قیمتهای خود را به همین دلیل افزایش داد.
بر اساس گزارش بانک مرکزی اروپا، اجارهکنندگان در ۱۱ کشور مورد بررسی بهطور متوسط بیش از ۸۰۰ یورو اجاره پرداخت میکنند، در حالی که هزینه مسکن برای مالکان ۵۰۰ یورو در ماه آن هم بهدنبال افزایش هزینههای نگهداری خانه و قبوض انرژی است. از میان این ۱۱ کشور نیز هزینههای مسکن در ایرلند با بیش از ۱۲۰۰ یورو برای دارندگان وام مسکن و ۹۰۰ یورو برای دیگران بالاترین قیمت را دارد. پس از آن نیز آلمان و اتریش در رتبههای دوم و سوم قرار دارد و ساکنان یونان و پرتغال کمترین هزینه مسکن را پرداخت میکنند.
افزایش تأخیر در پرداختهای وام مسکن
افزایش درآمد خانوارها در اروپا تا حد زیادی افزایش هزینههای مسکن چند سال گذشته را جبران کرده است، با این حال ۵ تا ۱۰ درصد از خانوارهای کمدرآمد با تأخیر در پرداخت اقساط وام مسکن خود مواجه هستند و شاخص آیندهنگر بانک مرکزی اروپا نشان میدهد که این شرایط برای ماههای آینده بدتر خواهد شد. در اصل، نسبت افراد کمدرآمد با احتمال تأخیر سهماهه در پرداخت قبوض آب و برق یا اجارهبها در اروپا، از ۱۵ به بیش از ۲۰ درصد افزایش داشته و برای تأخیر در پرداخت وام مسکن به ۳۰ درصد رسیده است.
به این ترتیب با وجود کاهش تورم در منطقه یورو انتظار میرود که بانک مرکزی اروپا کاهش نرخ بهره بالای تاریخی خود در ماه ژوئن را آغاز کند و با افزایش امکان سرمایهگذاری و ایجاد انتخابهای گستردهتری از املاک در کنار تخصیص وام مسکن، تا حدودی آرامش را برای بازار املاک به ارمغان آورد و هزینههای اجاره را تعدیل کند.