شهرهای آمریکا در معرض تهدید دوگانه گرما و آلودگی

شهرهای آمریکا این روزها با تهدیدی دوگانه روبه‌رو هستند که فراتر از گرمای معمول تابستانی یا آلودگی‌های متداول است. مطالعات جدید نشان می‌دهد که وقتی موج‌های گرمای شدید و آلودگی هوای بالا به‌طور همزمان رخ می‌دهند، اثرات آن‌ها بر سلامت عمومی مضاعف می‌شود و این پدیده که به «حوادث مرکب» شناخته می‌شود، در بسیاری از شهرهای این کشور به‌صورت روزافزونی دیده می‌شود.

گرما یکی از مهلک‌ترین عوامل طبیعی است که سالانه جان افراد زیادی را نسبت به سیل، طوفان و گردباد می‌گیرد. شهرها به‌دلیل ساختار و ویژگی‌های ویژه خود ازجمله وجود ساختمان‌ها، جاده‌ها و ترافیک سنگین، حرارت را به دام می‌اندازند و آلودگی بیشتری نیز تولید می‌کنند که این امر خطرات سلامت را بیشتر و پیچیده‌تر می‌کند.

تحقیقات دانشگاه اوکلاهما و آزمایشگاه آینده‌های پایدار شهری (SURF) نشان می‌دهد که ترکیب همزمان گرمای شدید و آلودگی هوا تهدیدی رو به افزایش برای سلامت ساکنان مناطق شهری است. این مطالعات در نشریه تحقیقات محیطی (Environmental Research) منتشر شده و هشداری جدی به مسئولان شهری و برنامه‌ریزان سلامت عمومی است تا زیرساخت‌ها و سیاست‌های شهری را بر اساس واقعیت در حال تغییر اقلیم و افزایش خطرات محیطی بازسازی کنند.

هشدار دانشمندان درباره ترکیب کشنده گرما و ذرات معلق

مقایسه داده‌ها بین مناطق شهری و روستایی نشان می‌دهد که گرمای شهرها علاوه‌بر طولانی‌تر بودن، شدت بیشتری دارد. در مقابل در مناطق روستایی به‌طور معمول میزان اوزون بالاتر است؛ اما زمانی که گرما و آلودگی به‌ویژه ذرات معلق ریز یا PM2.5 به‌طور همزمان افزایش پیدا می‌کند، شهرها آسیب بیشتری می‌بینند.

مطالعه‌ای روی ۲۳ سال داده نشان می‌دهد حدود ۸۹ درصد شهرهای آمریکا شدت ترکیبی گرما و آلودگی هوا را بیش از مناطق روستایی گزارش کرده‌اند. همچنین بیش از نیمی از این شهرها شاهد طولانی‌تر شدن این شرایط خطرناک بوده‌اند. ذرات معلق به‌حدی ریز هستند که می‌توانند به عمیق‌ترین بخش‌های دستگاه تنفسی نفوذ کنند و با ورود به جریان خون، موجب بیماری‌های تنفسی و قلبی شوند.

یکی از نکات قابل‌توجه مطالعه حاضر این است که در شهرهای غربی آمریکا آلودگی ذرات معلق ناشی از دود آتش‌سوزی‌های جنگل‌ها و مراتع نقش بسزایی پیدا کرده است. این دود به شهرها منتقل می‌شود و شرایط همزمان گرما و آلودگی را بدتر می‌کند، اما ارزیابی‌های رسمی کیفیت هوا به‌دلیل مقررات خاص سازمان حفاظت محیط زیست، در بسیاری از موارد این آلودگی ناشی از آتش‌سوزی‌ها را در محاسبات خود لحاظ نمی‌کنند که سبب کم‌نمایی بار واقعی سلامت عمومی می‌شود. پژوهشگران تاکید دارند که باید ذرات معلق ناشی از این حوادث طبیعی در ارزیابی کیفیت هوا گنجانده شود تا سیاست‌ها به واقعیت خطرات سلامت نزدیک‌تر شود.

علت اصلی گرم ماندن شهرها پدیده جزیره گرمایی شهری است. مصالح ساختمانی همچون آسفالت و بتن حرارت را در طول روز جذب و در شب به‌تدریج آزاد می‌کنند، در حالی که مناطق روستایی سریع‌تر خنک می‌شوند. علاوه‌بر این، خودروها، کارخانه‌ها و مصرف بالای انرژی در شهرها موجب می‌شود گرما و آلودگی به شکلی معنادار یکدیگر را تشدید کنند.

کارشناسان معتقدند که راهکارهای مقابله با این بحران باید مبتنی‌بر شرایط محلی و منطقه‌ای باشد. برای مثال کاشت بیشتر درختان، ایجاد پوشش‌های سبز در بام‌ها و استفاده از مصالح انعکاس‌دهنده نور می‌تواند در کاهش گرمای شهرها مؤثر باشد. برای نواحی روستایی نیز که ساخت‌وساز و آسفالت کم‌تری دارند، راه‌حل‌های متفاوتی نیاز است. در هر صورت، بدون اقدامات هدفمند، این تهدیدها به‌طور فزاینده‌ای ادامه خواهند داشت و سلامت عمومی، اقتصاد و ساختار شهری را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار می‌دهند.

یافته‌های حاضر نشان می‌دهد که شهرهای آمریکا نه‌تنها دچار روزهای گرم‌تر شده‌اند، بلکه به‌طور همزمان در طول دوره‌های گرمایی با آلودگی شدیدتری نیز روبه‌رو می‌شوند؛ ترکیبی که زندگی میلیون‌ها نفر به ویژه جمعیت آسیب‌پذیر را تهدید می‌کند.

اگر برنامه‌ریزی‌های شهری و سیاست‌های سلامت عمومی به‌سرعت به‌روزرسانی و اجرایی نشود، پیامدهای این شرایط شامل افزایش موارد بستری در بیمارستان‌ها، افت بهره‌وری نیروی کار و حتی مهاجرت جمعیت به مناطقی با شرایط بهتر خواهد بود. کارشناسان تاکید دارند که پاسخ به این تهدید نیازمند اقدامات فوری و بر اساس شرایط هر منطقه به‌صورت جداگانه است، زیرا تحت‌تأثیر روند تغییرات اقلیمی، فشارهای ناشی از گرما و آلودگی ترکیبی به سرعت افزایش خواهد داشت.