شهروندی، معماری و هویت شهری
با توجه به رشد سریع شهرنیشنی و البته شهرسازی مخصوصا در شهر های بزرگ به دلیل توسعه نابسامان و البته گاهی نامطلوب، خطر از دست دادن شخصیت و هویت تاریخی و اجتماعی شهرها وجود دارد.همانطور که سایر ابعاد هویت به مرور زمان در حال تغییر است، هویت شهری نیز دستخوش تغییراتی شده است.تغییر شکل فضاهای شهری و عناصر هویتی را می توان متأثر از عوامل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی دانست. به عنوان مثال: تغییر در برنامه ریزی وسیاست های مدیریت شهری نه فقط محیط فیزیکی و ساختار اقتصادی شهرها را تحت تاثیر قرار می دهد؛ بلکه موجب تغییر ارزش های سنتی، فرهنگی و اجتماعی محیط نیز می شود.
Admin1
حال اگر این تغییرات به صورت اصولی مدیریت و برنامه ریزی نشوند، منجر به از دست رفتن هویت شهری می شود. نکته مهم و حائز توجه این است که هویت هر شهر جدا از هویت شهروندان آن نیز نمی باشد. چراکه شهر و شهروندان در تعامل با یکدیگر در ایجاد خاطره شهری و بازتولید آن در طی زمان می باشند که همین امر حس تعلق خاطر به فضا و مکان را به وجود می آورد و در دراز مدت دلبستگی و مسئولیت پذیری را رنگ می دهد. امروزه متأسفانه شهرهای ما، ارزش های سنتی را کنار گذاشته و حتی نتوانسته به درستی وارد دنیای مدرن بشود.در گذشته فضای انسانی، حاصل توجه به مقیاس انسانی بود حتی اولین اصل مهم معماری ایرانی به گفته دکتر پیرنیا، مردم واری بود. به معنای داشتن مقياس انساني و یا به عبارت ديگر رعايت تناسب ميان اندام های ساختماني با اندام های انسان و توجه به نيازهای انسانی در كارهای ساختمان سازي که آن را مي توان در عناصر مختلف معماری سنتی ايرانی به خوبی مشاهده كرد .
به این ترتیب مقیاس مطلوب و متناسب محلات، فضایی را به وجود می آورد که فرد به راحتی قلمرو آن را در مدت زمانی کوتاه طی کرده و محیطی آشنا را هر روز تجربه می کند. به آن تعلق خاطر می یابد و در حفظ آن و احراز هویت برای آن می کوشد. متأسفانه در دهه های اخیر، با تحولات جدید شهرسازی، محلات به لحاظ کالبدی تخریب و رفته رفته اعتبار و ارزش گذشته خود را از دست داده اند.دربافت های جدید شهری نیز به علت بحران اقتصادی و تداخل و التقاط در معماری، تدوین الگوی مشخص در سیمای شهری مشکل به نظر می رسد و جای خالی هویت واصالت کاملا مشهود است.به طور کلی هویت، احساس تعلق خاطر به مجموعه‌ای مادی و معنوی است كه عناصر آن از قبل شكل گرفته‌اند. و مسأله هویت در شهرسازی با یادآوری و به روز رسانی ریشه ها و خاستگاه های کهن شهرها قابل دستیابی می باشد. در واقع منظور همان ارزش های شهری است که در شهرهای گذشته وجود داشته و مردم با آن عادت نموده اند، که امروزه باید باتوجه به نیاز شهروندان به روز رسانی شود والبته با حفظ اصالت و هویت استفاده شود.به طور کلی می توان گفت: شهرسازی در فضاهای شهری، خوانایی فضاها و سیمای شهرها و کیفیت های بصری شهرهای گذشته از جمله ارزش هایی است که در ذهن مردم نقش بسته اند. در واقع، مجموعه اینها هویت شهرسازی را شکل می دهند و نیاز به بقاء آن را امری مهم می نماید.مقوله هویت در شهرسازی یکی از مفاهیم مهم و پر رنگی است که در سالهای اخیر معماران توجه ویژه ای به آن داشته اند و از آن جهت موضوع مهمی تلقی می شود که با القای هویت به شهر می توان حس تعلق و به نوعی حس هویت شهروندی را در بین شهروندان تقویت کرد و در نتیجه آن حس مسئولیت پذیری را نیز بسط و گسترش داد که این مسئله می تواند شروعی برای رشد و تقویت فرهنگی شهروندی باشد.
دریانیوز
