نورا حسینی: نقطه آغاز نشست هیات دولت است، جایی که رئیس جمهور از وزیر ورزش و جوانان و معاون اجرایی رئیس‌جمهور می‌خواهد تا موضوع «ساخت ورزشگاه جدید در تهران» را برای رفع نیازهای ورزشی جوانان به‌طور جدی پیگیری کنند. پس از آن جلسه‌ای با حضور معاون اجرایی رئیس‌جمهور، وزیر ورزش و جوانان، و تولیت آستان امام (ره) و نماینده شهرداری تهران در نهاد ریاست جمهوری برگزار و پیشنهاد ساخت ورزشگاهی در نزدیک حرم امام (ره) در مجموعه شهر آفتاب مطرح و بررسی می‌شود.

سخن بعدی در این زمینه از معاون اجرایی رئیس جمهور است که در بازگشت از کشور چین ، تاکید می‌کند: «جای خالی یک ورزشگاه جامع ملی در تهران احساس می‌شود. تاکید ما در پروژه وزرشگاه روی توان داخلی‌ست اما به‌دلیل محدودیت‌هایی که وجود دارد بخشی از کار را با شرکت‌های چینی پیش می‌بریم و در مسیر کار نیز از توان داخلی استفاده می‌کنیم. »

حرکت سریع برای احداث ورزشگاه بزرگ

به نظر می‌رسد برنامه ریزی بری ساخت دومین ورزشگاه بزرگ تهران با سرعت درحال انجام است. این درحالی است که کارشناسان حوزه‌های مختلف انتقادهای مهمی نسبت به روندی دارند که دولت برای ساخت این ورزشگاه در پیش گرفته است. مخالفت‌هایی که جرقه‌اش طرح «زمین پیشنهادی برای احداث این ورزشگاه» زده می‌شود و کارشناسان حوزه زمین شناسی به فرونشست و لرزه خیز بودن زمیی‌های محدوده اعلام شده اشاره می‌کنند...

مهدی عباسی، رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهرتهران به تازگی در خصوص احداث ورزشگاه جدید در تهران گفته است: در این خصوص پهنه‌ای که برای زمین ورزشگاه انتخاب شده است مشکل دارد. البته در این زمینه قرار است بررسی‌هایی انجام شود که این موضوع نیز مد نظر مسئولان قرار دارد. احداث ورزشگاه جدید در تهران باید پس از مطالعات کافی انجام بپذیرد ومنوط به اخذ مجوز از شورای شهر تهران است.

عباسی در خصوص این که آیا تاکنون از سوی مسئولان مربوطه در فرآیند احداث ورزشگاه جدید در تهران رایزنی یا جلساتی با نمایندگان شورای شهر تهران داشته است یا خیر؟ هم می‌گوید: در این خصوص هنوز جلسه‌ای برگزار نشده. ضمن اینکه این پروژه علاوه بر موضوع ارزیابی زمین بایستی در ارتباط با مواردی از جمله ترافیک و موضوعات اجتماعی نیز مورد بررسی قرار بگیرد.

اما گروهی از منتقدان به رویه ساخت این ورزشگاه که به نظر می‌رسد ملاک اصلی آن سرعت ساخت است معتقدند که تجربه نشان داده ساخت و سازهای تکلیفی و دستوری و بدون مطالعه و بی‌توجه به آمایش و نیازهای سرزمینی حتی پس از اتمام و افتتاح، امکان بهره‌برداری بهینه و مطلوب از آن فراهم نشده است. همچنین منتقدان این پرسش را مطرح می کنند که اظهارنظر درباره بهره‌برداری از برخی سالن‌های مجموعه جدید تا پایان دوره دولت سیزدهم در صورت واقعی بودن و تحقق می‌تواند بسیار شتابزده و نگران‌کننده باشد. ورزشگاه جامعی که هنوز کار مطالعه و طراحی و جانمایی و کاربری‌های آن با توجه به نیازهای آینده ورزش کشور انجام نشده چگونه می‌تواند بخشی از سالن‌هایش در مدت کم‌تر از دوسال به مرحله بهره‌برداری برسد؟

تفاهم‌نامه با شرکت چینی

با این وجود تفاهمنامه مشاوره در طراحی و ساخت مجموعه ورزشی و فرهنگی پایتخت میان وزارت ورزش ومدیرعامل شرکت چینی IPPR امضا شد. براساس اخبار منتشر شده این شرکت در حوزه ورزش پروژهای بین‌المللی بزرگی را در کشور چین مثل ورزشگاه المپیک پکن، ورزشگاه المپیک زمستانی ورزشگاه چنگدو برای مسابقات دانشگاهی و ورزشگاه شهر هانگژو طراحی کرده است. در سطح بین‌المللی هم می‌توان به ورزشگاه تاشکند برای میزبانی المپیک جوانان در سال ۲۰۲۵ اشاره کرد. همچنین ورزشگاه بین المللی بلاروس و کامبوج از دیگر پروژه های این شرکت عنوان شده است.

با وجود کارنامه این شرکت کنار گذاشتن معماران داخلی از روند طراحی این ورزشگاه هم مورد مخالفت گروهی از معماران و شهرسازان است .

روزآمدی چرا با ایده معماران ایرانی همراه نباشد؟

علیرضا نادعلی سخنگوی شورای شهر تهران هم در این زمینه می‌گوید : ما در موقعیتی قرار داریم که در دنیا در حوزه‌های فن آوری که یک زمانی در آن حضور نداشتیم جزو ۱۰ کشور اول دنیا گاهی ۵ کشور و حتی زمانی ۳ کشور اول دنیا هستیم و حتما در حوزه ساخت و سازه و معماری هم معماران توانمندی زیادی داریم. به نظر من با وجود آن که دولت به درستی تلاش دارد برای جبران نواقص موجود و مشکلاتی که در حوزه ورزشگاه‌ها داریم، ساخت ورزشگاه جدید را در اولویت قرار دهد اما باید این اتفاق با توان معماران داخلی بیافتد.

او ادامه می‌دهد: این که ساخت ورزشگاه جدید با سرعت و تکنولوژی روز دنیا باشد خوب است اما باید با محوریت معماری ایرانی و طراحان داخلی باشد.

زمان برای دولت مهم است

محمدامین توکلی‌زاده؛ معاون اجتماعی فرهنگی شهرداری تهران درباره ورزشگاه جدید شهرتهران که قرار است شهرداری تهران هم در آن مشارکت داشته باشد، می‌گوید: احداث این ورزشگاه موضوعی بوده که از سال‌های قبل و در دولت‌های مختلف مطرح شده اما درخصوص آن تصمیم‌گیری نشده و یک مطالبه عمومی در مورد ساخته شدن ورزشگاه، دولت به دولت انتقال پیدا کرده و هنوز هم اجابت نشده اما در این دولت با پیگیری رئیس جمهور دردستور کار قرار گرفت.

او ادامه می‌دهد: جلسه مشترکی بین ما(شهرداری تهران)، وزارت ورزش و متولیان حرم امام خمینی(ره) به ریاست معاونت اجرایی ریاست جمهوری برگزارشد، در این جلسه بحث جانمایی و امکان سنجی‌هایی که از سال‌های گذشته بود، مطرح شد. در شهرداری تهران مطالعه مهمی در شرکت توسعه فضای فرهنگی، ورزشی شهرداری تهران درباره جانمایی زمین‌هایی که امکان اجرای پروژه‌های ورزشی را داشتند انجام شده که این گزارش برای استفاده ارائه شد. همچنین درخواست معاون اجرایی این بود که آیا شهرداری توان مشارکت در ساخت را دارد یا نه؟ چند نوع مشارکت مطرح بود، این که سرمایه‌گذار از بیرون بیاید و آورده شهرداری زمین باشد و... که سرانجام قرار بر این شد که شهرداری انواع سرمایه‌گذاری‌هایی که امکان آن وجود دارد را بررسی و به دولت ارسال کند.

توکلیان اضافه می کند: دراین جلسه از سوی متولی حرم حضرت امام(ره)- که آقای موسوی به نمایندگی ازآقای سیدحسن خمینی به جلسه آمده بود –گفته شد از سال‌های قبل هم در دولت آقای احمدی نژاد و هم آقای روحانی زمینی در بسته بزرگی برای ورزشگاه جانمایی و طراحی شده که این آماده‌ترین حالتی بود می‌توانیم با زمان‌بندی کوتاه‌تری این پروژه را جلو ببریم برای همین این پیشنهاد پسندیده شد، زیرا زمان برای دولت در ساخت این ورزشگاه مهم است و می‌خواهند با سرعت بیشتری ساخته شود؛ چون مطالعات این زمین انجام شده بود هم متولیان حرم حضرت امام آمادگی داشتند و هم دو رئیس جمهور قبل به آنجا رفته و کار شروع شده بود اما به ثمر نرسیده بود همگی باعث شد این زمین در اولویت قرار بگیرد. یک زمان‌بندی مشخص شد که ظرف ۱۰ روز اگر زمین دیگری شرایط بهتری داشته باشد و از طرف وزارت ورزش یا هر نهاد دیگری پیشنهاد شد بررسی و جایگزین شود و اگر پیشنهادی نیامد همین زمین مبنا قرار گیرد. در این فرصت زمین‌های دیگری نیز پیشنهاد شد ولی به قطعات بزرگ‌تری نیاز بود و جانمایی و وسعت ۳۵۰ هکتاری که پیشنهاد اولیه بود، گزینه بهتری بود.

او درخصوص هشدارهایی درخصوص بحث فرونشست زمین‌های این منطقه داده شده هم توضیح می‌دهد: بحث فرونشست حتماً توسط طراحان و مجریان این پروژه در نظر گرفته می‌شود، بسیاری از کشورها زلزله خیز هستند و محیط‌های بحرانی دارند؛ ولی سازه‌های متناسب با بحران، فرونشست و زلزله قابل طراحی است و طراحان در طراحی‌ها این‌ها را در نظر می‌گیرند.

معاون شهردار تهران درخصوص این که چرا برای ساخت این ورزشگاه پیمانکار چینی انتخاب شده است هم توضیح می‌دهد: چندین ورزشگاه مدرن و به روز در قطر ساخته شده بود این تجربه در جلسه نقل شد و قرار شد شرکتی که این پروژه‌ها را انجام داده به سرعت پیدا شوند و مشخص شود آیا آمادگی دارد که در این حوزه فعال شود. وزارت ورزش به سرعت شرکت را پیدا کرد و با آن‌ها وارد مذاکره شد و همان شرکت مطالعاتش را شروع کرد. تا اینجای کار با این سرعت خوبی کار جلو رفته، هم زمین جانمایی شد و هم مشاور مشخص شده؛ اما اگر حالت بهتری پیدا شود که یک سرمایه‌گذار و زمین بهتری پیدا شود که با زمان کمتر و هزینه کمتری بتواند کار را جلو ببرد تعصبی روی پیمانکاران وجود ندارد.

قرار است به سرعت «برای مردم» یک ورزشگاه جدید احداث شود. امری که پنج، شش دهه پس از بازی‌های آسیایی تهران و احداث آخرین ورزشگاه مدرن پایتخت،متوقف مانده است . اما برای تحقق این آرزوی قدیمی اصلی ترین اصول نادیده گرفته می‌شود؟