چندی پیش بارش باران در نیویورک زندگی را در این شهر متوقف کرد، چراکه جاری شدن ناگهانی سیل به بسته شدن جاده‌ها، تعطیلی خطوط مترو و اعلام وضعیت اضطراری در مدارس شهر منجر شد. البته این مشکل تنها مختص نیویورک نیست و سایر شهرهای ایالات‌متحده به‌واسطه نداشتن آمادگی برای مقابله با پیامدهای ناشی از تغییرات آب‌وهوایی با خطر وقوع هر نوع بحران مواجه هستند.

سیل در کمین شهرهای آمریکایی

شهرهای سراسر ایالات‌متحده با بدتر شدن بلایای ناشی از تغییرات آب‌وهوایی و وارد آمدن فشار فزاینده بر زیرساخت‌های قدیمی به‌طور ویژه‌ای با خطر جاری شدن سیل تهدید می‌شوند، چراکه سیلاب‌های ناشی از بارش شدید باران در این شهرها جایی برای رفتن ندارند.

سیل زیرزمینی یک مشکل بزرگ در بعضی شهرهای این کشور همچون هیوستون است که کانون سیل شهری در آمریکا به‌شمار می‌رود. در این شهر خانه‌های ثروتمندان در نقاط مرتفع قرار دارند و به انواع سیستم‌های گران‌قیمت برای مقاومت در برابر سیل مجهز هستند، اما بخش‌های فقیرنشین با ساکنانی در زیر زمین همواره در زمان وقوع حوادث تلفات بالایی دارند.

در واقع یکی از مشکلات سیستم کاهش و مدیریت خطر سیل در ایالات‌متحده این است که این سیستم کاملاً به نفع گروه‌های ثروتمند است. سازه‌ها و خانه‌های گران‌قیمت‌تر این کشور ظرفیت بالایی برای مقابله با سیلاب دارند و کمتر در معرض سیل هستند با این حال محله‌های کم‌درآمد معمولاً منابع زهکشی کمتری دارند و همواره توسط خطر سیل تهدید می‌شوند.

ویژگی‌های شهرهای ضد سیل

شهرهای آمریکا به‌شدت در برابر سیل آسیب‌پذیر هستند. دلیل این امر سطوح غیرقابل نفوذ فراوان در آن‌ها به‌شمار می‌رود، چراکه جاده‌ها، پشت‌بام‌ها، پارکینگ‌ها و دیگر زیرساخت‌های شهری به‌نحوی طراحی شده‌اند که در برابر نفوذ آب مقاوم باشند، به این ترتیب آب باران به‌ویژه در صورت شدید بودن راهی جز جاری شدن در سطح شهر و پر کردن حیاط و گاهی خود خانه‌ها و مغازه‌ها ندارد.

از جمله معضلاتی که امروزه شهرهای آمریکایی در صورت بارش‌های شدید با آن مواجه می‌شوند، وقوع سیل در بخش‌هایی از مناطق توسعه‌یافته شهرها است که انتظار می‌رود در برابر هر نوع آسیبی مقاوم باشند. دلیل این مشکل نقشی است که محیط ساخته شده توسط انسان در تشدید و گاهی در ایجاد این رویدادهای سیلابی ایفا می‌کند.

بنابراین برای شهرها بسیار مهم است که در طراحی شهرها، نه‌تنها ایجاد زیرساخت‌های مؤثر و دارای اندازه مناسب زهکشی را مد نظر قرار دهند، بلکه نسبت به نظارت، نگهداری، تجدید و به‌روزرسانی به‌موقع این زیرساخت‌ها در طول زمان بی‌توجه نباشند.

قابل‌توجه این است که ایالات‌متحده در طول سال‌های طولانی این بخش را به‌شدت مورد بی‌توجهی قرار داده و گزارش‌ها حاکی از آن است که بسیاری از سیستم‌های فاضلاب شهری و زهکشی آب طوفان که پایه و اساس کاهش سیلاب‌های شهری را فراهم می‌کنند در وضعیت نامناسبی قرار دارند. این امر در کنار وخامت روزافزون شرایط آب‌وهوایی زمین که به بارندگی‌های شدیدتری منجر خواهد شد، شهرهای آمریکایی را با خطرات بالایی مبنی بر جاری شدن سیل مواجه می‌کند.

نقش تغییرات آب‌وهوایی بر افزایش خطر سیل

واقعیت هراسناک دنیای امروز این است که آب‌وهوای زمین بسیار سریع‌تر از توانایی زیرساخت‌های شهری برای پاسخ‌گویی و توسعه‌های انسانی در زمینه سیستم‌های زهکشی در حال تغییر است.

محیط ساخته‌شده توسط انسان‌ها برای دهه‌های طولانی دارای مشکلات فراوان بوده که به‌رغم شناسایی شدن، نادیده گرفته شده است. مسائل تأثیرگذار بر زیرساخت‌های امروزی شهرهای آمریکایی، بیشتر ناشی از تصمیمات توسعه و الگوهای کلی تأثیرات انسانی بر چشم‌اندازهای شهری است که با افزایش سطح آب دریاها و تغییر الگوهای بارندگی در حال وقوع رخ می‌دهد. این تأثیرگذاری در طولانی‌مدت و به کندی اتفاق می‌افتد.

مشخصات شهرهای مقاوم در برابر سیل

یک شهر مقاوم در برابر سیل چهار مؤلفه دارد. اولین مورد اجتناب به‌معنای دور شدن از مسیر سیل است که با ایجاد محیط‌های شهری در سطوح بالاتر از مناطق سیل‌خیز یا ساخت خانه‌هایی بالاتر از سطح زمین در این مناطق ممکن می‌شود. این اقدام به معنای دور شدن از مناطق آسیب‌پذیر و خودداری از نابود کردن زیرساخت‌های زیست‌محیطی باقی‌مانده همچون تالاب‌های طبیعی است که نقش خود را به‌عنوان یک اسفنج طبیعی به‌خوبی انجام دهند.

مؤلفه دوم تطبیق دادن است. این مورد شامل زندگی با آب به‌جای جنگیدن با آن و درک این امر می‌شود که مناطق شهری یا غیرشهری به بخش‌هایی برای جاری شدن سیلاب‌ها نیاز دارد. بنابراین به‌جای مقابله با جریان یافتن آب‌ها باید مسیرهایی برای جاری شدن و ذخیره آن‌ها برای استفاده‌های دیگر طراحی شود.

مؤلفه سوم مقاومت است که به‌طور کامل می‌توان آن را در راهکارهایی هم‌چون ایجاد موانع، سدسازی، ساخت دیوارهای دریایی و به‌کارگیری راه‌های مختلف برای نگه‌داشتن آب توسط مناطق مختلف جهان مشاهده کرد. با این حال این مؤلفه به‌تنهایی مؤثر نیست و در کنار سایر موارد ارزش پیدا می‌کند و مؤثر واقع می‌شود.

آخرین مؤلفه ارتباط است که شامل ارائه اطلاعات به‌گونه‌ای می‌شود که برای تصمیم‌گیرندگان و تک‌تک ساکنان قابل تفسیر باشد تا خطرات احتمالی را بهتر درک کنند و بدانند در مواقع خطر چه واکنشی باید از خود نشان دهند. حال آن‌که فقدان آگاهی و تحریف ارتباطات در مورد سیل چنان در سطح جهان گسترده است که مردم با وقوع آن غافلگیر می‌شوند.