این، فقط یک بازی فوتبال نیست!

بابک سرانی‌آذر-شهروندآنلاین/ ایران و آمریکا در معادلات سیاسی دست‌کم به اندازه نیم‌قرن رو در روی یکدیگر هستند و فوتبال به عنوان یک پدیده جهانی و انکارناشدنی، برای دومین‌بار آینه به دست گرفته و قرار است این دو کشور به این بهانه بار دیگر با هم تقابل داشته باشند. فوتبال همیشه حس و حال دیگری دارد؛ تاکید فیفا این است که این بازی اسیر مسائل سیاسی نشود و ما هم امیدواریم بازی سه‌شنبه‌شب دور از هیجانات سیاسی برگزار شود.

وقتی عُرف فوتبال تغییر کرد!

دو تیم ملی فوتبال ایران و آمریکا به سال 1998 برای اولین‌بار در تاریخ فوتبال خود مقابل یکدیگر قرار گرفتند. مسابقه آمریکا و ایران در جام جهانی ۱۹۹۸، یک دیدار فوتبال نه چندان ساده و به شدت سیاسی بود که در تاریخ ۲۱ ژوئن ۱۹۹۸، در مرحله گروهی جام جهانی در ورزشگاه ژرلان در لیون فرانسه برگزار شد.

این مسابقه که از آن به عنوان مادر تمام بازی‌ها و سیاسی‌ترین بازی تاریخ جام جهانی نام برده شده‌ است، با پیروزی دو بر یک برای ایران به پایان رسید. حمید استیلی و مهدی مهدوی‌کیا برای ایران گلزنی کردند و برایان مک‌براید تک‌گل آمریکا را به ثمر رساند.

بر اساس قوانین فیفا، در آغاز مسابقه تیم B باید برای دست‌دادن به سمت تیم A برود. در این دیدار، ایران تیم B بود و آمریکا A؛ در نتیجه، ایرانی‌ها باید به سمت آمریکایی‌ها می‌رفتند. اما یکی از مسئولان رسانه‌ای فیفا با آمریکایی‌ها مذاکره کرد و قرار شد تا برخلاف شیوه مرسوم، آنان به سمت ایرانیان بروند و با آنها دست بدهند. در همان زمان، در جریان مراسم پیش از آغاز مسابقه، بازیکنان ایرانی به رقیبان آمریکایی خود رزهای سفید، به‌عنوان سمبل صلح هدیه دادند.

در آن دیدار برای آمریکا ستارگانی چون کیسی کلر (دروازه‌بان)، توماس دالی (کاپیتان)، کلودیا رینا و برایان مک‌براید بازی کردند. در تیم ملی فوتبال ایران نیز احمدرضا عابدزاده، محمد خاکپور، نادر محمدخانی، جواد زرینچه، مهدی پاشازاده، مهدی مهدوی‌کیا، کریم باقری، حمید استیلی، مهرداد میناوند، علی دایی، منصوریان، سعداوی و پیروانی بازی کردند.

جشن چند ده میلیون نفری در ایران

آن روز پس از پیروزی تاریخی ایران برابر آمریکا، ایرانیان برای جشن و پایکوبی به خیابان آمدند. جمعیت ایرانیان در سراسر جهان سوژه خبرگزاری‌های بزرگ و کوچک شد. انگار یک ملت، خشم خود را به شادی پس از پیروزی در فوتبال تزریق کرده بود.

جف آگوس، مدافع سابق آمریکا، درباره این مسابقه گفت: «کاری که ما در ۹۰ دقیقه انجام دادیم، از کاری که سیاستمداران در ۲۰ سال انجام داده بودند، تاثیرگذارتر بود.» با وجود این، هر دو تیم در همان مرحله گروهی حذف شدند و نتوانستند به مرحله بعد راه پیدا کنند. ایران در جایگاه سوم قرار گرفت و آمریکا، بدون هیچ امتیازی، چهارم شد. ایران در جام جهانی ۱۹۹۸ با تیم‌های یوگسلاوی، آمریکا و آلمان هم‌گروه بود و در پایان در رتبه سوم آن گروه قرار گرفت و از راهیابی به مرحله یک‌هشتم نهایی بازماند.

شاگردان جلال طالبی بعد از برد تاریخی برابر آمریکا، در آخرین گام از مرحله گروهی جام جهانی 1998 به مصاف تیم ملی آلمان رفتند که برخلاف تصورات برای شگفتی‌سازی دوباره فوتبال ایران، تیم ملی با 2 گل برابر حریف اروپایی مغلوب شد تا پرونده حضور ایران در جام جهانی 1998 هم در همان مرحله گروهی بسته شود.

تاریخ تکرار می‌شود؟

حالا یک هشتم آذر ماه دیگر (سالروز برد حماسی ایران مقابل استرالیا در مقدماتی جام جهانی 1998) پیش روی ایرانیان است. ایرانیانی که به‌رغم روزگار، ایرانی بودن را فراموش نکرده و نخواهند کرد. ایرانیانی که زخم‌خورده باشند و نخورده، ایرانی‌اند.

تیم ملی ایران حالا روی کاغذ حتی با یک تساوی هم مقابل آمریکا می‌تواند به مرحله حذفی صعود کند، اما شاگردان کارلوس کی‌روش امیدوارند بهترین نتیجه را مقابل تیم ملی آمریکا کسب کنند تا هم طلسم ناکامی در بازی‌های پایانی شکسته شود و هم اینکه برای نخستین‌بار در تاریخ، تیم ملی ایران بتواند به مرحله حذفی جام جهانی صعود کند.

این پیروزی، خوشحالی خاصی می‌طلبد

پیروزی برابر آمریکا شاید با عینک فوتبالی فقط یک پیروزی در مرحله گروهی باشد که خوشبختانه باعث صعود ایران به مرحله حذفی هم خواهد شد، اما این پیروزی با عینک سیاست در روزگاری که آن را تجربه می‌کنیم، یک اتفاق عجیب، چند لایه و پیچیده خواهد بود. هر ایرانی با تماشای درخشش و پیروزی تیم ملی فوتبال ایران خوشحال خواهد شد و این خوشحالی شاید زیر پرده ریا و فریب پنهان شود، اما به واقع پنهان‌شدنی نیست.

خوشحالی نشانه خوشحالی است، همین و بس. این شادی حق مردم ایران است و یوزهای خشمگین و آماده تیم ملی فوتبال ایران این شادی را به مردم خسته و خاک‌آلود از پس قرون خاکی این فلات مادری هدیه خواهند داد.

این،‌ فقط یک فوتبال نیست

دیدار دو تیم ملی فوتبال ایران و آمریکا به اندازه نشست غیر محتمل سیاسی بین دو کشور در حال حاضر از نظر سیاسی سنگین و حساس خواهد بود، به ویژه با تحریم‌های آمریکا علیه ایران که به شدت ضربه‌زننده و ظالمانه بوده است. این تحریم‌ها هر چند بسیاری از تهدیدها را به فرصت برای رشد ایران عزیز تبدیل کرد، اما در کل چشم‌انداز سیاسی و اقتصادی در زندگی روزمره ایرانیان را تحت تأثیر قرار داد.

بسیاری از کارشناسان و صاحب‌نظران در فیفا و رسانه‌های بزرگ و کوچک، اصرار دارند که این بازی را کاملا غیر سیاسی تماشا کنند. بازی ایران و آمریکا بدون تردید یک فوتبال تمام‌سیاسی است و این سیاسی بودن غیر قابل انکار است؛ هر چند دوستی و برابری همیشه و همه جا زیباست، اما در این بازی سخت می‌شود در ویترین فوتبال سیاسی نبود و واقعیت فوتبال را نادیده گرفت.

بیایید کمی رویاپردازی کنیم؛ اشک‌های استیلی بعد از گلزنی مقابل آمریکای 1998 به اشک‌هایی در بازی سه‌شنبه‌شب گره خواهد خورد که شادی را به ملت هدیه دهد؟ مردم زیادی منتظر تماشای این لحظات باشکوه و تاریخی هستند. یوزهای کی‌روش برای پیروزی مقابل آمریکا هم‌قسم شده و خوب می‌دانند که آمریکا هرگز قوی‌تر از ولز نیست و البته ولز تیم ضعیفی نبود و نیست. ایران باید متحد باشد، یکپارچه و هدفمند به سمت آنچه باید، پیش برود و پیروزی تاریخی فوتبال خود را روی دیوار افتخارات ملت ایران ثبت کند.