شهرهای سراسر جهان در حال سرمایه‌گذاری‌های گسترده در زمینه هوش مصنوعی هستند تا خدمات عمومی را بهبود بخشند، بهره‌وری را افزایش دهند و محیط‌های شهری هوشمندتر و کارآمدتری بسازند. تأثیر اولیه این فناوری‌ها به‌طور کامل مشهود است و طبق یک نظرسنجی جدید، ساکنان شهرها به‌طور فزاینده‌ای تأثیرات مثبت هوش مصنوعی را در زندگی شهری خود احساس می‌کنند. با وجود خوش‌بینی عمومی، هنوز شکاف قابل‌توجهی در درک مردم از نحوه عملکرد فناوری‌های هوشمند شهری، چگونگی اداره شهرهای هوشمند و مزایای بلندمدت آنها وجود دارد.

این ناسازگاری نشان‌دهنده چالش بزرگ شکاف ارتباطی میان مدیران شهری و شهروندان است و نیاز به بهبود ارتباطات و مشارکت عمومی درباره پروژه‌های شهر هوشمند را مطرح می‌کند. بیشتر اوقات، شهرها در فناوری‌های پیشرفته سرمایه‌گذاری می‌کنند اما نمی‌توانند به‌خوبی مزایای آن را برای مردم توضیح دهند. این موضوع موجب می‌شود که شک و تردید و اطلاعات نادرست میان شهروندان گسترش پیدا کند.

شرکت سند تکنولوژیز (Sand Technologies) یک شرکت جهانی فعال در حوزه ارائه راهکارهای هوش مصنوعی سازمانی است که تخصص ویژه‌ای در هوش مصنوعی صنعتی و علم داده دارد. این شرکت به‌تازگی پژوهش جدیدی انجام داده است که بر خلاف گزارش‌های پیشین که از دیدگاه مدیران شهری به موضوع نگاه کرده‌اند، به‌طور مستقیم نظر ساکنان را درباره فناوری‌های نوین مثل هوش مصنوعی و تأثیر آن بر خدمات عمومی جویا شده است. این پژوهش به درک عمیق‌تری از نقاط قوت و نگرانی‌های مردم نسبت به پروژه‌های شهر هوشمند منجر شده و نتایج جالب و آموزنده‌ای را به همراه داشته است.

بیش از ۶۷ درصد پاسخ‌دهندگان به این پژوهش معتقدند هوش مصنوعی تأثیر مثبتی بر زندگی شهری آنها داشته که رقم توجه‌برانگیزی است، چرا که مدیران شهری به‌ندرت به‌صورت عمومی درباره استراتژی‌های هوش مصنوعی خود صحبت می‌کنند. این رقم نشان می‌دهد که هوش مصنوعی به‌طور غیرمستقیم و آرام آرام در زندگی شهری ادغام می‌شود و مردم آن را تجربه می‌کنند.

مردم باور دارند که هوش مصنوعی می‌تواند در حوزه‌هایی همچون بهداشت و درمان، نظارت زیست‌محیطی و امنیت عمومی بیشترین کمک را به آنها بکند. این دیدگاه نشان‌دهنده تمایل مردم به استفاده از فناوری برای بهبود کیفیت زندگی است.

بسیاری از شرکت‌کنندگان بر اهمیت استفاده از هوش مصنوعی برای نظارت و بهبود وضعیت محیط زیست تأکید کردند. با توجه به حجم عظیم داده‌های زیست‌محیطی تولیدشده در شهرها، هوش مصنوعی می‌تواند نقش کلیدی در تحلیل و مدیریت این داده‌ها داشته باشد و به تحقق اهداف پایداری کمک کند.

یکی از نکات جالب تحقیق انجام‌شده، نگرش مردم نسبت به نقش هوش مصنوعی در بهبود دسترسی به خدمات بهداشتی است. این موضوع حتی در کشورهایی همچون آمریکا مطرح شد که به‌طور معمول دسترسی به خدمات درمانی را کافی می‌دانند. بسیاری از پاسخ‌دهندگان معتقد بودند هوش مصنوعی می‌تواند با بهینه‌سازی مکان‌یابی کلینیک‌ها، گسترش خدمات پزشکی از راه دور (تله‌هلث) و تسهیل تشخیص‌ها، دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی را بهبود ببخشد. این مسئله به‌ویژه در مناطق روستایی و شهرهای در حال رشد اهمیت حیاتی دارد.

ساکنان شهرها هوش مصنوعی را ابزاری ارزشمند برای نظارت بر محیط زیست و پیشبرد اهداف پایداری می‌دانند. این موضوع در مناطقی که دغدغه‌های زیست‌محیطی بیشتر است، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. با توجه به حجم بالای داده‌های زیست‌محیطی که توسط شهرها تولید می‌شود، هوش مصنوعی می‌تواند در تحلیل این داده‌ها و ارائه راهکارهای بهینه نقش مهمی ایفا کند.

آگاهی ناکافی درباره کاربردهای هوش مصنوعی در خدمات شهری

این پژوهش نشان داد که مردم بیشتر مزایای هوش مصنوعی را در خدماتی که به‌طور مستقیم قابل مشاهده است همچون بهداشت و درمان یا پارکینگ می‌بینند، اما در خدماتی که کمتر به چشم می‌آید همچون آب و انرژی، کمتر متوجه کاربرد هوش مصنوعی می‌شوند. این در حالی است که بسیاری از شهرها سرمایه‌گذاری‌های کلانی در این زمینه‌ها انجام داده‌اند.

یکی از دلایل این امر می‌تواند این باشد که مردم فرض می‌کنند هوش مصنوعی در این بخش‌ها پیش‌تر به کار گرفته شده است و بنابراین آن را به‌عنوان اولویت آینده نمی‌بینند، اما وقتی از آنها پرسیده شد که در حال حاضر هوش مصنوعی در کدام بخش‌ها تأثیرگذار است، خدمات آب و انرژی در رتبه‌های پایین قرار گرفتند. این نشان می‌دهد که مردم از کاربرد هوش مصنوعی در این حوزه‌ها آگاهی ندارند و نمی‌دانند که چنین فناوری‌هایی در این زمینه‌ها استفاده می‌شود.

حدود ۳۴ درصد پاسخ‌دهندگان نمی‌دانستند «شهر هوشمند» به‌طور دقیق به چه معناست. این موضوع اهمیت زیادی دارد، زیرا اگر مردم ندانند که هوش مصنوعی چگونه در شهر به کار گرفته می‌شود، نمی‌توانند آن را به‌عنوان یک حوزه تأثیرگذار شناسایی کنند. این مسئله فرصتی بزرگ برای مدیران شهری است تا با آموزش و اطلاع‌رسانی بهتر، آگاهی عمومی را افزایش دهند.

شهرها میلیاردها دلار در فناوری‌های هوشمند سرمایه‌گذاری می‌کنند، اما بسیاری از مردم نمی‌دانند این سرمایه‌گذاری‌ها چگونه انجام می‌شود و چه مزایایی برای آنها دارد. این شکاف ارتباطی می‌تواند موجب ایجاد بی‌اعتمادی و حتی مقاومت در برابر پروژه‌های هوشمندسازی شود، به‌ویژه که برخی مردم نگرانی‌هایی درباره حریم خصوصی و نظارت‌های بیش از حد دارند.

ضرورت ایجاد و بازسازی اعتماد عمومی

تحقیق انجام‌شده نشان داد که شکاف اعتماد بین مردم و دولت‌ها یک چالش بزرگ است. این بی‌اعتمادی تنها محدود به هوش مصنوعی نیست، بلکه نسبت به پروژه‌های دولتی به‌طور کلی وجود دارد، اما فناوری به‌عنوان یک هدف آسان برای این بی‌اعتمادی شناخته می‌شود.

مدیران شهری باید بر حوزه‌هایی تمرکز کنند که هوش مصنوعی مزایای واضح و قابل مشاهده‌ای برای مردم دارد و این مزایا را به‌طور شفاف و مؤثر به اطلاع آنها برسانند. به‌عنوان مثال، اگر هوش مصنوعی موجب شود یک بخش دولتی کارآمدتر شود، منابع کمتری هدر می‌رود و هزینه‌های مالی کاهش می‌یابد. همچنین اگر خدمات سریع‌تر و بهتر ارائه شود، مردم نتایج بهتری دریافت می‌کنند. این موارد باید به‌خوبی به مردم منتقل شود تا شهرها بتوانند حمایت عمومی را جلب کنند.

هوش مصنوعی؛ ابزاری برای اعتمادسازی

اگرچه مردم نسبت به استفاده دولت‌ها از هوش مصنوعی دچار تردید هستند، اما خود فناوری هوش مصنوعی را مفید و امیدبخش می‌دانند. مدیران شهری می‌توانند از این فرصت استفاده کنند و با بهره‌گیری از هوش مصنوعی نه‌تنها خدمات را بهبود دهند بلکه ارتباط بهتری با شهروندان برقرار کنند و شکاف اعتماد را کاهش دهند.

برای رسیدن به این هدف لازم است در مرحله اول نیازها و مشکلات اصلی مردم را شناسایی کنند. پس از شناخت نیازها، باید مشخص کنند که هوش مصنوعی در کدام حوزه‌ها می‌تواند بیشترین کمک را بکند. دولت‌ها باید پروژه‌هایی را اجرا کنند که مردم بتوانند به‌سرعت اثرات مثبت آنها را ببینند و احساس کنند.

مردم باید در جریان تمام مراحل پروژه‌ها باشند و بدانند چه اقداماتی انجام می‌شود، چرا انجام می‌شود و چه مزایایی دارد. جلب مشارکت فعال مردم و پاسخگویی به نگرانی‌ها و پرسش‌های آنها می‌تواند اعتماد عمومی را افزایش دهد.

هوش مصنوعی پتانسیل بسیار بالایی برای بهبود زندگی در شهرها دارد و می‌تواند خدمات عمومی را کارآمدتر، مؤثرتر و پاسخگوتر کند. موفقیت این فناوری در شهرها به اعتماد و مشارکت فعال شهروندان بستگی دارد. برای رسیدن به این هدف، مدیران شهری باید شکاف‌های دانش و ارتباطی را برطرف کنند، شفافیت را افزایش دهند و مزایای ملموس هوش مصنوعی را به خوبی به مردم نشان دهند. تنها در این صورت است که می‌توان تحول واقعی و پایدار در شهرهای هوشمند ایجاد کرد و کیفیت زندگی شهری را به‌طور چشمگیری ارتقا داد.