مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی که از تحلیل و بررسی وضعیت تأمین سرانه کاربری‌ها و امکانات روبنایی در طرح مسکن مهر در ۲۷ اردیبهشت امسال ارائه داد یکی از اصلی ترین مشکلات مسکن مهر را نظام کاربری اراضی معرفی کرده و می گوید: در شهرهای بالای ۲۵ هزار نفر جمعیت در هفت استان، زمینی برای اختصاص به کاربری‌های عمومی خدماتی واگذار نشده یا در حد یک قطعه واگذار گردیده و در ۱۶ استان حداکثر ۵ قطعه زمین به ازای کل پروژه های اجرا شده در استان واگذار شده است که نشان دهنده فقر شدید تأمین سرانه ها و کاربری های مورد نیاز در این مناطق است.

این گزارش می گوید: آن چیزی که به روشنی قابل درک است این مسئله می‌باشد که در تأمین سرانه ها و خدمات مختلف در پروژه های مسکن مهر از ابتدا، برنامه‌ریزی و توجهی به تأمین زمین و ساخت اماکن مورد نیاز شهروندان نشده است.

نهضت جدید مسکن سازی در دولت سیزدهم نیز از ابتدا پروژه موفق اما پر نقص مسکن مهر را به ذهن متبادر نمود اما متولیان امر در همان روزهای نخست قول دادند اقدام ملی مسکن نقایص مسکن مهر از جمله کمبود اماکن خدماتی را نداشته باشد.

رئیس جمهور چه گفت؟

«شهر زیرساخت می خواهد، خدمات می خواهد. وقتی فقط چهار تا واحد مسکونی برپا می شود، مدرسه می‌خواهد، بهداشت می‌خواهد، مسجد می‌خواهد، اینها مراکز لازم است.

وقتی شهری ساخته میشود و این خدمات در نظر گرفته نمی شود، مثل شهر صدرا، گیر کار همین می شود.

الان در وزارت راه وقتی می‌خواهند یک مجموعه مسکونی بسازند فکر درمانگاه و مسجد و مدرسه و اماکن ورزشی را می کنند. این ها جزء خدمات شهری است و باید کنار واحد‌های مسکونی باشند. اگر نباشد که شهر ناقص است.

بنیاد صدرا را که گذاشتند، اول خانه مسکونی ساختند، گفتند بعد فکر درمانگاهش را می کنیم! حالا باید فکر درمانگاهس را ما کنیم، که ان شاءالله انجام می دهیم.»

این ها سخنان رئیس جمهور در گفتگو با عضو شورای اسلامی شهر صدرا در سفر اخیر خود به استان فارس است.

تاکیدهای دنباله دار استاندار فارس

بررسی اخبار شورای عالی مسکن استان نشان می دهد تقریبا تمام جلسات این شورا، ایمانیه، استاندار فارس بر ساخت واحدهای خدماتی در مجاورت سایت های مسکن ملی تأکید کرده است.

۲۵ مرداد سال گذشته استاندار فارس در شورای عالی مسکن، بر لزوم پیش‌بینی مسجد و مدرسه در پروژه‌های نهضت ملی مسکن تاکید کرد و افزود: هیچ مجتمع مسکونی نباید بدون مسجد و مدرسه اجرا شود.

وی ادامه داد: در بحث ساخت درمانگاه و یک مرکز درمانی در این مجتمع‌ها بخش خصوصی به احتمال بسیار زیاد ورود میکند، اما ساخت مسجد و مدرسه باید همزمان با ساخت پروژه پیش بینی و اجرا شود.

یک ماه بعد در ۲۷ شهریور در همان شورا  استاندار فارس مجدد بر لزوم ساخت مسجد، مدرسه، درمانگاه، کتابخانه و فضای ورزشی در کنار اجرای طرح نهضت ملی مسکن نیز تاکید کرد و افزود: اصرار داریم که همزمان با ساخت مسکن این امکانات نیز ساخته شود تا مردم بتوانند همزمان از این خدمات استفاده کنند.

۲۳ آذر همان سال باز وی در شورای عالی مسکن اعلام کرد: اداره کل راه و شهرسازی استان موظف است در کنار اجرای نهضت ملی مسکن، به ایجاد مسجد، کتابخانه، زمین چمن ورزشی و مدرسه با هماهنگی نهادهای متولی آنها اقدام کند.

این تاکیدها و دستورها تاکنون ادامه دارد.

خبری از احداث کاربری های خدماتی جدید نیست

کلانشهر شیراز  با حدود ۷۵ هزار نفر بیشترین متقاضیان مسکن ملی استان را در خود جای داده است که از این تعداد شهر صدرا با تعیین زمین برای ۱۸ هزار متقاضی بیشترین بار را بر دوش می کشد. همچنین برای ۱۲ هزار متقاضی نیز در شهر شیراز زمین تعیین شده و پروژه ها در حال ساخت است.

دو پروژه ماهور ۱ و ۲ با مجموع ۱۶۶۰۰ واحد بزرگترین سایت های مسکن ملی در غرب صدرا محسوب می شوند که با پیشرفت خوبی به ویژه در ماهور یک روبرو هستند.

این ساختمان ها که به گفته مدیرکل راه و شهرسازی استان فارس در پنج طبقه احداث می شوند، اکنون تقریبا به طبقات انتهایی و سقف رسیده اند اما با این وجود و علیرغم تاکیدات و وعده ها هنوز هیچ خبری از آغاز احداث طرح های روبنایی و خدماتی که وعده داده شد همزمان با ساخت واحد های مسکونی بنا شود نیست.

سکوت معنی دار؛  شرکت عمران صدرا حرفی برای گفتن ندارد

مهدی پوربهی، نماینده عالی دولت در شهر صدرا و مدیر عامل شرکت عمران این شهر ۵ شهریور ماه سال جاری این شرکت را متولی زیرساخت ها اعم از روبنایی و زیربنایی معرفی کرد و با بیان اینکه عمران شهرهای جدید با قوانین و مقررات خاص تدوین شده و باید در این راستا به ایفای نقش بپردازیم، گفت: شرکت عمران صدرا متولی زیر ساختهای زیر و روبنایی و متولی تحویل زمین بوده که به خوبی این کار را انجام داده است.

اما در حالی که شرکت عمران صدرا به اعتراف خود، متولی ساخت مسکن ملی و کاربری های روبنایی آن است، از ارائه هرگونه پاسخ در برابر عدم ساخت کاربری های خدماتی خودداری می کند. این سکوت معنادار در شرایطی ادامه دارد که پروژه های ماهور ۱ و ۲ پیشرفت فیزیکی ۳۰ تا ۵۰ درصدی داشته اند و اگر قرار است برای کاربری های روبنایی اقدامی شود تا در آینده با چالش های مسکن مهر روبرو نشود، زمان مفید آن در حال سپری شدن است.

در ساختمان هایی که به سقف چهارم، پنجم رسیده، حتی یک آجر از سایر کاربری های دیگر را می بینید؟

در همین ارتباط روح الله شجاعیان، عضو شورای اسلامی شهر صدرا به خبرگزاری فارس گفت: در صدرا بیش از ۳۰ هکتار کاربری فضای سبز تبدیل به مسکن ملی شده است یا فقط در یک مورد ۳۰ هکتار از فضای با کاربری ورزشی صدرا به کاربری مسکن ملی تبدیل شد. یعنی سرانه ورزشی می آید پایین اما جمعیت می رود بالا.

عضو شورای شهر صدرا گفت: نیکزاد، رئیس سابق بنیاد مسکن کشور در جلسه ای که در شرکت عمران صدرا برگزار شد اظهار داشت: ما همزمان با ساخت مسکن سایر کاربری ها مثل مسجد، درمانگاه و بهداشت، مدرسه و... را انجام می دهیم، اما اکنون شما بررسی کنید، در ساختمان هایی که به سقف چهارم، پنجم رسیده، حتی یک آجر از این کاربری های دیگر را می بینید؟

شجاعیان تاکید کرد: مسکن اولویت اول کشور است، اما نه در شهر صدرا، آن  هم با تغییر سایر کاربری های خدمات اجتماعی.

وی با بیان اینکه باید دغدغه کالبدی صدرا را داشته باشیم، گفت:  افق جمعیتی اولیه این شهر ۳۰۰هزار نفر بود و نهایت جمعیتی که می تواند بپذیرد ۴۰۰هزار نفر است اما با این دست فرمان بالای پانصد هزار نفر میشود. وقتی هنوز مشکلات زیرساختی شهر تامین نشده، گسترش طولی شهر ممنوع است.

برای خدمات همکاری نمی کنند اما برای مسکن، صدرا می‌شود اولین نقطه!

رئیس کمیسیون حمل و نقل شورای شهر صدرا تصریح کرد: ما زیر مجموعه بخش مرکزی شیراز هستیم، ۲۰۰ میلیارد اعتبار عمرانی تعیین شده است، اما سهم شهر صدرا از این بودجه چقدر بود؟ به فرمانداری هم گفتیم یک ریال به ما ندادند و اگر داده اند بگویند در کجا هزینه شد که پاسخی دریافت نشد!

وی افزود: برای مترو و ناحیه آموزش و پرورش و اعتبار عمرانی همراهی نمی کنند اما برای ساخت مسکن، صدرا اولین نقطه می شود.

شجاعیان گفت: برخی از کاربری های بزرگ تغییر داده شد، اما متناسب با آن کاربری جایگزین جدید تعریف نشد. مسکن ملی شاید از نظر کیفیت بهتر از مسکن مهر ساخته شده باشند اما مردم به سایر خدمات نیاز دارند.

وی افزود: مسکن مهر انتهای فاز ۲ صدرا، در آنجا بعد از گذشت چند سال، یک اسکلت مدرسه وجود داشت که با پیگیری اعضای شورای شهر و شرکت عمران و نوسازی مدارس سرانجام مدرسه ساخته شد. الان آنجا یک دبیرستان دخترانه داریم و امسال مورد استفاده قرار گرفت؛ اما این همه سال معطل بود. در آن منطقه یک پارک وجود ندارد، حمل و نقل عمومی درست تعریف نشده است.

عضو شورای اسلامی شهر صدرا گفت: ما روی بحث پروانه عوارض ساختمانی مسکن ملی چیزی که در خاطرم هست و در جلسات گفته شد ۶۰ درصد تخفیف دادیم. به این دلیل که طبقات کم درآمد جامعه طرف حساب بودند، در شورا مصوب شد و تخفیف دادیم.

از لحاظ زیرساختی و خدمات مجدد همان چالش مسکن مهر در حال تکرار است

شجاعیان گفت: در جلسه با رئیس بنیاد مسکن گلایه ما این بود که نقایص طرح مسکن مهر دوباره تکرار نشود اما از لحاظ زیرساختی و خدمات، مجددا همان چالش در حال تکرار است. چند سال بعد که جمعیت صدرا بالغ بر ۵۰۰ هزار نفر شد خدمات کنونی جوابگوی آنها نخواهد بود.

هنوز کاربری های خدماتی غرب صدرا آغاز نشده، خبر میرسد شرق صدرا هم قرار است به مسکن ملی اضافه شود

رئیس کمیسیون حمل و نقل شورای اسلامی شهر صدرا اظهار داشت: این همه مسکن و جمعیت دارد به این شهر اضافه میشود، کاربریهایی را که فضای سبز، ورزشی و یا آموزشی بوده هم داده ایم، حالا برنامه دولت برای ارائه سایر خدمات چیست؟ مسکن‌های ملی غرب صدرا که به طبقات آخر رسیده و سقف زده اند هنوز ساخت کاربری های جانبی خدماتی را شروع نکرده اند، در همین زمان اعلام می شود که ۴۰۰ هکتار شرق صدرا هم قرار است اضافه شود.

وی به کمبود فضای آموزشی اشاره کرد و گفت: در بازدیدی که از یک مدرسه ابتدایی داشتم ۸۰۰ دانش آموز را در دو شیفت پوشش می داد. قریب به ۶ هزار دانش آموز مسافرت تحصیلی

دارند و به شیراز می روند، چون مدرسه نیست. در صدرا هنرستان دخترانه نداریم.

شجاعیان تصریح کرد: این شهر یک درمانگاه و یک بیمارستان دولتی ندارد، که با توجه به تعداد زیاد اقشار آسیب پذیر در این شهر باید مورد توجه مسولان امر قرار بگیرد.

بیشتر فشار مسکن ملی بر صدرا تحمیل شده است، خدمات از کجا باید تامین شود؟

وی ادامه داد: مگر این شهروندان مدرسه، درمانگاه، مسجد و سایر خدمات نیاز ندارند؟ از کجا باید تامین شود؟ هر محله به فروشگاه های مختلف نیاز دارند، به میوه فروشی، سوپر مارکت، نانوایی و خدمات این چنینی نیاز دارد، اما چون فضای تجاری در همه نقاط دیده نشده است مگر خیلی محدود و آن  هم در شریان های اصلی، خیلی از افراد غیر مجاز اقدام کرده اند و ما با انبوه این موارد در کمیسیون ماده صد روبرو هستیم که رأی تخریب خورده اند، یک نمونه اش در فلکه سنگی که چهار واحد تجاری غیرمجاز ساخته شد و برخوردی انجام نشد.

او با بیان اینکه بیشتر فشار مسکن ملی بر صدرا تحمیل شده است، گفت: شهر دیگر ظرفیت ندارد، کل فضای سبزش اکو پارک است. خیابان ها گنجایش حجم جدید جمعیت را ندارد.

مسکن مهر هنوز پایان کار ندارد

عضو شورای اسلامی شهر صدرا به مشکلات مسکن مهر این شهر اشاره کرد و گفت:  هنوز مشکلات مسکن مهر حل نشده، این منازل  همچنان پایان کار ندارند و سند به دست مالکان نرسیده است.

وی افزود: بیمارستان ها و دانشگاه صنعتی و آزاد شیراز در صدراست اما حاضر نیستند در احداث جاده قره پیری همکاری لازم را انجام دهند، و وقتی هم اعتراض می کنیم  پاسخی قانع کننده دریافت نمی‌کنیم.

شجاعیان در مورد بودجه شهرداری صدرا گفت: سال گذشته ۳۰۰ میلیارد تومان درآمد بستیم، که بالای ۲۰۰ میلیارد افزایش عملکرد داشتیم و مجموعاً حدود ۵۰۰ میلیارد شد. بودجه امسال ۶۰۰ میلیارد تومان پیش بینی گردید.

کاربری های خدماتی شامل صدرا نمی شود!

محمودرضا طالبان، مدیر کل راه و شهرسازی استان فارس گرچه ۲۵ بهمن سال گذشته به صراحت اعلام کرد: در تمام سایتهای نهضت ملی مسکن، همه نیازها نظیر مدرسه، مسجد، درمانگاه، کلانتری نیز طراحی و پیش بینی شده است تا در آینده با مشکلات روبنایی که طرحهای مسکن مِهر با آن مواجه شدند دچار نشوند. اما ماه گذشته در گفتگو با خبرگزاری فارس صدرا را از این موضوع استثنا نمود و اعلام کرد با توجه به قرار گرفتن سایت های مسکن ملی صدرا در میان شهر، برای آن کاربری های خدماتی تعریف نشده است. به گفته وی کاربری های خدمات مخصوص واحد‌هایی است که در فضای خارج از محیط شهر ساخته خواهند شد و طرح جامع ندارند.

صدرا در حال حاضر بیش از دویست هزار نفر جمعیت دارد و  ۱۸ هزار واحد مسکن ملی نیز در این شهر در دست ساخت است.  با یک حساب سرانگشتی بدون در نظر گرفتن منازل شخصی ساز و تعاونیهای مسکن، حدود ۱۰۰هزار نفر در پی اقدام ملی مسکن به شهر صدرا اضافه خواهد شد بدون اینکه  اقدامی برای افزایش کاربری های خدماتی این شهر صورت گرفته باشد.

در صدرا تنها ۲۳واحد آموزشی دولتی وجود دارد و تعدادی ۱۹ واحد آن دوشیفت هستند از جمله  ۱۱ آموزشگاه ابتدایی مستقر در این شهر که همگی در دو شیفت  فعالیت می کنند.