چند قطره زندگی

سهیلا رفیعی نژاد/ با توجه به اینکه فارس قطب پزشکی است، اهمیت افزایش اهدای خون و حفظ ذخایر خونی برای اینکه با کمبود به خصوص برای انجام عمل های اورژانسی مواجه نشویم، حائز اهمیت است.

در این باره اگر چه رتبه فارس از نظر اهدای خون مطلوب و جزو سه استان اول است، اما با توجه به حجم بالای مراجعات برای امور درمانی و زیبایی از سایر استان ها و حتی کشورهای حاشیه خلیج فارس در برخی فصول از جمله زمستان با کمبود ذخایر خونی روبرو می شویم. به منظور رفع این مشکل، فرهنگ سازی برای جذب جوانان در زمینه اهدای خون حائز اهمیت است.

اگرچه طی سال های اخیر فعالیت های قابل توجهی در این خصوص صورت گرفته و به قول معروف اهداکنندگان بار اولی بسیاری به این جمع پیوسته اند، اما هنوز تا رسیدن به حد قابل انتظار در این خصوص فاصله داریم.

 مدیرکل انتقال خون فارس در این باره می گوید: 25 تا 40 ساله ها بیشترین آمار مراجعه کنندگان برای اهدای خون هستند اما انتظار ما افزایش این میزان است.

مجید اکبرزاده با بیان این که متاسفانه در سال های گذشته در این خصوص فرهنگ سازی ای که باید نشده، می افزاید: معتقدم این موضوع مورد غفلت واقع شده و می طلبد که همه ارگان ها در این باره فرهنگ سازی کنند همچنین آموزش و پرورش و دانشگاه ها هم دست به کار شوند، نه اینکه این رسالت مهم صرفا بر عهده انتقال خون باشد.

وی ادامه می دهد: از آن جا که اهدای خون امری داوطلبانه است، ما از مشوق های مالی نمی توانیم استفاده کنیم و تنها راه افزایش مشارکت جوانان، فرهنگسازی در خانواده ها و آموزش و پرورش و نهادهایی است که در بحث فرهنگسازی موثرند.

اکبرزاده می گوید: در همین باره در قالب تفاهم نامه با اداراتی از جمله آموزش و پرورش و شهرداری به منظور آموزش و ایجاد فرهنگ نذر خون بین جوانان فعالیت هایی را انجام داده ایم، اما اگر قرار باشد این امر گسترده تر انجام شود، دانشگاه ها، فرهنگ و ارشاد و مساجد هم باید به موضوع ورود کنند.

مدیرکل انتقال خون فارس می افزاید: در حال حاضر به خاطر فصل سرما مراجعه مردم استان برای اهدای خون کمتر شده و نسبت به 6 ماهه اول سال با مراجعه کمتری برای اهدای خون مواجه هستیم. از آن طرف نیاز بیماران تالاسمی، مبتلایان به سرطان و افراد نیازمند اعمال جراحی و دچار تصادفات کاهش پیدا نمی کند و همین باعث می شود در 6 ماهه دوم سال با کاهش ذخایر خونی مواجه باشیم و به همین دلیل هدف ما فرهنگسازی برای افزایش تعداد جوانانی است که سالیانه چند بار خون اهدا می کنند.

دکتر اکبرزاده عنوان می کند: از مردم دعوت می کنیم برای جبران ذخایز خونی ناشی از سرمای هوا و ابتلای برخی به سرماخوردگی و آنفلوآنزا در این روزهای سرد بیشتر به منظور اهدای خون مراجعه داشته باشند.

وی می گوید: مردم خیالشان راحت باشد که برای پیشگیری از انتقال آنفلوانزا و سرماخوردگی ضدعفونی کامل و استفاده از ماسک توسط پرسنل صورت می گیرد و اصول رعایت می شود.

این متخصص داخلی تصریح می کند: البته اگر فردی دچار علایم سرماخوردگی باشد، 14 روز بعد از بهبودی می تواند برای اهدای خون مراجعه کند و 5 روز قبل از اهدا هم نباید آنتی بیوتیک مصرف کرده باشند.

مدیرکل انتقال خون فارس ضمن تاکید بر اهمیت فرهنگ سازی ها، نقش تشکل های مردمی را نیز در این خصوص قابل توجه می داند و از ارگان ها می خواهد تا در این خصوص که به کمک به بیماران می انجامد بیشتر از وضع موجود مشارکت کنند.

دکتر اکبرزاده اعزام تیم سیار به برخی ادارات را نیز جزو فعالیت های این سازمان، هم در راستای فرهنگسازی و هم به منظور افزایش ذخایر خونی استان می داند و می افزاید: فرهنگسازی به منظور افزایش آمار اهدای خون توسط زنان نیز برای ما اهمیت دارد.

وی می گوید: در حالی که میزان اهدای خون بین زنان برخی کشورها به 40 درصد هم می رسد، میانگین کشوری این مقوله زیر 4 درصد است. این میزان در فارس اگرچه به 4 و 8 دهم رسیده و از متوسط کشوری بالاتر است اما همچنان بسیار بسیار اندک است و باید افزایش یابد.

این متخصص داخلی می افزاید: بسیاری از زنان تصور می کنند که به دلیل عادت ماهانه، امکان اهدای خون ندارند و این دیدگاه کاملا اشتباه است.

دکتر اکبرزاده تصریح می کند: وقتی یک فرد به ما مراجعه می کند تا خون اهدا کند، ابتدا وضعیت او را بررسی می کنیم و اگر هموگلوبولین بالای 12 و نیم داشته باشد اجازه اهدای خون می دهیم و در غیر اینصورت این امر انجام نمی گیرد و حتی در صورت لزوم برای اصلاح کم خونی مکمل های آهن و فولیک اسید تجویز می شود و اگرهم لازم باشد ارجاع به متخصص صورت می گیرد.

وی تاکید می کند: بانوانی که در سن باروری اند با استفاده صحیحی از مکمل های آهن می توانند در اهدای خون مشارکت فعال داشته باشند.

این متخصص می گوید: بیماران تالاسمی بیشترین مصرف کنندگان واحدهای خونی اهدایی مردم هستند. فارس با بیش از دو هزار بیمار تالاسمی، استان چهارم کشور در خصوص فراوانی این بیماران است تا جایی که برخی از این بیماران هفته ای سه بار به تزریق خون نیاز دارند.

دکتر اکبرزاده عنوان می کند: پس از آن هم به ترتیب بیماران مبتلا به سرطان و اعمال جراحی مانند انواع پیوندها، عمل قلب باز و افراد تصادفی بیشترین مصرف کننده خون در استان هستند.

وی با اشاره به این که اهداکنندگان خون بابت این عمل خداپسندانه هیچ مبلغی دریافت نمی کنند، می گوید: تعرفه ناچیزی به منظور جلوگیری از امحا و ضایع شدن خون از مراکز درمانی دریافت می شود در همین باره بیش از 25 درصد از امحا و از بین رفتن فرآورده های خونی در مراکز درمانی و اتاق عمل های استان جلوگیری شده است.

مدیرکل انتقال خون فارس همچنین از کمبود فعلی ذخایر خونی در استان خبر می دهد و از مردم می خواهد که نسبت به اهدا اقدام کنند. دکتر اکبرزاده در پاسخ به سوالی در خصوص مراجعه بالای بیماران استان های دیگر و کمبودهای ناشی از این قضیه نیز می افزاید: در قالب شبکه ملی خون رسانی همه استان های کشور در صورت کمبود به بقیه کمک می کنند و در قالب همین شبکه، از اول امسال تا کنون سه بار ارسال خون از فارس به سیستان و بلوچستان داشته ایم. اگرچه از بیش از 6 استان روزانه در شیراز برای دریافت خدمات درمانی مراجعه کننده داریم، اما امسال نیاز به واردات خون از سایر استان ها به فارس پیدا نکردیم و امیدواریم زمستان هم با توجه به مراجعه بیشتر مردم با مشکل مواجه نشویم.

مدیرکل انتقال خون استان می گوید: میزان اهداکنندگان از اول امسال تاکنون نسبت به سال گذشته بیش از 9 درصد افزایش یافته است. اهداکنندگان زن نیز در 6 ماهه اول امسال 12 و 73 صدم درصد در فارس افزایش یافته است.

دکتر اکبرزاده می افزاید: آمار جوانان اهداکننده نیز امسال 16 درصد افزایش یافته است بر اساس آخرین آمارها در سال جاری بیشترین رده سنی که در استان اهدای خون داشته اند 36 تا 40 ساله بوده اند.

وی می گوید: در 6 ماهه اول امسال 83 هزار و 509 نفر در فارس خون اهدا کرده اند، همچنین روزانه بطور متوسط 1200 واحد خونی به مراکز درمانی و بیمارستان ها در استان توزیع می شود که 800 واحد خونی به بیمارستان ها و مراکز درمانی شیراز تعلق می گیرد.

 این پزشک همچنین با اشاره به مشکلات انتقال خون استان عنوان می کند: یکی از چالش های استان گسترش پایگاه های انتقال خون بود که خوشبختانه اخیرا در فیروزآباد و لامرد افتتاح شد.

دکتر اکبرزاده همچنین به کمبود نیروی انسانی در این سازمان اشاره می کند و می گوید: با وجود اینکه در 10 سال اخیر بیش از 80 نفر بازنشسته شده و از انتقال خون رفته اند، فقط 8 نفر استخدام شده اند. متاسفانه تجهیزات انتقال خون با توجه به گران قیمت بودن در به روزرسانی این دستگاه ها دچار مشکل اساسی هستیم و خواستار توجه بیشتری از نظر بودجه ای هستیم.