نشست تخصصی «تاب‌آوری خلیج‌فارس در پرتو تحولات جهان جدید» برگزار شد

همزمان با روز ملی خلیج‌فارس، نشست تخصصی «تاب‌آوری خلیج‌فارس در پرتو تحولات جهان جدید» از سوی مرکز مطالعات راهبردی خلیج‌فارس دانشکده حقوق و علوم سیاسی و معاونت دانشجویی فرهنگی دانشگاه شیراز برگزار شد.

دکتر سیدجواد صالحی، رئیس مرکز مطالعات راهبردی خلیج‌فارس در این نشست به بیان اهمیت این دریاچه پرداخت و گفت: در اسناد تاریخی نام خلیج‌فارس آمده است و در این خصوص مناقشه‌ای وجود ندارد اما ما شاهدیم که در قرن بیستم میلادی و با روی کار آمدن جمال عبدالناصر در مصر، استفاده از نام خلیج‌فارس ممنوع اعلام می‌شود و در ادامه نیز عنوان جعلی خلیج عربی در اسناد این کشور جایگزین عنوان خلیج‌فارس می‌شود که این اقدام واکنش و اعتراض مردم ایران را به دنبال دارد و آنان مجبور به عذر‌خواهی می‌شوند.وی افزود: اساساً مردم جنوب همیشه در صیانت از خلیج‌فارس سنگ‌تمام گذاشته‌اند و زنده‌شدن نام خلیج‌فارس در اذهان را مردم رقم زده‌اند.

امیر دریادار دکتر حبیب‌الله سیاری، رئیس ستاد مشترک و معاون ‌هماهنگ‌کننده ارتش جمهوری اسلامی نيز به‌عنوان مهمان ویژه این نشست، ضمن گرامیداشت روز خلیج‌فارس و روز معلم، سخنرانی خود را درخصوص توسعه سواحل مکران و اقتصاد دریاپایه ارائه داد.

وی با اشاره به نقش استان فارسی‌ها در پایان‌دهی به سلطه پرتغالی‌ها و تعیین نام خلیج‌فارس، تصریح کرد: دریای خزر و خلیج همیشه فارس با ظرفیت‌های بسیاری که در خود دارند، در پیشرفت کشور بسیار مؤثرند، اما متاسفانه ما تاکنون نتوانسته‌ایم از این ظرفیت‌ها بهره‌برداری مناسبی داشته باشیم.

رئیس ستاد ارتش با بیان اینکه دریا از نظر سیاسی ‌امنیتی نیز باعث توسعه روابط و حضور ایران در دریاها می‌شود، گفت: ایران کشوری است دریایی. ارتباط ما با دریا موقعیت خوب ژئوپولیتیکی‌مان و مناسب‌بودن جغرافیای‌مان برای تجارت دریایی و تنگه هرمز باعث شده تا ایران چهارراه ترانزیت دنیا شود، اما ضعف ما در این حوزه خط‌مشی دولتمردان و جمعیت کم در سواحل است.

وی ازجمله دلایل بي‌توجهي به دریا در ایران را نداشتن شناخت، استعمارگران و نبود تفکر دریایی دانست و گفت: به برکت انقلاب اسلامی دست استعمارگران از دریاهای ما کوتاه شده و با شناخت منابع دریایی و توجه خاص به حوزه دریا و مدنظر قرارگرفتن آن توسط دولت در برنامه پنج‌ساله هفتم توسعه، ما می‌توانیم تحول قابل توجهی در رشد اقتصادی و توسعه و پیشرفت کشور براساس اقتصاد دریاپایه داشته باشیم.

دریادار سیاری همچنین تصریح کرد: در بیانیه گام دوم انقلاب آمده است که جوانان کشور از فرصت‌ها و منابعی که تاکنون دست‌نخورده باقی مانده، استفاده کنند تا ایران اسلامی در آینده همچون دیگر کشورهای پیشرفته‌ای که به دریاها راه دارند و براساس این ویژگی رشد و توسعه یافته‌اند، پیشرفت محسوسی داشته و پیشرفته‌تر از آن کشورها از منابع دریایی استفاده كند.

وی با بیان اینکه مقام معظم رهبری تأکید بسیاری بر اقتصاد دریاپایه دارند، گفت: اقتصاد دریامحور یعنی زندگی مردم به دریا گره بخورد. اقتصاد آبی می‌تواند منجر به حل مشکلات آب کشور شود. انرژی‌هایی مثل برق و آب از طریق دریا قابل بهره‌برداری‌اند. بهترین محل گردشگری، سواحل مکران است که بدون استفاده مانده‌ است.

وی در ادامه با اشاره به اهمیت موضوع امنیت دریایی، گفت: اگر اقتدار و امنیت دریایی برقرار نباشد، استفاده از منابع دریا در دیگر ابعاد امکان ندارد. امروز الحمدلله به برکت نیروهای دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که در خلیج همیشه فارس، دریای عمان، دریای خزر و آب‌های بین‌المللی حضور مقتدرانه‌ای دارند، امنیت دریایی کشور در سطح بالایی حفظ و ارتقا یافته است. ناوگروه‌های ما نیز امروز در اقصی‌نقاط جهان در آبراه‌های بین‌المللی حضوری فعال و مقتدرانه دارند و اینها همه نشان‌دهنده توان دریایی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران برای برقراری امنیت در دریا و اقتدار دریایی کشورمان است.

امیر دریادار سیاری در پایان تصریح کرد: موضوع امنیت دریایی، بهره‌برداری صحیح از منابع و منافع دریاها و توجه به اقتصاد دریاپایه موضوعاتی است که اگر در کنار یکدیگر مورد توجه قرار گیرد، می‌تواند مسیر توسعه و پیشرفت کشور را متحول کرده و بر شتاب آن بیفزاید.

بررسی عنوان خلیج فارس به استناد اسناد و نقشه‌های تاریخی در شیراز

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی منطقه جنوب فارس هم در ادامه این نشست به تبیین هوایت و تاریخ خلیج فارس به استناد و نقشه‌های تاریخی پرداخت و نکاتی را در این رابطه یادآور شد.

روح‌الله منوچهری، با بیان اینکه در جنگ جهانی دوم متفقین از خاک ایران استفاده کردند، افزود: در تاریخ  نخستین بار در کتیبۀ آشوری نام خلیج فارس آمد. در منابع اسلامی هم نام خلیج فارس آمده است. همچنین در نقشه‌های اروپایی باعنوان «سینوس پرسیکوس»، “Persian Gulg”و... نیز آمده و از قرن شانزدهم به بعد در کتب تاریخی و قدیمی مثل اوستا، هرودوت و گزنفون و... نام خلیج فارس آمده است.وی با اشاره به اینکه رشد علم دریانوردی منجر به رشد نقشه‌نگاری شده است، به بیان برخی نمونه‌ها پرداخت و گفت: اولین نفر سباستین مونستر در این حوزه فعالیت کرده است. در نقشه‌ای از جاکومو گاستالدی هم نام خلیج فارس آمده است. رئیس کتابخانه ملی منطقه جنوب کشور گفت: اسنادی از مکاتبات داخلی هم هستند که از این نام بهره جستند، مثل بحر فارس از کتاب «مسالک الممالک». حوالۀ دوزبانۀ ترخیصی اجناس گمرکی که اهمیت دارد ازنظر انگلیسی و فارسی بودنش مهم است و نام خلیج فارس در آن آمده است.

لزوم افزایش مطالعات در حوزه خلیج‌فارس

دکتر محمدهادی صادقی، معاون پژوهش و فناوری دانشگاه شیراز هم در نشست «تاب‌آوری خلیج‌فارس در پرتو تحولات جهان جدید»، اظهار کرد: به‌علت اهمیت خلیج‌فارس و توجه به ظرفیت‌های آن در حوز‌ه‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی و سیاسی و علاوه‌بر آن، وجود تهدیدات و خطراتی که دشمنان در این منطقه ایجاد می‌کنند، مطالعات در این زمینه باید مورد‌توجه قرار گیرد.

وی افزود: برکات موجود در خلیج‌فارس و طمع بیگانگان از فرصت‌ها و تهدیدات این منطقه است. انجام مطالعات برای بهره‌برداری از امکانات و آگاهی از تهدیدات از دلایل توجه به مطالعات در این زمینه است. همراهی و همایندی فعالیت‌های میدانی در حوزه‌های مختلف با فعالیت‌های علمی برکات مضاعفی دارد و ما موظف هستیم این ارتباط را تقویت کنیم.