نامه هشدارآمیز ۱۳۰ کارشناس؛ نیاز فوری به اصلاحات بنیادین در سیاست‌های مسکن

در این روزها، به نظر می‌رسد نخبگان صنعت ساخت و ساز از هر طریقی سعی می‌کنند هشدار اوضاع نابسامان مسکن را به گوش رئیس‌جمهور برسانند و حساسیت‌های موضوع را از طریق اعلامیه‌های عمومی به رسانه‌ها اعلام کنند. در جدیدترین نامه، ۱۳۰ کنشگر حوزه مسکن به وضوح مشکلات و نابسامانی‌های جدی در بخش مسکن کشور را مورد اشاره قرار داده‌اند و بر لزوم قرار گرفتن فردی با دغدغه‌های اجتماعی که مشکلات مردم را ببیند و در عین حال تخصص و تجربه در صنعت ساختمان داشته باشد، به عنوان وزیر، تأکید کرده‌اند. در این نامه، شاخص‌هایی نظیر رشد قیمت‌ها، افزایش اجاره‌بها، کاهش دسترسی به مسکن و سهم بالای مسکن در هزینه‌های خانوار، نمایانگر چالش‌های جدی این حوزه هستند.

نامه هشدارآمیز ۱۳۰ کارشناس؛ نیاز فوری به اصلاحات بنیادین در سیاست‌های مسکن

گفتنی است بر اساس این نامه، سیاست‌ها و برنامه‌های گذشته نتوانسته‌اند مشکلات را به طور مؤثر حل کنند و در برخی موارد، مشکلات را پیچیده‌تر کرده‌اند. این موضوع بر ضرورت بازنگری و اصلاح سیاست‌ها و برنامه‌های جاری تأکید می‌کند.

همچنین، نخبگان عرصه صنعت ساختمان به این نکته اشاره دارند که انتخاب یک سیاست‌گذار مناسب برای وزارت راه و شهرسازی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. فرد پیشنهادی باید توانایی تحلیل دقیق مشکلات و ارائه راهکارهای عملی و پایدار را داشته باشد.

پیشنهادات مشخص برای بهبود وضعیت:

نامه شامل فهرستی از پیشنهادات و الزامات برای فرد پیشنهادی به وزارت راه و شهرسازی است. این پیشنهادات شامل:

پذیرش مسئولیت با آگاهی از چالش‌ها،حمایت هدفمند از دهک‌های پایین جامعه،بازنگری واقع‌گرایانه در طرح جامع مسکن،اصلاح قوانین و رویه‌های مرتبط، تعامل متوازن با بخش خصوصی، اجتناب از مداخله دستوری و استفاده از ابزارهای سیاستی مناسب، لزوم توجه به رویکردهای پایدار: پیشنهادات مطرح‌شده بر اهمیت توجه به رویکردهای بلندمدت و پایدار در برنامه‌ریزی مسکن تأکید دارند و از تکیه صرف بر اقدامات کوتاه‌مدت پرهیز می‌کنند.

 

نیاز به ارزیابی و اصلاح عملکرد دولت قبلی:

نامه پیشنهاد می‌دهد که عملکرد دولت سیزدهم در حوزه مسکن به دقت ارزیابی و اصلاحات لازم انجام شود تا از تکرار اشتباهات گذشته جلوگیری شود.

در کل، نامه بر ضرورت اقدامات اصلاحی و سیاست‌گذاری دقیق و کارآمد برای بهبود وضعیت مسکن تأکید دارد و پیشنهادات مشخصی برای رسیدن به این هدف ارائه می‌دهد.

در ادامه متن کامل نامه قرار گرفته است.

بسمه تعالی

 

جناب آقای دکتر پزشکیان، رییس جمهور منتخب

با سالم و احترام، نگاهی به شاخصهای بخش مسکن (رشد قیمت و اجاره مسکن، شاخص دسترسی به مسکن، سهم مسکن در هزینه خانوار و)…، حاکی از نابسامانی در این بخش است. سیاستها و برنامه های سالیان اخیر نیز نه تنها گرهی از کلاف مشکالت مزمن این بخش نگشوده، گاه، بر تعداد آنان افزوده است. بر این مبنا در شرایط کنونی، انتخاب سیاستگذار بخش مسکن حساسیتی دوچندان یافته است.

از اینرو، ما اعضای هیات علمی، مشاوران، مدیران، کارشناسان، محققان، سازندگان و به طور کلی کنشگران بخش مسکن ضروری میدانیم فرد پیشنهادی برای وزارت راه و شهرسازی، موارد ذیل را قبول و مهمتر از آن، باور داشته باشد:

 

  1. مسئولیت را با علم به اینکه بسیاری از مشکالت و چالشهای بخش مسکن، علل و ریشه های برونبخشیدارند، قبول نماید و نسبت به مشکالت، منفعل نباشد.
  2. با توجه به شکست بازار در تامین مسکن دهکهای پایین جامعه و بخشی از خانه اولی ها، حمایت موثر وهدفمند دولت برای این بخش از جامعه را ضروری بداند.
  3. طرح جامع مسکن را با اسلوب واقعگرایانه، عملگرایانه و با لحاظ مقدورات دولت و پرهیز از بلندپروازیهای به ظاهر موجه، مورد بازنگری قرار دهد (در غیر اینصورت، طرح جامع مسکن به سرنوشت طرحهای جامع پیشین دچار شده و از کنج کتابخانه مدیران خارج نمی شود.)
  4. ضمن احصاء و انتشار عمومی آخرین وضعیت عملکرد واقعی دولت سیزدهم در حوزه مسکن، برنامه ها و تعهدات ذیربط را غربالگری و بازبینی نماید.
  5. ضمن التزام به قانون، با هماهنگی مجلس شورای اسالمی،اصلاح برخی از مواد قوانین مرتبط با مسکن، از جمله پیش فروش ساختمان، ساماندهی بازار زمین مسکن و اجاره بها، جهش تولید مسکن و برنامه هفتم توسعه را دستور کار قرار دهد.
  6. در بخش مسکن به “بازار به قدر کفایت، دولت به وقت ضرورت” پایبند باشد و با حمایت از بخش خصوصی، مجذوب یا مرعوب ذینفعان یا ذینفوذان سیاسی و رسانه ای مسکن دولتی نباشد.
  7. مداخله دستوری در بازار مسکن را مانند سوزنی بداند که به ندرت بر جان خود فرو میکند.
  8. در برنامه ریزی مسکن، رویکرد بلندمدت را قربانی رویکرد کوتاه مدت نکند.
  9. با توجه به محلی (مکان پایه) بودن مسکن، از ارائه نسخه واحد برای مسائل مسکن اجتناب کند.
  10. مسکن استیجاری را به عنوان بخشی از نظام اسکان و به عنوان مکمل مسکن مِلکی بداند.
  11. ابزارهای پولی، مالی، بودجهای، شهرسازی و… را برای سیاستهای مسکن (نبوه سازی، صنعتی سازی، اجاره داری، انطباق تولید مسکن با نیاز مسکن، بازآفرینی شهری و…)بکار گیرد.
  12. نهادسازی و اصالحات ساختاری را مقدم بر کلنگ زنی پروژه های عمرانی بداند.
  13. توزیع زمین و مسکن به صاحبان و رابطان قدرت را ابزاری برای پیشبرد امور نداند.
  14. دیوانسالاری موجود در وزارت راه و شهرسازی، شرکتهای بازآفرینی شهری و عمران شهرهای جدید، سازمان ملی زمین و مسکن، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، سازمان مجری ساختمانهای دولتی و حتی بنیاد مسکن را با رویکرد ارتقاء کارآمدی، مورد بازنگری دقیق قرار دهد.
  15. معاونت مسکن و ساختمان را با پرهیز از تصدیگری، به نقش اصلی خود (سیاست گذاری) سوق دهد.
  16. از هیچ کوششی برای افزایش اثربخشی مقررات ملی ساختمان فروگذار نکند. در این راستا بازبینی ساختار مالی، علمی و اجرایی آزمونهای نظام مهندسی ضروری به نظر میرسد.
  17. اراده الزم برای اصالحات حساس و پیچیده ولی ضروری در سازمان های نظام مهندسی ساختمان را داشته
  18. وسعت کشور را موجب نادیده گرفتن محدودیت زمین دولتی نداند.
  19. از واگذاری زمینِ آماده سازی نشده و بدون خدمات زیربنایی و روبنایی به متقاضیان، پرهیز داشته باشد.
  20. بدون توجیه متقن شهرسازی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی، زیر بار افزایش بیرویه محدوده شهرها و روستاهای کشور و ایجاد شهرک و شهر جدید، با هدفِ مسکن سازی نرود.
  21. توسعه درونی شهر را مقدم بر گسترش افقی شهرها شمرده، نوسازی و احیاء بافتهای هدف را ذیل سیاستِ کلان بازآفرینی شهری، با اولویت پیگیری نماید.
  22. سکونتگاههای غیررسمی را متناسب با شرایط هر سکونتگاه ساماندهی کند (تمهیدات پیشگیری و تحدید، سنددارکردن، بهبود امکانات زیربنایی و روبنایی و در صورت لزوم به عنوان آخرین راه حل، جابجایی.)
  23. در شهرهای جدید ضمن توجه جدی به توسعه زیرساختهای اجتماعی، اقتصادی و عمرانی، بهرهبرداری از ظرفیت این شهرها را با واقعیات و مقدورات تعدیل کند.
  24. به توسعه نظام تامین مالی مسکن، خصوصا اصلاحات در بانک مسکن و صندوق ملی مسکن، متعهد باشد.
  25. شهرداری را نهاد حکمروایی شهری و نه ابزار اعمال ارادۀ سوداگرانِ شهرفروش بداند.
  26. با علم به اینکه شهرداری، نهاد عمومی غیر دولتی است، در پیِ جلب همراهی و اتفاق نظرِ نهادهای ذیربط برای اصالحِ ساختار هزینه و درآمد شهر باشد.
  27. بیش از نگاه کمی، نگاه کیفی به مسائل مسکن روستایی داشته باشد.
  28. به دنبال حل مساله مسکن شهرها، در روستاها نباشد. این اقدام می تواند علاوه بر به هم ریختن نظام اقتصادی،

 اجتماعی و فرهنگی روستاها و شکل گیری گسترده خانه های دوم برای شهرنشینان، مشکلات عدیده ای در پی داشته

باشد.

  1. امور غیرساختمانی احداث مسکن (صدور پروانه ساختمانی، خدمات مهندسی، صدور سند، مالیات، انشعابات

 آب و برق و گاز، بیمه و… ) را به فراخور، تعدیل، تسریع و تسهیل کند.

  1. رویه ها و مقررات حاکم بر معاملات املاک و مستغلات (مشاوران امالک، دفاتر اسناد رسمی، ادارات مالیات، سامانه ثبت معاملات، ابزارهای نوین معاملات بر بستر تجارت الکترونیک و… )را با همکاری نهادهای ذیربط، سامان دهد.

آتوسا آفاقپور، قادر احمدی، هادی احمدیان، منصور استادی، ایرج اسدی، پارسا ارباب، مصطفی ازگلی، صادق اکبری، محمود اولاد، سعید اسلامی بیدگلی، کمال اطهاری، سعید ایزدی، حسین ایمانی جاجرمی، رضا بابازاده خوشرودی، میثم بصیرت، علی اصغر بدری، مهرناز بیگدلی، فرشید پورحاجت، سارا پورادبی، محمد پروین نیا، مجتبیپورخیز، مسعود تارانتاش، محمدحسین ترابی زاده، قاسم تقی زاده خامسی، محمدرضا توکلی، محمد کاظم جباری، محمد رضا جلالی طباطبایی، محمود جهانی، علی چشمی، علی چگنی، مسعود حق لطفی، محمد رضا حائری مازندرانی، سید جلیل حجازی، سیمین حناچی، سمانه خبیری، خلیل حاجی پور، حبیب خراسانی، امیرعلی خدربیگی، فریبرز داداشپور، حبیب دباغ، فریبرز دولت آبادی، محمدعلی دهقان دهنوی، غزال راهب، مهدی رستمی، رضا رحمانی، یداله رحمانی، جواد رحمتی، محمود رحیمی، حسن روانفر، مجید روستا، سپیده ریاضی، جواد زارعی، مریم زارعیان، سید امین زرگرمرادی، بهمن زندیه، فرخ زنوزی، محمد سالاری راد، علی سبحانی، بهرام سحابی، نوید سعیدی رضوانی، علی سرزعیم، غالمرضا سالمی، مهدی سلطان محمدی، سید مسلم سیدالحسینی، حشمت الله شاهسواری، سید هادی شفایی، آرمین شفقت، عباس شفیعی، محمد شکرچی زاده، مهدی شیخ سجادیه، عبدالوهاب شهلی بر، صادق صادق پور، مینا صنیعی نژاد، سید نصیرالدین شاهرخی، ایمان طاهر، حبیب اله طاهرخانی، سید رسول طباطبایی، روزبه ظهیری، محسن عباسی هرفته، همت علی عبدی نژاد، مهدی عبیدی سیاوشانی، نادر عربی، مونا عرفانیان، سعید عسگری، هوشنگ عشایری، محمدحسن علمداری، محمدرضا علوی، میرمحمد غراوی، امیر فرجامی، فرشاد فرزین، ابراهیم فروزانی، رضا فرهادزاده، مهسا قربانی، امیرحسین قزوینی، غالمرضا کاظمیان، امین کاوئی، علیرضا کریم، حسنکریمی، محمد کوثری، مجتبی لشکربلوکی، محسن مجذوب، احمد مجیدی، ناصر محسنی، محمد حسن مرادی، سمیه مردانه، ابوالفضل مشکینی، سهراب مشهودی، محمد مزینانی، منوچهر معظمی، نریمان مصطفایی، عباس مصطفوی، حامد مظاهریان، محمدرضا مظفری، بهروز ملکی، سید علی اکبر موسوی، ابراهیم موسی خانی، محمود میریان، سعید میرزاپور، مهرداد نجفی، مجتبی نیک کردار، کمال نوذری، مهدی نوروزیان، بهروز هادی زنوز، مسعود هاشمی، رسول وظیفه شناس، سید مهدی هدایت، حمید یاری، علی یاوری، شیرزاد یزدانی و ترانه یلدا.