نگاهی به پروژه کاج بوم
زنده کردن بخش کوچکی از یک بافت تاریخی ارزشمند در هر شهر و کشور، اهمیت ذاتی فراوانی خواهد داشت. اهمیتی که میتواند بستر زیستی یک جامعه و منطقه را دستخوش تغییر قرار دهد.
شهرهایی که امروز با تغییرات ساختاری در اساس جامعه و حاکمیت و تغییر در معیارها و هنجارها، خواه ناخواه ارزشها و پتانسیلهای خود را فراموش کرده و زیست اجتماعی، فرهنگ رفتاری و تمامی رخدادها و کنشهای اقتصادی جامعه را تحت تاثیر قرار میدهد. با ساخت و سازهای بی رویه و غیراصولی در شهرهای کوچک و بزرگ، علی الخصوص شهرهایی با بافت تاریخی، ضربههای جبران ناپذیری به زیست بوم و ارزشهای معماری و فرهنگی آنها وارد خواهد شد. در بافتهای ارزشمندی که برخی از آنها هنوز زنده و با تمامی ناملایمات، به حیات خود ادامه میدهند، برخی تخریب شده و به جای آن تودههای بدقواره و ناهماهنگ با بستر و زمینه، جایگزین شدند و برخی دیگر، متروکه ماندهاند. متروکههایی که سرشار از ارزش، چالش و البته تهدیداتی هستند که اندیشیدن چاره و ارایه راهکار برای آنها ضرورت و اهمیت ویژهای پیدا خواهد کرد.
اقامتگاه بومگردی کاج، یکی از خانههای متروکهای بود که به دلیل شرایط مناسب و موقعیت قرارگیری، قرار بر باززنده سازی آن شد. در شهر تاریخی نایین و در بافت مهم و ارزشمند محله پنجاهه که در شمال شرقی شهر و نزدیک به بناهای شاخص و مهمی نظیر (نارین قلعه، بازار تاریخی نایین، مسجد بابا عبدالله، میدانگاه چهل دختران و آب انبار نوگاباد) قرار داشت. خانهای با قدمت تقریبی صد سال مربوط به اوایل دوران پهلوی اول، دارای حیاطی با دو کد ارتفاعی مختلف که درخت کاجی با همان قدمت، در آن قرار داشت به طوریکه از چندین زاویه از بافت، قابل رؤیت و تشخیص بود. نکته جالبی که شخصیت و هویتِ خانه با این درخت تکمیل میشود و خط آسمانی جذاب را با همدیگر میسازند. در عین حال، سادگی، بیآلایشی و سکوت جزیی از ویژگیهای ذاتیِ کویر و شهرهای کویری است که همواره ما را در راستای شکل گیری و پیشبرد ارزشهای کویر در این اقامتگاه، همراه میکرد. همین امر موجب شد تمامی فعالیتهای مرمتی، بهسازی، نورپردازی، کفسازی و … از خلوتی و سادگیای تبعیت کند تا آرامش شبهای زیبای کویر، به میهمانان القا شده و از آن لذت ببرند.
مشخصات پروژه:
• طراح: استودیوی معماری مورب
• معمار: سیاوش حقیقت قهفرخی
• همکار طراحی: صبا خلیلی دوآبی
• موقعیت پروژه: اصفهان، نائین
• جوایز و افتخارات:
o تقدیر شده در شانزدهمین دوره جایزه معماری ایران | ۱۴۰۲ | گروه حفاظت، مرمت و احیاء
• تصاویر: علیرضا یزدی زاده