غصه مسافران کوچک

فاطمه ایزدی/ به ظاهر، نامشان سرویس مدارس است اما در حقیقت مدرسه‌های سیار و غیر رسمی‌ هستند که برخی از الگوهای رفتاری را زودتر از مدارس رسمی ‌با دانش آموزان به اشتراک می‌گذارند. در همان دقایق کوتاه که بچه‌ها روی صندلی سرویس، لم می‌دهند و از یک پنجره کوچک، مسیر خانه تا مدرسه را تماشا می‌کنند، وارد یک دنیای دیگر می‌شوند. سال‌ها پیش والدین، کمتر با مقوله سرویس مدارس آشنا بودند و خودشان، مامور رساندن و برگرداندن فرزندشان به محل تحصیل می‌شدند. بعدها اما سرویس مدارس برای ایاب و ذهاب دانش آموزان، تدارک دیده شد و دغدغه خانواده‌ها نیز در این زمینه رنگ باخت. در طول این سال‌ها نگرانی و خستگی خانواده‌ها برای جابجایی بچه‌هایشان کمرنگ شد اما غم و غصه دیگری جای دغدغه قبلی را گرفت. از نقش منفی تعدادی از سرویس‌های مدارس در انتقال آسیب‌های اجتماعی که بگذریم به فصل ملال‌آور دیگری می‌رسیم به نام «گرانی سرویس مدرسه»!

 افزایش تعرفه سرویس مدارس، صدای والدین را درآورده و آن‌ها ادعا دارند که هزینه رفت و آمد بچه‌ها به مدرسه بسیار بالاست. چند روز پیش، جدول نرخ گذاری سرویس مدارس شیراز که البته هنوز به تایید فرمانداری نرسیده در فضای مجازی، دست به دست چرخید و خیلی‌ها با دیدن این نرخ‌ها شوکه شدند. از یک سو خانواده‌ها معتقد هستند نرخ گذاری فعلی سرویس مدارس، نجومی ‌است و از سوی دیگر، رانندگان بر این باورند که این تعرفه‌ها به صرفه نیست و به همین دلیل ترجیح می‌‌دهند در تاکسی‌های اینترنتی فعالیت کنند. در این تراژدی پیچیده، رانندگان حاضر نیستند تن به کاهش کرایه بدهند و دیدگاهشان این است که با قیمت فعلی سوخت، افزایش قیمت لوازم یدکی و هزینه‌های نگهداری از تاکسی، ضرورتی ندارد خودروهای خود را در اختیار مدارس قرار دهند. والدین اما از چشم انداز دیگری به این منظر نگاه می‌کنند و اعتقاد دارند گرانی سرویس مدارس به ضرر خانواده‌هاست و خیلی‌ها از آن استقبال نخواهند کرد.

نرخ گذاری فعلی سرویس مدارس، عادلانه نیست

 سمیرا جعفری، یکی از کسانی که درصدد بوده در سال تحصیلی جدید برای فرزندش سرویس مدرسه بگیرد با دیدن جدول نرخ گذاری شورای شهر، دلش به درد آمده و می‌گوید: از ثبت نام در سرویس مدرسه انصراف خواهد داد. او دو فرزند 9 و 12 ساله دارد که بزرگ ترین دغدغه این روزهایشان، چرایی و چگونگی رفت و آمد به مدرسه است. بنا به تاکید جعفری، نرخ گذاری فعلی سرویس مدارس به هیچ عنوان عادلانه نیست و تعرفه‌ها به گونه‌ای است که اگر خانواده‌ها روزانه برای رفت و آمد فرزندشان از تاکسی‌های اینترنتی استفاده کنند برایشان مقرون به صرفه تر است. او به این نکته نیز اشاره می‌کند که بسیاری از خانواده‌ها، دو یا سه فرزند مدرسه‌ای دارند و در این شرایط اقتصادی برایشان مقدور نیست از سرویس‌ استفاده کنند. در واقع رفت و آمد دانش آموزان سخت است و والدین نیز فرصت کافی برای رساندن و برگرداندن همه بچه‌هایشان به مدرسه را ندارند.

در هر حال قصه افزایش تعرفه سرویس مدارس، موضوعی است که این روزها خانواده‌های زیادی را نگران کرده و برخی از آن‌ها علیرغم نیاز شدید به استفاده از سرویس، مجبور هستند خودشان از مهرماه، بچه‌هایشان را با وسایل حمل و نقل عمومی‌به محل تحصیل برسانند.

 بر اساس جدول قیمت سرویس مدارس در شیراز که البته هنوز تایید و ابلاغ نشده، نرخ خودروهای پراید، تیبا، روآ، آردی و مشابه برای ۶ روز در هفته با در نظر گرفتن نرخ هر کیلومتر برای یک نفر، حدود ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان است. ون‌ها نیز با تعیین کیلومتر مشخص برای ۶ روز کاری از هر دانش آموز حدود سه میلیون تومان و مینی بوس‌ها حدود ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان می‌گیرند.

هزینه سرویس مدارس، بالاتر از نرخ تورم کشور نخواهد بود

 با این حال آن طور که رئیس انجمن اولیا و مربیان آموزش و پرورش فارس می‌گوید هنوز هیچ نرخ رسمی‌از سوی فرمانداری اعلام نشده و تعرفه‌ای نیز به شرکت‌های تاکسی ابلاغ نگردیده است. به گفته حشمت ... وفایی، برای هر سال تحصیلی بنا بر کار کارشناسی که در کارگروه‌های ماده ۱۸ صورت می‌گیرد، نرخی به شورای شهر پیشنهاد می‌شود که پس از تصویب و تایید فرمانداری به عنوان مبنا، نرخ کرایه سرویس مدارس قلمداد می‌شود و برای سال تحصیلی جدید، قابل استناد و اجرا خواهد بود.

 بنا به تاکید وفایی هنوز قیمت مصوب و مورد تایید توسط فرمانداری اعلام نشده و هزینه سرویس مدارس نیز بالاتر از نرخ تورم در کشور نخواهد بود.

این مسئول به عدم استقبال رانندگان سرویس مدارس نیز گریز می‌زند و می‌گوید تاکسی‌ها با ارائه دلایلی همچون پایین بودن قیمت‌ها، هزینه‌های سنگین نگهداری از خودرو و گرانی لوازم یدکی، تاکید دارند که با شرایط فعلی حاضر نیستند سرویس مدارس باشند. در واقع درخواست رانندگان تاکسی این است که با در نظر گرفتن این وضعیت، قیمت‌ها به گونه‌ای لحاظ شوند که نه در حق خانواده‌ها و نه جامعه تاکسیرانی و رانندگان خودرو اجحاف گردد.

 رئیس انجمن اولیا و مربیان آموزش و پرورش فارس تاکید می‌کند که در کارگروه ماده ۱۸ نیز تلاش می‌شود که انصاف در حق هر دو گروه رعایت شود. به گفته این مسئول، در تعرفه و نرخ گذاری جدیدی که از سوی شورای شهر به فرمانداری ارسال شده، پیشنهاد افزایش ۴۰ درصدی هزینه سرویس مدارس مطرح گردیده که البته هنوز به تایید فرمانداری شیراز نرسیده است. در واقع این دستگاه با استناد به نرخ تورم ۳۵ درصدی در کشور، نظر خود را هنوز در خصوص افزایش ۴۰ درصدی هزینه سرویس مدارس اعلام نکرده است.

وی در عین حال تأکید می‌کند که دغدغه کارگروه ماده ۱۸ به عنوان بالاترین نهاد تصمیم گیری در حوزه سرویس دانش آموزی این است که ضمن تأمین خودرو و سرویس مورد نیاز برای دانش آموزان، هزینه‌ها به حداقل برسد و از ورطه نامتعارف بودن خارج شود. در این میان اما رانندگان خودروها و تاکسی‌هایی که سرویس مدرسه بوده اند در این وقفه دو ساله به فعالیت در تپسی و تاکسی‌های اینترنتی روی آورده اند و چون درآمد آن‌ها در این بخش، زیاد است حاضر به ارائه خدمات دهی به عنوان سرویس مدرسه نیستند.

رئیس انجمن اولیا و مربیان آموزش و پرورش فارس با اشاره به این نکته تأکید می‌‌کند که با ارائه برخی بسته‌های تشویقی، قرار است از ظرفیت رانندگان تاکسی استفاده شود.  

وفایی به این نکته نیز گریز می‌زند که اولیای دانش آموزان برای ثبت نام در سرویس مدارس به سایت «shirazs.org» مراجعه و نسبت به درخواست خود اقدام کنند.

 یکی دیگر از گله‌مندی‌های والدین، مسأله بازپرداخت باقیمانده هزینه سرویس مدارس در سال‌هایی است که بحران کرونا، مدارس را تعطیل کرد و سرویس‌دهی رانندگان به دانش‌آموزان نیز قطع شد. ماجرای بازگشت مابقی هزینه سرویس مدارس به خانواده‌ها، حرف و حدیث‌های بسیاری در پی داشت و علی‌رغم آنکه تنها 5 ماه به دانش آموزان سرویس‌دهی شد، معادل ۳۰ درصد این هزینه‌ها هیچ زمانی به خانواده‌ها برگردانده نشد. قرار بود این مسأله تعیین تکلیف شود که این مبلغ در حساب سازمان دانش آموزی باقی بماند و یا به عنوان طلب دانش آموز برای سال آینده در نظر گرفته شود! این موضوع اما پس از گذشت دو سال همچنان تعیین تکلیف نشده و والدین نیز یادشان نرفته که بخشی از این هزینه، عودت داده نشد.

 رئیس انجمن اولیا و مربیان آموزش و پرورش فارس در همین رابطه می‌گوید اولیای دانش آموزان نباید هزینه سرویس را به صورت نقدی و متعارف دستی پرداخت کنند و باید از طریق مراجعه به سامانه الکترونیک، واریزی‌ها را انجام دهند. به گفته وفایی بر اساس لیستی که در این سامانه وجود دارد حدود ۳۷۰۰ دانش آموز، بدهکار شناخته شده‌اند و افرادی هستند که ممکن است یا بدهی داشته باشند و یا وجه سرویس را به صورت نقدی به راننده پرداخت کرده باشند که این دسته از افراد در حال حاضر هنگام ثبت نام در سامانه، هشدار دریافت می‌کنند.

 او می‌گوید کسانی که چنین شرایطی دارند باید مستندات اجرایی خود را به کارشناسان و مدیران اجرایی نواحی تحویل دهند تا با ارائه تاییدیه به انجمن اولیا و مربیان فارس، دسترسی آنها برای ثبت نام سرویس انجام شود. این مسئول در عین حال تاکید می‌کند والدینی که دو سال پیش نیز وجهی بابت سرویس مدرسه پرداخت کرده اند و مبلغی از این وجه به آنها بازپرداخت نشده، سازمان دانش آموزی باید پاسخگوی آنها باشد و ما نیز به عنوان متولی سرویس مدارس، پیگیری خواهیم کرد تا این سازمان به تعهدات خود در زمینه حسابرسی‌ها، طلبکاری‌ها و بدهکاری‌ها عمل کند.

 علاوه بر این، استفاده از خودروهای ایمن در چرخه سرویس مدارس نیز نکته ای حائز اهمیت است و وفایی با اشاره به آن یادآور می‌شود که کارگروه نظارت و ارزیابی بر سرویس مدارس از خودروهایی که قرار است در این چرخه قرار بگیرند بازدید کرده و با نظارت بر تاییدیه‌های آنان، این مسأله را در دستور کار قرار داده است. او می‌گوید رانندگانی که بدون تاییدیه، اقدام به سرویس‌دهی دانش آموزان کنند متخلف هستند و لازم است با انعقاد قرارداد با شرکت‌های تاکسی و معرفی به مراجع ذیصلاح، مجوز بگیرند. رییس انجمن اولیا و مربیان آموزش و پرورش فارس تاکید می‌کند که سرویس مدارس، یک مدرسه سیار است و کار تربیتی هم در چارچوب و دیوارهای مدرسه نیست. در عین حال مسأله فعلی، نگرانی مردم از افزایش نرخ سرویس مدارس است و باید ببینیم فرمانداری شیراز بر این تعرفه‌های جدید، مُهر تایید می‌زند یا خیر!

معیشتی که به سرویس مدارس، گره خورده است

آن طور که رئیس سازمان مدیریت حمل و نقل مسافر شهرداری شیراز نیز در همین رابطه می‌گوید شهرداری به همراه سایر اعضای کارگروه ماده 18 با استناد به مطالعات و بررسی‌های صورت گرفته، نرخ کرایه سرویس مدارس را به صورت یک جدول، تدوین کرده و با درصدی افزایش به کمیسیون حمل و نقل شورا ارسال می‌کند و این جدول نرخ گذاری پس از تصویب در صحن پارلمان شهری برای تایید یا عدم تایید به فرمانداری می‌رود.

به گفته پیمان باباخانی، تعرفه سرویس مدارس بر اساس واقعیت‌های مبتنی بر شرایط و فاکتورهایی همچون هزینه‌های خودرو و گرانی لوازم یدکی، تعریف و تدوین می‌شود. در واقع معیشت برخی از رانندگان تاکسی به سرویس مدارس گره خورده و آنان نیز به دلیل هزینه‌های سنگین تحت فشار هستند. باباخانی با تاکید بر اینکه اجباری برای پذیرش سرویس مدارس توسط رانندگان تاکسی وجود ندارد به این نکته نیز اشاره می‌کند که فعالیت در این عرصه برای آنان صرفه اقتصادی ندارد. با این حال اما برای آنکه رانندگان خودروها حاضر به پذیرش فعالیت در چرخه سرویس مدارس شوند، سیاست‌هایی تدوین شده که به قول رییس سازمان مدیریت حمل و نقل مسافر شیراز این موضوع برای آنها صرفه اقتصادی داشته باشد.

 تعریف زمان‌های مختلف برای شروع مدارس جهت پوشش دادن دو پایه مختلف در طول روز توسط سرویس‌ها یکی از این راهکارهاست و به قول باباخانی، راه حل دیگر افزایش ۱۰ درصدی هزینه سرویس برای رانندگانی است که در مدارس محدوده ترافیک فعالیت دارند. بنا به تاکید این مسئول در صورتی که آموزش و پرورش با این طرح‌ها موافقت کند رانندگان می‌توانند سرویس‌های بیشتری پوشش دهند و فشار کمتری نیز به اولیای دانش‌آموزان تحمیل می‌شود.

 در هر حال 15 روز دیگر زنگ آغاز مدارس در مهر به صدا درمی‌آید و مسافران کوچک، راهی خانه دوم خود می‌شوند. سرویس مدارس امن، ایمن و با هزینه‌های معقول و متعارف، تنها گزینه‌ای است که می‌تواند آب بر آتش دغدغه اولیا و رانندگان تاکسی بریزد.