اجداد بشر در دوران باستان، از معابد مقدس گرفته تا دیوارهای دفاعی، بناهای دیدنی و شگفت‌انگیزی از خود برجای گذاشته‌اند که نبوغ و بلندپروازی انسان را به نمایش می‌گذارد. در ادامه با چند مورد از این شگفتی‌های دیدنی تاریخی آشنا می‌شویم.

ماچوپیچو Machu Picchu، پرو

این پناهگاه قرن پانزدهمی که در سال ۱۹۱۱ توسط باستان‌شناس آمریکایی هیرام بینگهام دوباره کشف شد، حدود سال ۱۴۲۰ در زمان امپراتور پاچاکوتی ساخته شده و از زمان کشف، مورخان و مسافران بسیاری را مجذوب خود کرده است. اعتقاد بر این است که ساخت ماچوپیچو، از استفاده به‌عنوان املاک سلطنتی گرفته تا یک مکان مذهبی، اهداف متعددی را دنبال می‌کرده است. موقعیت استراتژیک و طراحی پیچیده این بنا درک پیشرفته اینکاها از کشاورزی، نجوم و برنامه‌ریزی شهری را برجسته می‌کند. بازدیدکنندگان می‌توانند با قطار یا با پیاده‌روی در مسیر مشهور اینکا به ماچوپیچو برسند و پس از ورود به آن، با هزارتویی از سازه‌های سنگی، تراس‌ها و میدان‌ها برای کاوش روبه‌رو شوند. از ویژگی‌های قابل‌توجه ماچوپیچو می‌توان به معبد خورشید، اتاق سه پنجره و سنگ اینتی‌هواتانا (Intihuatana، یک ساعت نجومی باستانی) اشاره کرد.

پترا Petra، اردن

پترا که در کوه‌های ناهموار جنوب اردن واقع شده، به «شهر گل سرخ Rose City» نیز معروف و گواهی بر نبوغ و مهارت معماری نبطیان است. این سازه که در اوایل قرن پنجم قبل از میلاد بنا شد، پایتخت پادشاهی نبطیان و یک مرکز حیاتی در امتداد مسیرهای تجاری باستانی بود که عربستان، مصر و مدیترانه را به یکدیگر متصل می‌کرد. بازدیدکنندگان پترا با نمای نمادین الخزنه (خزانه‌داری) مورد استقبال قرار می‌گیرند که یک نمای باشکوه حک‌شده روی صخره‌های ماسه‌سنگی است و ترکیبی از سبک‌های معماری هلنیستی و خاور نزدیک را به نمایش می‌گذارد. فراتر از خزانه، این شهر هزارتویی از مقبره‌های سنگی، معابد و تئاتری به سبک رومی است که همه نشان‌دهنده هنر پیچیده نبطی‌ها و توانایی آن‌ها در هماهنگ کردن سازه‌هایشان با چشم‌انداز طبیعی است.

در اکتبر ۲۰۲۴، باستان‌شناسان مقبره‌ای پنهان زیر خزانه را کشف کردند که شامل ۱۲ اسکلت و آثار مختلف از جمله یک جام سرامیکی ظریف بود. این کشف بینش‌های جدیدی را در مورد شیوه‌های تدفین نبطیان و اهمیت تاریخی شهر ارائه می‌دهد. برای تجربه کامل عظمت پترا حداقل دو روز زمان برای کاوش نیاز دارد.

چیچن ایتزا Chichen Itza، مکزیک

چیچن ایتزا که حدود قرن پنجم میلادی بنا شد، یک مرکز برجسته در شبه جزیره یوکاتان بود و طی قرن‌ها به یک مرکز سیاسی و اقتصادی مهم تبدیل شد که منعکس‌کننده تلفیقی از تأثیرات مایاها و تولتک‌ها بود. سازه‌هایی همچون معبد جنگجویان و رصدخانه معروف به ال کاراکول (El Caracol)، درک پیشرفته این اقوام از مهندسی و نجوم را برجسته می‌کند. میدان بزرگ بازی توپ (Great Ball Court) در آن یادآوری برای بازی‌های تشریفاتی با توپ محسوب می‌شود که هم اهمیت آئینی و هم سیاسی داشته است. بازدید از چیچن ایتزا به‌عنوان میراث جهانی یونسکو، دریچه‌ای به این میراث غنی است که سالانه بیش از یک میلیون گردشگر را به خود جذب می‌کند. کاوش در اعتدال بهاری یا پاییزی درک کاملی از عظمت این بنای باستانی به‌دست می‌دهد، چراکه در این زمان‌ها، بازی نور و سایه در ال کاستیلو توهم فرود آمدن مار از هرم را ایجاد و ناظران را مجذوب خود می‌کند.

انگکور وات Angkor Wat، کامبوج

انگکور وات، واقع در نزدیکی سیم ریپ کامبوج، بزرگترین بنای مذهبی جهان است که حدود ۱۶۲.۶ هکتار وسعت دارد. این بنا که در اوایل قرن دوازدهم در زمان پادشاه سوریاوارمان دوم ساخته شد، قبل از استفاده به‌عنوان یک معبد بودایی در اواخر قرن دوازدهم، وقف به الهه هندو «ویشنو» شده بود. بازدید از انگکور وات نگاهی اجمالی به معماری خمر و فرهنگ باستانی کامبوج ارائه می‌دهد. عظمت معبد در برج‌های مرکزی آن مشهود است که نماد کوه مرو، محور اسطوره‌ای جهان است. نقش برجسته‌های پیچیده دیوارها را زینت می‌دهند و روایت‌های حماسی از اساطیر هندو را به تصویر می‌کشند. جهت‌گیری معبد به سمت غرب که برای معابد هندو غیرمعمول است، محققان را مجذوب خود می‌کند.

پارک باستانی وسیع آنگکور فراتر از آنگکور وات، مکان‌های مهم متعددی را در بر می‌گیرد. انگکور تام (Angkor Thom)، آخرین پایتخت امپراتوری خمر، معبد بایون (Bayon) را در خود جای داده است که به‌خاطر چهره‌های سنگی خندان مرموزش مشهور است. تا پروهم (Ta Prohm)، یکی دیگر از شاخصه‌های این محوطه، به‌دلیل ریشه‌های درختان عظیمی شهرت دارد که ویرانه‌های آن را فراگرفته است و ترکیبی چشمگیر از طبیعت و معماری را ارائه می‌دهد. بهترین زمان برای بازدید از این مجموعه، هنگام طلوع یا غروب خورشید است که معبد در نور طلایی غوطه‌ور می‌شود.

تیکال Tikal، گواتمالا

تیکال یکی از مهم‌ترین مکان‌های باستان‌شناسی تمدن باستانی مایا، در میان جنگل‌های بارانی انبوه شمال گواتمالا قرار دارد و در حدود قرن چهارم قبل از میلاد تأسیس و به یک مرکز سیاسی، اقتصادی و نظامی غالب در طول دوره کلاسیک (حدود ۲۰۰ تا ۹۰۰ میلاد) تبدیل شد. این شهر در دوران اوج خود دارای جمعیتی بود که بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار نفر تخمین زده می‌شد و این جمعیت نشان‌دهنده برجستگی آن در جهان مایا است. معماری تاریخی شهر گواهی بر مهارت مهندسی مایا محسوب می‌شود. در میان نمادین‌ترین بناهای آن معبد اول (Temple I) معروف به معبد جگوار بزرگ، هرمی به ارتفاع ۴۷ متر که مقبره حاکم «جاسو چان کاویل اول» است. روبه‌روی معبد دوم (Temple II)، معبد نقاب‌ها قرار دارد که مناظری پانوراما از میدان بزرگ را ارائه می‌دهد. آکروپولیس شمالی و آکروپولیس مرکزی مجموعه‌های پیچیده‌ای از معابد و کاخ‌ها را به نمایش می‌گذارند که هر کدام داستان‌هایی از دودمان سلسله تیکال را روایت می‌کنند. بازدید از تیکال فرصتی منحصربه‌فرد برای کاوش در تاریخ مایا در میان یک اکوسیستم پرجنب‌وجوش را فراهم می‌کند. پارک ملی تیکال به‌عنوان یک میراث جهانی یونسکو، شامل ۵۷ هزار و ۶۰۰ هکتار جنگل سرسبز است که زیستگاه حیات‌وحش متنوعی همچون میمون‌های زوزه‌کش، توکان و کواتیس محسوب می‌شود. کاوش در سایت در سپیده‌دم به بازدیدکنندگان این امکان را می‌دهد تا منظره الهام‌بخش قله‌های معبد را که از میان مه بیرون آمده‌اند، همراه با سمفونی جنگل‌های بارانی در حال بیداری تجربه کنند.