سایه افکنی ابر ریزگرد بر سر فارس

سهیلا رفیعی نژاد/ بی توجهی به افزایش عرصه های بیابانی، نه تنها باعث بروز خسارت به اراضی کشاورزی و مراکز تولیدی همجوار این مناطق شده است، بلکه بر میزان شیوع آلرژی و بیماری های تنفسی هم تاثیر گذاشته است. در این خصوص اگرچه متولیان حوزه منابع طبیعی و کارشناسان بیابان زدایی بر اهمیت توجه به این مقوله تاکید بسیار دارند، اما بیابان زدایی در بودجه های استانی جایگاهی که باید را ندارد. به نحوی که به این مقوله به عنوان مسائل حاشیه ای نگاه می شود و در مباحث اصلی استان به آن توجه نمی گردد. این وضعیت به نحوی است که معاون فنی اداره کل منابع طبیعی استان فارس می گوید: هدف ما رسیدگی به وضعیت مناطقی از فارس است که از نظر بیابان زایی بحرانی هستند، اما بودجه ها جوابگو نیست.

رضا نیک منش می افزاید: ما در حال حاضر19 طرح مطالعه عرصه های بیابانی استان به منظور بیابان زدایی، به مسافت 754 هزار هکتار داریم و همه سعی مان را می کنیم که با وجود بودجه های ناچیز استانی، طرح ها پیشرفت مورد انتظار را داشته باشد.

معاون منابع طبیعی فارس می گوید: استان ما در حال حاضر از نظر وضعیت بیابان، رتبه دهم را در کشور دارد و نسبت به سال قبل تفاوت چندانی نداشته است.

نیک منش می افزاید: طبق آخرین بررسی ها لارستان، لامرد، خنج، نی ریز، فراشبند، زرین دشت و مهر مهم ترین شهرستان های بیابانی استان هستند. وضعیت شهرستان هایی مانند لامرد، مهر و زرین دشت بحرانی تر است و بیشتر تحت فرسایش بادی و آبی قرار دارند و به دلیل پوشش گیاهی ضعیف در این مناطق، باد خاک را همراه خود می برد؛ به عبارتی در مواقع وزش باد و طوفان خاک بیشتری از این عرصه ها از دست می رود.

معاون منابع طبیعی فارس می افزاید:22 کانون بحرانی از نظر بیابانی شدن در استان شناسایی شده که مساحت آن ها بیش از 370 هزار هکتار است به طوریکه اکوسیستم در این مناطق شکننده تر بوده و وضعیت بحرانی است.

وی ادامه می دهد: ما به شدت در این باره تحت فشار هستیم از کل 750 هزار هکتار عرصه های بیابانی استان، 370 هزار هکتار آن عرصه های بحرانی است و نیاز به توجه بیشتری دارد.

نیک منش می گوید: تا سال گذشته موفق شده ایم برای 33 هزار هکتار از این مناطق کارهای احیایی اصلاحی انجام دهیم. بطور کلی ما 750 هزار هکتار بیابان در استان داریم و تا حالا موفق شده ایم برای  33 هزار هکتار کارهایی احیایی انجام دهیم.

معاون منابع طبیعی استان تاکید می کند: باید به عملیات های بیابان زدایی توجه بیشتری گردد و بودجه بیشتری در نظر گرفته شود، با  توجه به شرایط استان از نظر میزان بیابان زایی، می طلبد هم اعتبارات ملی و هم استانی بیشتری به این استان تزریق شود.

نیک منش می افزاید: مداری که استان در آن قرار گرفته، شرایط خوبی نیست و می طلبد اقدامات اساسی تری به منظور بیابان زدایی در فارس انجام شود چرا که عرصه های بیابانی هر سال دارد گسترش می یابد و این وضعیت هم به اراضی زراعتی، هم به صنایع و هم تاسیسات، آسیب های جبران ناپذیری وارد می کند.

معاون منابع طبیعی استان تصریح می کند: نشستن گرد و غبار روی زمین های کشاورزی، بر روی میزان محصولات تاثیر منفی می گذارد، همچنین تاسیسات کارخانه ها و اماکن تولیدی این مناطق به مشکل برمی خورند.

نیک منش با تاکید بر این که بسیاری از بیماری های تنفسی هم با افزایش عرصه های بیابانی افزایش می یابد، می گوید: می طلبد ما با اقدامات فنی و اساسی بتوانیم با جذب اعتبارات ملی و استانی قدم های موثری در این رابطه برداریم. فارس مانند استان هایی از جمله یزد، کرمان و سیستان و بلوچستان بیابانی نیست اما اگر بخواهیم به وضعیت آن ها دچار نشویم باید اعتباراتی که جوابگوی کانون های بحرانی موجود باشد در نظر بگیریم.

معاون منابع طبیعی فارس می افزاید: اگرچه ما جلسات مشترکی با  برخی مدیران استانی در این خصوص برگزار و اهمیت قضیه را تشریح می کنیم و قول هایی می دهند، اما هنوز به وعده ها عمل نشده است. بطوریکه در حال حاضر اعتبارات استانی ما خیلی ضعیف است و ما بیشتر از اعتبارات ملی به منظور انجام طرح های بیابان زدایی استفاده می کنیم.

نیک منش می گوید: در هر حال برای انجام امور بیابان زدایی شرایط مطلوبی نداریم و خواستار توجه بیشتری هستیم تا بتوانیم قدم های بیشتری را برداریم.

او می گوید: درد دل در این زمینه بسیار است و ما باید شرایط بحرانی وضعیت بیابان ها را در فارس جدی بگیریم تا متوجه اهمیت تزریق بودجه به این منظور بشویم، نه اینکه در اولویت های دست چندم در استان باشد.

معاون فنی اداره کل منابع طبیعی استان فارس اضافه می کند: به مباحث بیابان و بیابان زدایی نباید به عنوان مسائل حاشیه ای نگاه کنیم و می طلبد به عنوان مباحث اصلی استان به آن نگاه کرد.

نیک منش در خصوص فعالیت های صورت گرفته به منظور بیابان زدایی در فارس نیز می گوید: عملیات هایی که در بیابان ها به منظور بیابان زدایی انجام می دهیم بیشتر شامل نهال کاری، مدیریت روان آب ها و عملیات های کپه کاری است.

او تصریح می کند: در این خصوص اکثر گونه های گیاهی که استفاده می کنیم از خانواده کنارها هستند بطور کلی باید گونه هایی استفاده شود که در تابستان و در دمای 50 درجه دوام بیاورند.

معاون منابع طبیعی استان می گوید: یکی از برنامه های دیگری که در عرصه های بیابانی داریم، مشارکت با مردم برای اصلاح و آبادی عرصه های بیابانی است علاوه بر این از مشارکت افراد علاقه مند در این امر نیز بهره می بریم به نحوی که کارشناسان طرح های فنی تهیه می کنند و در قالب این طرح ها فعالیت هایی برای احیا و آبادانی اراضی بیابانی انجام می شود، که البته در مواردی برای مردم و مشارکت کنندگان هم می تواند فواید و یا حتی کسب درآمد داشته باشد.

نیک منش می افزاید: یکی از اولویت های ما همین برنامه های مشارکتی بیابان زدایی با اقشار علاقه مند است. در همین باره از اول امسال تا کنون، نزدیک به 120 هکتار را در استان برای احیا با طرح های مصوب، در اختیار مردم قرار داده ایم.

معاون منابع طبیعی فارس در ادامه با اشاره به یکی از فعالیت های در پیش رو به منظور کاشت در عرصه های مختلف نیز می گوید: اخیرا وزارت جهاد کشاورزی طرحی را به عنوان کاشت یک میلیارد نهال در سطح کشور برای 4 سال داده است.

نیک منش تصریح می کند: هدف این طرح نیز کاشت در عرصه های مختلف است تا هم وسعت جنگل ها و هم فضای سبز شهرها و روستاها توسعه یابد. علاوه بر این هم ترمیم عرصه های جنگلی آسیب دیده و هم استفاده در پروژه های اقتصادی در این طرح مد نظر است.

وی می گوید: در استان نیز ما سعی کرده ایم با همکاری ارگان ها و صنایع و دستگاه های همراه این طرح را اجرا نماییم، در این باره سال آینده 7 میلیون نهال در استان تولید می کنیم. این کاشت را در مناطق مختلف استان انجام می دهیم. به منظور دستیابی به اهداف مطلوب سعی کرده ایم زیر ساخت نهالستان ها را تامین و تولید نهال را از همین امسال شروع کنیم.  

معاون منابع طبیعی استان از مدیران استانی خواست در راستای حفظ منابع طبیعی در کشور و فارس بیشتر از وضعیت موجود همکاری کنند.