«دربست» با کرایه اضافه!

فاطمه ایزدی/ در این شهر تا چشم کار می کند تاکسی های زرد و سفید می بینید. از ون ها و تاکسی های گردشی و دربستی گرفته تا تاکسی های بین شهری و اینترنتی، وسایل نقلیه ای هستند که در کلانشهر شیراز، بخشی از بار حمل و نقل را به دوش می کشند. رانندگان تاکسی، خروس خوان صبح از خانه بیرون می زنند و در گرمای سوزان تابستان و سرمای استخوان سوز زمستان، با دنده دو و سه، مسافر جابه جا می کنند.

از آن تاکسی های قرمز و نارنجی دهه شصت تا تاکسی های سبز و زرد دهه هشتاد و نود همیشه بین مردم، محبوب و پرطرفدار بوده اند. سال هاست خودروهای شخصی یا همان مسافرکش ها نیز در سطح کلانشهر شیراز جولان می دهند اما مردم به جامعه تاکسیرانی، اعتماد بیشتری دارند.

هر چند مشقت ها و تقلاهای این قشر، قابل چشم پوشی نیست، با این حال اما مسافرانی هستند که گاه به دلایلی از عملکرد برخی تاکسی ها گلایه دارند. هر کدام از ما بارها جدال بین رانندگان تاکسی و مسافران را بر سر مسائل مختلف دیده ایم و حتی این تجربه را داریم که بعضی تاکسی ها بیش از آنکه گردشی و خطی باشند، دربستی شده اند. در واقع برخی از آن ها میل ندارند مسافران کورسی را به مقصد برسانند و بیشتر آن ها به دنبال مسافران دربستی هستند. در هر حال از نزاع همیشگی رانندگان تاکسی و مسافران بر سر پول خُرد گرفته تا دریافت اضافه کرایه و سوار نکردن مسافران در مسیرهای مستقیم، تنها بخشی از گلایه هایی است که مردم از بعضی تاکسی ها دارند.

به گواه تعدادی از همشهریان شیرازی، تاکسی ها در مسیرهایی که در ساعاتی از روز، پرترافیک هستند کرایه های بیشتری می گیرند و گاهی از میدان ستاد تا نمازی که یک کورس بیشتر نیست، کرایه ای معادل دو یا سه کورس از مسافر، طلب می کنند. در برخی مسیرها نیز آن طور که همشهریان شیرازی گزارش می دهند تاکسی ها حاضر هستند خالی تردد کنند اما به خاطر دو هزار و 500 تومان، جلوی مسافر ترمز نکنند. در این میان اما پس ندادن اضافه کرایه به بهانه نداشتن پول خرد، قصه تکراری این روزهای مسافران با رانندگان تاکسی است. در حال حاضر نرخ کرایه در کورس نخست، دو هزار و 500 تومان و از کورس دوم به بعد، دو هزار تومان محاسبه می شود، ضمن این که کرایه تاکسی های فرودگاه و بی سیم نیز حدود 40 درصد افزایش قیمت داشته است.

بعضی تاکسی ها تا لقمه دندان گیری نصیبشان نشود، مسافر سوار نمی کنند!

مرضیه نجفی، یکی از شهروندان شیرازی در همین رابطه به «خبرجنوب» می گوید که در طول روز هنگام استفاده از تاکسی باید با راننده چانه بزند تا مابقی پولش را پس بگیرد، این در حالی است که در این دوئل، همیشه مسافران بازنده هستند. جالب این جاست که رانندگان تاکسی حاضر نیستند به نفع مسافر، کوتاه بیایند و به جای دو هزار و 500 تومان کرایه، دو هزار تومان بگیرند.

نجفی با اشاره به این که بیشتر رانندگان به بهانه نداشتن پول خرد، کورسی سه هزار تومان دریافت می کنند، تاکید می کند که برخی تاکسی ها به دلایل دیگری همچون نبود صرفه اقتصادی یا پرهیز از ورود به ترافیک، مسافرانی که مقصدشان یک یا دو کورس باشد را سوار نمی کنند و مردم برای تردد در مسیرهای کوتاه مجبورند از اسنپ یا سواری‌ های شخصی استفاده کنند. نکته قابل تأمل این که بعضی تاکسی ها نیز فقط دربستی کار می کنند و تا لقمه دندان گیری نصیبشان نشود، حاضر نیستند در هر مسیری مسافر سوار کنند. به قول نجفی، تاکسی ‌هایی نیز هستند که به هر قیمت، زیر بار پذیرش مسافر نمی روند و صرفاً مسیرهایی انتخاب می کنند که ترافیک کمتری داشته باشد که البته در غیر این صورت نیز رانندگان از مسافران، کرایه های عجیب و غریب درخواست می کنند. داستان وقتی جالب تر می شود که به قول این بانوی شیرازی، بعضی تاکسی های گردشی در ساعاتی از شب بدون آن که با مسافر توافق کرده باشند کرایه بیشتری طلب می کنند و به بهانه های مختلف، دلیل می آورند که در این ساعات از شب جز دربستی سوار کردن برایشان صرفه اقتصادی ندارد.

فقط دربست!

مبینا جلالی، یکی دیگر از بانوان شیرازی که به قول خودش، مشتری ثابت تاکسی های درون شهری است به «خبرجنوب» می گوید: بعضی تاکسی ها مسافران را نقره داغ می کنند. او که به دلیل دو شیفت بودن کارش مجبور است روزانه چندین مرتبه در سطح شهر تردد داشته باشد، آن چنان دل خوشی از تاکسی ها ندارد و معتقد است نظارت بر عملکرد تاکسیران ها ضعیف است. هر چند به باور جلالی، رانندگان تاکسی، قشر شریف و زحمت کشی هستند که با مصائب و مشکلات فراوانی نیز دست و پنجه نرم می کنند اما در عین حال تاکید می کند که برخی از آن ها عزمی برای سوار کردن مسافر در بعضی مسیرها ندارند و در ساعاتی از روز، تنها به صورت دربستی کار می کنند.

جلالی از این که برخی رانندگان در طول روز، بخشی از کرایه او را به بهانه نداشتن پول خرد پس نمی دهند شاکی است. او راه حل پایان این دردسر را در نصب سیستمTMS  یا همان سیستم پرداخت الکترونیک کرایه که چند سالی است روی زمین مانده جست و جو می کند و معتقد است با نصب این دستگاه، رانندگان رفتار متفاوت‌ تری خواهند داشت و تخلفات، کنترل می شود. از دیدگاه این شهروند شیرازی، یکی از شاخص های شهر هوشمند، پرداخت الکترونیکی کرایه تاکسی است که اگرچه در پایتخت، اجرایی شده اما در شیراز هنوز به فاز عملیاتی نرسیده است.

رئیس سازمان مدیریت حمل و نقل مسافر شهرداری شیراز اسفندماه سال گذشته از نصب 7 هزار دستگاه TMS بر روی تاکسی های شیراز خبر داده بود و با این حساب، چالش پول خرد در ناوگان تاکسیرانی برای همیشه در این کلانشهر رفع می شد. با این حال اما پس از گذشت چند ماه، پرداخت الکترونیک کرایه به عنوان یکی از مهم ترین مطالبات عمومی شهروندان شیرازی به حاشیه رفته و این طرح، زمین گیر شده است. هر چند پیمان باباخانی، رئیس سازمان مدیریت حمل و نقل مسافر شهرداری شیراز در این رابطه پاسخگوی «خبرجنوب» نبود و از تشریح و توضیح در این رابطه امتناع کرد اما این مسئول، پیش تر در حضور اصحاب رسانه اعلام کرده بود که با اجرایی شدن فاز دوم هوشمند سازی ناوگان تاکسیرانی، تعیین کرایه بر اساس پیمایش مسیر انجام خواهد شد و مسأله اختلاف کورس به عنوان یکی از چالش های بین مسافر و راننده رفع می ‌شود.

در هر حال از پرداخت‌ های خرد و نقدی با استفاده از کارت‌های بانکی و کارت شهروندی گرفته تا کد QR و کیف پول الکترونیکی، برخی از ویژگی ‌های مهم این پروژه است که هنوز رنگ عملیاتی به خود نگرفته است.

محمد حسن اسدی، عضو کمیسیون حمل و نقل، ترافیک و عمران شورای شهر شیراز نیز در این رابطه به «خبرجنوب» می گوید: سیستم هوشمند سازی TMS که قرار بود بر تاکسی ها نصب شود هنوز نهایی نشده و فعلاً دو طرح دیگر به عنوان یک مُسکن، جایگزین اجرای آن شده است.

به گفته این عضو شورای شهر شیراز، اختصاص یک اپلیکیشن برای تاکسی ها تحت نظارت سازمان مدیریت حمل و نقل مسافر شهرداری شیراز، یکی از این طرح هاست تا مردم بتوانند از این طریق، کرایه های تاکسی ها را پرداخت کنند.

عضو کمیسیون حمل و نقل، ترافیک و عمران شورای شهر شیراز به این نکته نیز اشاره می کند که مذاکراتی با بخش IT بانک شهر انجام شده و این بانک اعلام آمادگی کرده تا این کار را انجام دهد.

هر چند به قول این عضو شورای شهر، موضوع اصلی حل نشده اما مناقصه صورت گرفته و چون هنوز سازمان مدیریت حمل و نقل مسافر شهرداری برای قرارداد با شرکت کننده به توافق نرسیده است، به طور موقت با اختصاص یک اپلیکیشن و مذاکره با بانک شهر، این مشکل حل خواهد شد. در واقع با این اپلیکیشن، اتوبوس ها و تاکسی ها می توانند خدمات را به صورت اینترنتی به مسافران ارائه دهند.

در هر حال برای حل گیر و گورهایی که این روزها در حوزه حمل و نقل عمومی وجود دارد باید نسخه های درست و درمان پیچیده شود. برنامه ریزی برای تحقق یک شهر هوشمند، بسیاری از مشکلات را حل می کند و به چالش های مسافر و رانندگان تاکسی پایان می دهد.