تاریخچه و مالکیت «خانه» شرکت ملی نفت ایران در لندن

خرید در دهه ۱۳۵۰
ساختمان شرکت ملی نفت ایران در لندن که به «خانه» شرکت نفت ایران معروف است در ۱۲ سپتامبر ۱۹۷۵ (برابر با ۲۱ شهریور ۱۳۵۴) توسط شرکت ملی نفت ایران خریداری شد.
این خرید در دوران حکومت پهلوی و به عنوان دفتر مرکزی اروپایی شرکت انجام شد.
ساختمان با سبک معماری بروتالیست بنا شده و بهگونهای طراحی شده بود که برخی عناصر آن یادآور کلیسای تاریخی وستمینستر در روبهروی خود باشد.
در دوران پهلوی از آن بهعنوان بزرگترین مرکز تجارت نفت ایران خارج از تهران استفاده میشد.
پس از انقلاب ۱۳۵۷، مالکیت این ساختمان همچنان نزد شرکت ملی نفت ایران ماند و به مدت نزدیک به ۵۰ سال در تملک ایران بود.
ارزش حقوقی و مالی ساختمان
اختلاف بر سر مالکیت
شرکت ملی نفت ایران در سال ۲۰۲۲ تلاش کرد مالکیت رسمی ساختمان را به صندوق بازنشستگی کارکنان صنعت نفت منتقل کند تا آن را از دسترس طلبکاران خارج نماید. اما دادگاه تجارت لندن این انتقال را «معاملهای برای فرار از دست طلبکاران» تشخیص داد و حکم داد که این ساختمان همچنان دارایی شرکت ملی نفت ایران است و باید برای پرداخت بخشی از بدهیها به شرکت کرسنت منتقل شود.
قیمت و اهمیت اقتصادی
منابع حقوقی و رسانهای ارزش «خانه NIOC» را ۸۰ تا ۱۰۰ میلیون پوند برآورد میکنند.
این رقم در مقایسه با بدهی ۲٫۹ میلیارد دلاری ناشی از پرونده کرسنت، درصد کوچکی از خسارت را جبران میکند، اما اهمیتی نمادین دارد.
ساختمان در قلب پایتخت بریتانیا قرار دارد و نزدیکترین ملک دولتی ایران به پارلمان این کشور محسوب میشود.
علاوه بر این، ارزش تاریخی آن بهعنوان نمادی از روابط اقتصادی دهه ۷۰ میلادی میان تهران و لندن بر اهمیت آن میافزاید.