الحاقِ معلق!

فاطمه ایزدی / کمی آن سوتر از این شهر بزرگ، از شمال و جنوب گرفته تا شرق و غرب، روستاهایی نفس می کشند که نبضشان از محرومیت ها و کمبودها به شماره افتاده است. از ماه فیروزان و گردخون تا  اقبال‌آباد، کیان آباد و سلطان آباد، روستاهایی هستند که نام و نشان به کم و کاستی های حوزه درمان، راه و حتی آب، گره خورده و مردمانش آرزو دارند که یک روز، سرنوشت روستاهایشان  به شهر پیوند بخورد تا چرخ ارائه خدمات در آبادی هایشان بچرخد. با این حال اما محرومیت زدایی در روستاها، هزینه های بسیاری به شهرداری، تحمیل می‌کند و عده‌ای از کارشناسان به هزار و یک دلیل اعتقاد دارند که روستاها باید کارکرد خود را حفظ کنند و به جای الحاق به شهر، همان جایی که هستند از سوی دولت، خدمات دریافت کنند.

 اصل قصه این است که عدم تطبیق زیرساخت های روستایی و شهری، یک چالش هزینه بر است و توزیع امکانات و زیرساخت ها باید از سوی دولت تامین شود. آن سوی ماجرا اما به سرنوشت روستاهایی وصل است که با هجوم انبوهی از جمعیت مواجه شده اند و بر همین اصل، الحاق برخی روستاها به محدوده شهر در طول سالهای گذشته، موافقان و مخالفان زیادی داشته است. به عقیده کسانی که بر طبل مخالفت با الحاق روستاها می‌کوبند، این مسئله مشکلی از سطح بهداشت، اعتیاد، فقر، بیکاری، آسیب های اجتماعی و کمبودهای دیگر حل نمی کند و برای کنترل، نظارت و ساماندهی این محدوده‌ها، هزینه های زیادی لازم است که از عهده پرداخت مخارج و هزینه های شهر، خارج می باشد.

موافقان اما باور دارند که با الحاق روستاها به شهر، خدمت‌رسانی در قالب جدیدی تعریف خواهد شد و مشکلات حاشیه نشینی نیز تا حدی بهبود می یابد.

با الحاق برخی روستاها به شهر، موافق هستم اما به یک شرط!

محمدتقی تذروی، نائب رئیس شورای شهر شیراز به یک شرط با الحاق برخی روستاها به شهر، موافق است. به باور او با ارائه خدمات شهری به روستاها می توان کارکرد آنها را حفظ و از الحاق آنها به کلانشهر شیراز جلوگیری کرد، چرا که این داستان، هزینه‌های زیادی به مدیریت شهری تحمیل می کند. از دیدگاه تذروی اگر قرار است روستاهایی همچون اقبال‌آباد، کیان آباد، گردخون و امثالهم به شیراز ملحق شوند و خدمات دریافت کنند باید حاشیه‌ها، زمین ها و کاربری های اطراف این روستاها نیز زیر نظر و تحت اختیار مدیریت شهری باشد تا بتوان از محل تغییر کاربری و درآمد حاصل از آن برای این روستاها هزینه کرد. نائب رئیس شورای شهر شیراز به الحاق گویم و دوکوهک به این کلانشهر، گریز می زند و یادآور می‌شود که زمین‌ها و کاربری‌های این روستاها به مدیریت شهری، تحویل داده نشده است، حال آنکه جمع آوری زباله، آسفالت کوچه ها و معابر، تامین وسایل حمل و نقل عمومی و مسئولیت های دیگر در این بخش به دوش شهرداری افتاده است. در واقع در صورتی که باغ ها و زمین های گویم و دوکوهک در محدوده مجموعه شهری تعریف شوند می توان از محل عوارض های دریافتی، مشکلات منطقه را حل کرد. تذروی معتقد است تحویل روستاهای این چنینی به تنهایی، باری بر دوش شهر است و منصفانه نیست که عوارض برخی از مناطق شهر در جاهایی هزینه شود که مربوط به آن بخش ها نیست؛ به عنوان مثال اگر چه منطقه یک درآمد‌های خوبی دارد اما خدمات کمتری دریافت می‌کند و مردم این مناطق نیز راضی نیستند که درآمدها و عوارض های پرداختی آنان در روستاهای خارج از محدوده شهر هزینه شود.

بنا به تاکید او دستگاه هایی همچون بخشداری وظیفه دارند که با صرف بودجه های دولتی به مردم خدمات ارائه دهند.

در این میان اما مردمان روستاهای همسایه کلانشهر شیراز دوست دارند زیر چتر شهر  اداره شوند، چرا که هم نام و نشان روستاهای آنها زیر سایه شهر می رود و هم ارزش افزوده زمین ها و خانه هایشان افزایش می یابد. با این حال تذروی با اشاره به همین نکته، تاکید می کند که وقتی نام شهرداری شیراز بر این روستاها افتاد، بر اساس کمیسیون ماده ۱۰۰، برای ساختمان هایی که بر خلاف ضوابط ساخته نشده‌اند حکم صادر می‌شود و طبق قوانین شهرسازی با آنها برخورد خواهد شد. او با تأکید بر اینکه در بسیاری از روستاها ضوابط شهرسازی رعایت نشده است، اذعان می کند که در حوادثی همچون زلزله، این محدوده‌ها آسیب‌های زیادی متحمل می‌شوند و چون قشر ضعیف جامعه در این مناطق، ساکن هستند چاره ای نداشته اند جز آنکه خانه های خود را بدون بتن و با کمترین قیمت بسازند.

جاده، مراکز درمانی، آب، اورژانس و آتش نشانی، نیاز هایی هستند که به باور تذروی  در صورت تأمین آن در روستاهای اطراف شیراز، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد و دیگر نیاز به الحاق روستاها به شهر نیست. به گفته این عضو شورای شهر شیراز، مردم این روستاها توان پرداخت عوارض  ندارند و از همین‌ رو دولت باید وارد میدان شده و با تزریق اعتبارات، بخشی از مشکلات را حل کند. در هر حال نائب رئیس شورای شهر شیراز معتقد است اگر قرار باشد روستایی به شهر الحاق شود باید این مسئله بر اساس شرایط و ضوابط صورت پذیرد و تمام زمین های طرح هادی و اطراف آن نیز به شهرداری تحویل داده شود تا مجوزها بر اساس چارچوب و قوانین، صادر شده و عوارض نیز پرداخت گردد.

برخی روستاها به شیراز ملحق شده اند اما به دلیل عدم تامین منابع، مشکلاتشان حل نشده است

علی اکبر سلطانی، عضو کمیسیون شهرسازی، معماری و هوشمندسازی شورای شهر شیراز نیز بر این باور است که الحاق روستاها به شهر، راهکار برون رفت آنها از مشکلات نیست. به گفته او در طول سالهای گذشته نیز روستاهایی به شهر اضافه شده اند که به دلیل عدم تأمین زیرساخت‌ها و منابع مورد نیاز، شهرداری‌ها نتوانسته اند از عهده رفع مشکلات آنها برآیند.

از دیدگاه این عضو شورای شهر شیراز، اگر هدف از الحاق روستاها، رفع مشکلات و مصائب آنهاست باید منابع مورد نیاز هزینه کرد نیز برای آنها در نظر گرفته شود و شهرداری ها با در اختیار گرفتن منابع دولتی آن محدوده ها جبران هزینه کنند و خدمات شایسته به مردمان این روستاها ارائه دهند. سلطانی بر این باور است تا زمانی که این مشکلات حل نشود، الحاق روستاها به شهر عملا نه تنها مسائل را حل نمی‌کند بلکه مشکلات شهر نیز چندین برابر می‌شود و موجب هزینه های گزاف برای مدیریت شهری و عدم رضایت مطلوب شهروندان خواهد شد. عضو کمیسیون شهرسازی، معماری و هوشمندسازی شورای شهر شیراز به این نکته نیز اشاره می‌کند که وضعیت الحاق روستاها هیچ وقت پایان مشخصی نخواهد داشت و با اضافه شدن روستاها به محدوده‌های شهری، این قصه هر چند دهه یک بار تکرار می شود. در واقع این اتفاقات موجب گسترش پیرامون شهر و افزایش حاشیه نشینی خواهد شد.

با این تفاسیر سلطانی اعتقاد دارد که تهیه امکانات و تامین مایحتاج روستاها باید در دستور کار دولت قرار بگیرد و با تدابیر لازم، امکانات به گونه‌ای توزیع شود که نیاز به الحاق نداشته باشند. از دیدگاه او باید کمربندی سبز به عنوان انتهای توسعه شهری در حاشیه شیراز ایجاد شود و روستاها نیز به هیچ عنوان به شهر، ملحق نشوند و کارکرد خود را به عنوان روستا حفظ کنند.

 البته به گفته او روستاهایی که چند سالی است در صف انتظار الحاق به شهر مانده اند در صورت تامین اعتبارات لازم و به شرطی که باری به شهر اضافه نکنند می توانند با تزریق منابع لازم از سوی دولت در اختیار شهرداری قرار گیرند تا مشکلات فرهنگی، اجتماعی، ساخت و ساز، جاده و آب و فاضلاب این محدوده ها حل شود.

در هر حال این قصه، سر دراز دارد و فرماندار شیراز نیز اخیرا گفته است برای حل این ماجرا نمی توان صرفا به اعتبارات دولتی تکیه داشت.

این مقام مسئول با اشاره به گسترش حاشیه نشینی و ساخت و سازهای غیر مجاز در حومه شهر، تاکید کرده که شهرداری و شورای شهر بر کلیات موضوع الحاق روستاهای حریم شیراز توافق دارند اما نگرانی از گسترش بی رویه ساخت و سازهای غیرمجاز و افزایش قیمت زمین در حرائم شهر است.

شیبانی در عین حال یادآور شده که فرمانداری شیراز در خصوص الحاق روستاهای حریم، هیچ گونه برنامه‌ای در دستور کار ندارد.

در هر صورت اگرچه با الحاق روستاها به شهر ممکن است گره ارائه خدمت به آنها تا حدی باز شود اما آن طور که از سخنان بعضی از اعضای پارلمان محلی، عیان است پیوست این روستاها به شهر بسیار هزینه بر است و اگر کاربری ها، حاشیه ها و زمین های اطراف آن نیز به مدیریت شهری تحویل داده نشود و محل تامین هزینه کرد لحاظ نگردد، شهرداری ها نیز حتی در صورت الحاق این روستاها از عهده حل مشکلات آنها برنمی آیند.