مشخصه چین در تاریخ تضادهایی است که در خود دارد، عناصری که تاریخ پرتلاطم آن را مشخص کرده و این کشور را از یک سرزمین پرجمعیت و مبتنی بر کشاورزی به‌سمت تبدیل شدن به یک نیروگاه اقتصادی و صنعتی پیشرو در انرژی‌های تجدیدپذیر سوق داده‌اند. با این حال شبکه برق این کشور هنوز بیشتر به زغال‌سنگ متکی است و بیشتر پنل‌های خورشیدی و انرژی باد آن هدر می‌رود. چین در حال حاضر ۱۲۰۰ گیگاوات انرژی تجدیدپذیر تولید می‌کند، اما همچنان از آلوده‌ترین کشورهای جهان است.

سفر چین از کشاورزی به صنعت

دهه‌های زیادی از زمانی می‌گذرد که چین از یک اقتصاد کشاورزی با مشکلات جمعیت بیش‌ازحد خود به کارخانه‌ای جهانی تبدیل و به‌عنوان قدرت اقتصادی، صنعتی و نظامی امروزی شناخته شد. این انتقال هزینه‌های قابل‌توجهی برای این غول آسیایی داشت، اما دربردارنده دروس و تجربیات ارزشمندی بود.

امروزه این کشور دارای انحصار بی چون و چرای تولید باتری‌های لیتیومی، ساخت خودرو و محصولات الکترونیکی و استخراج خاک‌های کمیاب است که یکی از ارزشمندترین منابع استراتژیک برای صنعت فناوری فعلی و آینده به شمار می‌رود. هزینه این پیشرفت وابستگی شدید به زغال‌سنگ به‌عنوان سوخت مصرف بالای انرژی آن بوده است.

هدررفت چشمگیر برق پاک تولیدی چین

قابل‌توجه‌ترین مورد تضاد این کشور در حال حاضر این است که چین بیشترین سرمایه‌گذاری‌ها را در بخش انرژی‌های خورشیدی و بادی داشته و در عین حال تنها کشوری در جهان است که به ساخت‌وسازهای بزرگ در این زمینه ادامه داده است. چین به‌تازگی از بزرگ‌ترین توربین بادی جهان رونمایی کرده است که ظرفیت انرژی خورشیدی و بادی آن‌ها ۱۲۰۰ گیگاوات است، اما بیشتر این انرژی هدر می‌رود، چراکه این کشور بیش از نیاز مصرفی خود انرژی تولید می‌کند.

ظرفیت نصب‌شده خورشیدی با ۵۲ درصد افزایش به ۶۹۱ گیگاوات (GW) و استفاده از ظرفیت از ۱۶ درصد به ۱۹ درصد بهبود یافته است که بزرگترین افزایش در تولید برق چین برای هر فناوری را به همراه داشت؛ در واقع تولید انرژی خورشیدی از ۵۳ تراوات ساعت در می ۲۰۲۳ به ۹۴ تراوات ساعت در می ۲۰۲۴ رسید.

چین از این مزیت برخوردار است که مهم‌ترین و گران‌ترین منابع استراتژیک برای ساخت پنل‌های خورشیدی و توربین‌های بادی را در اختیار دارد و این امر همراه با سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجه دولتی این امکان را ایجاد کرده است که ظرفیت تولید خود را در سال‌های اخیر به سرعت گسترش دهد.

تنها تا جولای سال جاری ۲۵ گیگاوات انرژی خورشیدی و بادی به میزان قبلی اضافه شد، با این وجود باد و خورشید تنها ۱۴ درصد از مخازن برق این کشور را به خود اختصاص می‌دهند. دلیل این امر کمبود امکانات ذخیره‌سازی این کشور است، بنابراین مزارع بزرگ تولیدکننده برق، بیشتر ظرفیت خود از باد یا خورشید برق تولید می‌کنند و عمده آن را هدر می‌دهند.

ادارات استانی در حال اجرای مقرراتی هستند که شرکت‌ها را ملزم می‌کند سیستم‌های ذخیره‌سازی بیشتری در نیروگاه‌های تولید خود نصب کنند و در عین حال روی زیرساخت‌های موردنیاز سرمایه‌گذاری کنند تا هر دو بخش در شبکه برق کشور ادغام شود. با این حال ظرفیت ذخیره‌سازی فعلی ۴۴ گیگاوات از ۱۲۰۰ گیگاوات تولید شده است.

چشم‌انداز آینده تأمین برق در این غول آسیایی پیچیده به نظر می‌رسد. اگرچه برنامه کربن‌زدایی آن تا سال ۲۰۶۰ ادامه دارد، اما اگر نتواند با هدف تعیین‌شده توسط اروپا و ایالات متحده با ضرب‌الاجل ۲۰۳۵ سازگار شود، اقتصاد آن ممکن است آسیب ببیند.

زغال‌سنگ در حال حاضر ۶۵ درصد از منابع انرژی چین را تشکیل می‌دهد، اما این کشور در سال‌های اخیر ۸۰ درصد از مجوزهای اعطاشده برای نصب نیروگاه‌های زغال‌سنگ خود را کاهش داده است. با این حال بزرگ‌ترین مشکل آن ایجاد یک بازار سودآور برای فروش مازاد انرژی تجدیدپذیر ذخیره‌شده در باتری است که در حال حاضر ۹۱ درصد از روز را غیرفعال است.

طبق آمار اداره ملی انرژی چین (NEA) ظرفیت فتوولتائیک این کشور تا سال ۲۰۲۶ به‌تنهایی از زغال‌سنگ پیشی خواهد گرفت و به ۱۲۸۰ گیگاوات خواهد رسید. بنابراین تنها کاری که باید انجام شود توسعه زیرساخت‌های ذخیره‌سازی در مقیاس بزرگ در سراسر چین است تا آلوده‌ترین کشور جهان به نخستین کشوری تبدیل شود که به‌طور کامل به انرژی پایدار متکی است.