بیش از نیمی از جمعیت جهان در شهرها زندگی می‌کنند و سازمان ملل پیش‌بینی می‌کند تا سال ۲۰۵۰ این رقم به حدود ۷۰ درصد برسد. این رشد سریع شهرنشینی، فشار بی‌سابقه‌ای بر زیرساخت‌ها و سیستم‌های حمل‌ونقل شهری وارد می‌کند به‌گونه‌ای که اگر راه‌حلی هوشمندانه برای مدیریت آنها پیدا نشود، مشکلاتی همچون ترافیک و آلودگی به بحرانی فراگیرتر تبدیل خواهد شد.

حوزه حمل‌ونقل یکی از بسترهای بسیار مناسب برای نوآوری‌های شهری است. اندیشمندان و فعالان آینده‌نگر هر روز در تلاش هستند تا با استفاده از پتانسیل داده‌ها، حسگرها و اینترنت اشیا، آینده‌ای هوشمندتر برای شهرها رقم بزنند. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های تحول و رشد شهرنشینی، مشکل پارکینگ است و در همین راستا راهکار پارکینگ هوشمند به‌عنوان یکی از نوآورانه‌ترین راهکارها، در دستور کار بسیاری از شهرهای بزرگ جهان قرار گرفته است. اپلیکیشن‌های موبایل، سیستم‌های پارکینگ خودکار، حسگرهای کنار خیابان و داده‌های باز، همگی می‌توانند سیستم‌های پارکینگ را در شهرهای بزرگ متحول کنند.

فناوری‌هایی همچون اینترنت اشیا، حسگرهای هوشمند و راهکارهای دیجیتال نقش کلیدی در بهبود مدیریت ترافیک و پارکینگ ایفا می‌کنند. حسگرهای نصب‌شده در جای پارک‌ها و خیابان‌ها می‌توانند به‌صورت لحظه‌ای حضور یا نبود خودرو را تشخیص دهند و این اطلاعات را به اپلیکیشن‌های موبایل و سیستم‌های مدیریت شهری ارسال کنند. این داده‌های بدون درنگ به رانندگان کمک می‌کند تا سریع‌تر جای پارک خالی را پیدا کنند، زمان جست‌وجوی پارکینگ و ترافیک ناشی از آن کاهش پیدا کند و در نتیجه میزان آلودگی هوا نیز کمتر شود.

افزون بر این، اپلیکیشن‌های موبایل نه‌تنها اطلاعات مربوط به ظرفیت پارکینگ را ارائه می‌دهند، بلکه امکان پرداخت هزینه، رزرو جای پارک و حتی پیشنهاد مسیرهای جایگزین را نیز فراهم می‌کنند. ادغام این فناوری‌ها با سیستم‌های ناوبری شهری، موجب می‌شود رانندگان به‌صورت مستقیم به نزدیک‌ترین جای پارک هدایت شوند و زمان کمتری را برای جست‌وجوی جای پارک صرف کنند، همچنین بهره‌وری فضاهای شهری افزایش پیدا می‌کند.

از سوی دیگر، داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط حسگرها و دستگاه‌های هوشمند، به مدیران شهری و برنامه‌ریزان کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری درباره مدیریت زیرساخت‌ها، بهینه‌سازی حمل‌ونقل عمومی و کنترل جریان ترافیک بگیرند. این اطلاعات می‌تواند برای اجرای سیاست‌هایی همچون کنترل هوشمند چراغ‌های راهنمایی، قیمت‌گذاری پویا برای پارکینگ و حتی مدیریت آلودگی هوا استفاده شود.

پارکینگ هوشمند تنها یک راهکار برای حل مشکل جای پارک نیست، بلکه بخشی از یک اکوسیستم بزرگ‌تر برای ارتقای کیفیت زندگی، کاهش مصرف انرژی و حرکت به سوی شهرهای پایدار و هوشمند به‌شمار می‌رود. در ادامه تجربیات موفق پنج شهر پیشرو در این حوزه بررسی می‌شود که الگویی برای آسایش رانندگان و کاهش ازدحام شهری ارائه می‌دهند.

سان‌فرانسیسکو، ایالات متحده آمریکا

منطقه خلیج سان‌فرانسیسکو که میزبان بزرگ‌ترین شرکت‌های فناوری دنیاست، یکی از نخستین شهرهایی است که سیستم پارکینگ هوشمند را اجرا کرده است. این شهر با راه‌اندازی طرح SFpark در سال ۲۰۱۱ تحولی اساسی در مدیریت پارکینگ شهری ایجاد کرد. از مهم‌ترین ویژگی‌های این طرح می‌توان به قیمت‌گذاری بر اساس تقاضا، اپلیکیشن موبایل، پرداخت با تلفن و داده و کد منبع باز اشاره کرد.

نرخ پارکینگ‌های شهری در سان‌فرانسیسکو بسته به موقعیت و میزان تقاضا در ساعات مختلف روز از ۵۰ سنت تا هفت دلار متغیر است. این کار موجب استفاده بهینه‌تر از فضاهای پارکینگ می‌شود. حسگرهای بی‌سیم در چندین پارکینگ عمومی سراسر شهر نصب شده‌اند تا این سیستم را بهینه سازند. اپلیکیشن SFpark به‌صورت لحظه‌ای و کاملاً رایگان اطلاعات مربوط به ظرفیت پارکینگ را در اختیار رانندگان قرار می‌دهد. داده‌های این اپلیکیشن شامل اطلاعات مربوط به سیستم پرداخت متغیر نیز است.

اگرچه سان‌فرانسیسکو دارای پارکومترهای مدرن است، اما رانندگان می‌توانند هزینه پارکینگ را با تلفن نیز پرداخت کنند. داده‌ها و کد منبع این سیستم به‌صورت عمومی در دسترس قرار دارد تا توسعه‌دهندگان و پژوهشگران بتوانند نوآوری‌های خود را برای بهبود سیستم پارکینگ سان‌فرانسیسکو پیاده‌سازی کنند.

سنگاپور

سنگاپور به‌عنوان یکی از قطب‌های فناوری و مالی جهان، از سال ۲۰۱۴ نصب گسترده حسگرها را در سراسر جزیره آغاز کرد و داده‌های جمع‌آوری‌شده را پایه یک پلتفرم داده باز برای بهینه‌سازی حمل‌ونقل و پارکینگ قرار داد. پس از آن اپلیکیشن Parking.sg معرفی شد که پرداخت هزینه پارکینگ را به‌صورت دقیقه‌ای و آنلاین ممکن کرده است. کاربران با وارد کردن اطلاعات خودرو و پرداخت، می‌توانند به راحتی از پارکینگ‌های عمومی استفاده کنند و وضعیت پارکومتر و تاریخچه پارکینگ خود را مشاهده نمایند. این اپلیکیشن برای همه رانندگان، از موتورسواران تا خودروهای سنگین، قابل استفاده است.

سنگاپور همچنین در حال توسعه پارکینگ‌های خودکار است. به‌عنوان نمونه، سیستم «پارکینگ خودکار سریع» در مرکز شهر با آسانسور خودرو و سکوهای پارکینگ، به رانندگان اجازه می‌دهد خودروی خود را به راحتی تحویل دهند و هنگام نیاز با وارد کردن یک رمز چهاررقمی، خودرو را تحویل بگیرند. این نوآوری‌ها نقش مهمی در مدیریت بهینه حمل‌ونقل شهری سنگاپور ایفا می‌کند.

برلین، آلمان

رانندگان در شهرهای آلمان، به‌طور متوسط ۴.۵ کیلومتر بیشتر برای یافتن جای پارک رانندگی می‌کنند. برلین از سال ۲۰۱۶ با همکاری شرکت زیمنس یک سیستم آزمایشی بر پایه رادار را راه‌اندازی کرده است. در این سیستم حسگرهایی کوچک روی تیرهای چراغ برق نصب شده‌اند که هرکدام محدوده‌ای ۳۰ متری را اسکن می‌کنند. داده‌های حسگرها از طریق رادیو به مرکز کنترل ترافیک برلین ارسال می‌شود. این مرکز داده‌های خام را پردازش و به اطلاعات قابل مشاهده برای رانندگان در اپلیکیشن تبدیل می‌کند. این سیستم بر پایه نرم‌افزاری است که می‌تواند الگوهای ترافیکی را بر اساس داده‌های گذشته پیش‌بینی کند و اپلیکیشن می‌تواند اطلاعات پیش‌بینی‌شده به رانندگان ارائه دهد.

این پروژه یک طرح نوآورانه در حوزه مدیریت هوشمند جای پارک و ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی است که با حمایت وزارت فدرال محیط زیست آلمان اجرا می‌شود و هدف آن ارائه نمونه‌ای عملی از پایش و کنترل هوشمند جای پارک، همراه با امکانات شارژ خودروهای برقی و ادغام آن با سیستم اطلاعات ترافیکی شهر است. پروژه زیمنس شامل مدیریت جای پارک‌های مجهز به شارژر خودروهای برقی نیز می‌شود و مرکز نوآوری رباتیک قادر است با استفاده از فناوری یادگیری ماشین، وضعیت آینده جای پارک را بر اساس داده‌های تاریخی و شرایط فعلی پیش‌بینی کند.

این پیش‌بینی‌ها شرایط ویژه همچون پروژه‌های ساختمانی یا رویدادهای بزرگ را نیز در نظر می‌گیرند. هدف نهایی این پروژه کاهش ترافیک ناشی از جست‌وجوی جای پارک است که به گفته کارشناسان، تا ۳۰ درصد از ترافیک درون‌شهری را تشکیل می‌دهد. این پروژه در همکاری نزدیک با شرکت زیمنس، اداره توسعه شهری برلین، مرکز مدیریت ترافیک و مؤسسات تحقیقاتی هوش مصنوعی و حقوقی اجرا می‌شود و می‌تواند الگویی برای توسعه شهرهای هوشمند و پایدار در آینده باشد.

سانتیاگو، شیلی

سانتیاگو، یکی از هوشمندترین شهرهای آمریکای لاتین، در منطقه لاس‌کوندس و به‌ویژه بخش شلوغ آپومانکه، با مشکل ازدحام ناشی از جست‌وجوی جای پارک روبه‌رو بود. شرکت مخابراتی انتل با همکاری شهرداری، طرحی اجرا کرد که طی آن در ۱۵۰ جای پارک و ورودی و خروجی دو مرکز خرید بزرگ حسگر نصب شد.

اطلاعات مربوط به ظرفیت پارکینگ از طریق تابلوهای دیجیتال و اپلیکیشن موبایل به رانندگان اعلام می‌شود. نتایج اولیه نشان داد که ازدحام کلی در این منطقه ۳۰ درصد کاهش یافت، پیدا کردن جای پارک ۲۰ درصد سریع‌تر شد و ۸۰ درصد کاربران اپلیکیشن از عملکرد آن رضایت دارند. این موفقیت، امید به گسترش این سیستم در سراسر شهر را افزایش داده است و در چهارچوب رویکردهای کلان‌تر توسعه شهرهای هوشمند در سانتیاگو و با هدف کاهش ترافیک، آلودگی هوا و بهبود بهره‌وری زیرساخت‌های شهری دنبال می‌شود.

سیدنی، استرالیا

منطقه موسمن در سیدنی به‌عنوان یکی از پیشگامان نوآوری در حوزه پارکینگ هوشمند شناخته می‌شود و توانسته است تجربه پارکینگ را برای ساکنان و بازدیدکنندگان به‌طور چشمگیری بهبود ببخشد. شورای شهر موسمن یک سیستم جامع پارکینگ هوشمند را پیاده‌سازی کرده است که شامل حسگرهای نصب‌شده در زمین و تابلوهای راهنمای ال‌ای‌دی است و به‌صورت لحظه‌ای ظرفیت پارکینگ‌های اصلی و خیابان‌های مهم را نمایش می‌دهد. این سیستم با ارسال داده‌های زنده به اپلیکیشن‌های موبایل همچون Park Mosman و Park'n'Pay به رانندگان کمک می‌کند تا به‌سرعت جای پارک خالی را پیدا و به راحتی هزینه پارکینگ را پرداخت کنند.

علاوه‌بر این، استفاده از پارکومترهای نسل جدید و سیستم صدور مجوز پارکینگ مجازی موجب شده است مدیریت پارکینگ برای ساکنان ساده‌تر و هوشمندانه‌تر شود. سیستم صدور مجوز پارکینگ مجازی که نخستین بار توسط شورای موسمن در استرالیا به‌طور کامل اجرا شده و جوایز متعددی کسب کرده است، امکان مدیریت آنلاین مجوزها را فراهم می‌کند و با فناوری تشخیص پلاک خودرو، تخفیف‌های خودکار برای ساکنان واجد شرایط را فعال می‌کند که نشان‌دهنده رویکرد پیشرو و هوشمندانه موسمن در مدیریت پارکینگ شهری است.

اپلیکیشن‌های موبایل بخش مهمی از این اکوسیستم هوشمند هستند که اطلاعات به‌روز درباره ظرفیت پارکینگ و جای پارک‌های مخصوص افراد دارای معلولیت را در اختیار کاربران قرار می‌دهند و امکان پرداخت دیجیتال هزینه پارکینگ را فراهم می‌کنند. این اپلیکیشن‌ها به رانندگان کمک می‌کنند پیش از حرکت، جای پارک مناسب را شناسایی کنند و از سردرگمی و ترافیک ناشی از جست‌وجوی بی‌هدف جلوگیری شود. این نوآوری‌ها نه‌تنها زمان جست‌وجوی جای پارک را کاهش می‌دهد و ازدحام را کم می‌کند، بلکه با ارائه اطلاعات لحظه‌ای درباره جای پارک‌های ویژه افراد دارای معلولیت، دسترسی‌پذیری شهر را نیز افزایش داده‌اند.