هندوستان میزبان «شهر آبی» جهان
جودپور به شهر آبی هندوستان معروف است و هر چند تعابیر بسیاری برای این نامگذاری وجود دارد، اما آنچه عیان است، رونق گردشگری این شهر تنها با افزودن رنگ آبی به سازهها است و سالانه تعداد بیشماری از گردشگران تنها برای دیدن و عکس گرفتن با خانههای آبی به جودپور سفر میکنند.
جودپور یا جوداپور هند دومین شهر بزرگ در ایالت راجستان این کشور است و بهواسطه قرار گرفتن در چشمانداز روشن صحرای بزرگ ثار، در طول سال آبوهوای روشن و آفتابی دارد. همین امر باعث شده جودپور بهعنوان «شهر خورشید» شناخته شود. یکی از ویژگیهای بارز این شهر تاریخی رنگآمیزی تمام خانههای اطراف قلعه مهرانگر آن واقع در منطقه قدیمی شهر به رنگ آبی است که گفته میشود همین دلیل جودپور را به «شهر آبی» نیز معروف کرده است. البته هرچند جودپور در سراسر دنیا با این لقب شناخته میشود، هیچ توضیح قطعی برای چگونگی و چرایی آن وجود ندارد و برای ملقب شدن جودپور به شهر آبی تئوریهای دیگری نیز مطرح است. بنا بر یکی از این تئوریها، دلیل این لقب آن است که طبق افسانهها رنگ آبی با الهه شیوا مرتبط است.
طبق این افسانه، الهه شیوا در زمان سامودرا مانتان (بخشی از اساطیر هندو بهمعنای بههم ریختن اقیانوس) برای نجات سیاره، سم شرورانهای به نام هالاهالا را میبلعد. این سم آنقدر وحشتناک بود که میتوانست کل خلقت را نابود کند و خوردن آن کل بدن الهه شیوا را کبود کرد. از آن زمان پیروانش رنگ آبی کبود آن را رنگی مقدس میدانستند و به همین دلیل بسیاری از آنها که در منطقه قدیمی شهر شهر جودپور مستقر بودند، خانههای خود را به رنگ آبی رنگآمیزی کردند. این سم در واقع نماد انرژیهای منفی است که انسان را در بر میگیرد و باید توسط آگاهی برتر وی بلعیده شود که در اساطیر هند در قالب الهه شیوا نمود پیدا میکند.
در تئوری دیگر اعتقاد بر این است که رنگ آبی تعیینکننده موقعیت اجتماعی است. این داستان به قرنها قبل برمیگردد، زمانی که نظام کاست هندو مبنایی برای تعیین موقعیت اجتماعی در نظر گرفته میشد. بر اساس افسانههای محلی، جامعه برهمن (طبقه کاهنان هند) خانههای خود را به رنگ آبی رنگآمیزی میکردند تا خود را از جوامع طبقه پایین متمایز کنند و از آن زمان، آبی با برهمنها پیوند خورده است. بر همین مبنا از ساختمانهای آبیرنگ بهعنوان خانههای برهمن نیز یاد میشود.
بر مبنای تئوریهای علمیتر، برخی معتقدند رنگ آبی به جلوگیری از هجوم موریانهها به خانه کمک میکند. بر اساس این ایده موریانهها به بسیاری از بناهای تاریخی شهر آسیب رساندهاند. از این رو اهالی جودپور خانهها را به رنگ آبی رنگآمیزی کردند تا اموال خود را از این آفات ناخوشایند در امان نگه دارند. این رنگ مخلوطی از سولفات مس و سنگ آهک است که نهتنها حشرات را دفع میکند، بلکه اثری تسکیندهنده و آرامبخش نیز دارد. حامیان این نظریه به شدت تئوری مرتبط بودن رنگ آبی را با برهمنها رد میکنند.
در بیانی دیگر نیز رنگ آبی برای خنک نگه داشتن خانهها مورد استفاده قرار گرفته است. برخی مردم محلی جودپور بر این باورند که رنگ آبی منعکسکننده خوبی برای اشعههای خورشید است، بنابراین رنگآمیزی خانه با آن باعث خنک ماندن خانهها در ماههای گرم میشود.
تئوریهای مرتبط با ملقب شدن جودپور به شهر آبی بسیار است و دلایل یادشده هنوز هم علت رنگآمیزی شهر به رنگ آبی را ارائه نمیدهد. ساکنان جودپور همواره دلایلی متنوع و بیشتر برای آبی بودن شهر خود ارائه میدهند و حتی هر یک در این باره اعتقاد منحصر به خود را دارد، با این حال صرف نظر از چیستی حقیقت ماجرا، چشمانداز آبی شهر جودپور از نظر زیباییشناسی بسیار دلپذیر و آرامبخش است و وجود ساختمانهای آبیرنگ در مرکز منطقه قدیمی این شهر بسیار چشمنواز دیده میشود.
شهر جودپور تنها با همین ویژگی توانسته است سالانه پذیرای گردشگران بیشماری باشد که تنها برای گرفتن عکس با ساختمانهای آبی به این شهر سفر میکنند.