تهدید محیط زیست با اجرای شهر آینهای عربستان
پروژه عظیم و آیندهنگر لاین در قلب صحرای عربستان با هدف بازتعریف زندگی شهری، نگرانیهای جدی زیستمحیطی درباره تهدید مسیرهای مهاجرت پرندگان و آسیب به تنوع زیستی منطقه را برانگیخته است.

پروژه جاهطلبانه عربستان سعودی با نام لاین (The Line) با وعده ایجاد شهری آیندهنگر و هوشمند، توجه جهانیان را به خود جلب کرده است. این پروژه که بخشی از طرح بزرگتر «نئوم» و چشمانداز ۲۰۳۰ عربستان بهشمار میرود، بهدنبال تحول بنیادی در مفهوم شهرنشینی از طریق طراحی نوآورانه و رویکردهای پایدار است. همزمان با افزایش هیجان جهانی نسبت به این طرح، نگرانیهای زیستمحیطی بهویژه درباره تأثیرات مخرب آن بر مسیرهای مهاجرت پرندگان شدت گرفته است.
بر اساس برنامهریزیهای انجامشده، شهر خطی لاین قرار است به طول ۱۷۰ کیلومتر و ارتفاع ۵۰۰ متر در دل بیابان ساخته شود و ظرفیت اسکان تا ۹ میلیون نفر را داشته باشد. نمای آینهای این سازه عظیم، ترکیبی از نوآوری معماری و اهداف زیستمحیطی را به نمایش میگذارد. همین ویژگیهای ظاهری و ابعاد بیسابقه، نگرانیهای جدی درباره تأثیر بر تنوع زیستی منطقه، بهویژه جمعیت پرندگان مهاجر را به همراه داشته است.
اسناد داخلی منتشرشده از سوی مجریان پروژه نشان میدهد که با وجود تأکید بر پایداری، خطرات قابلتوجهی برای پرندگان مهاجر وجود دارد. ساختار مرتفع و سطوح بازتابدهنده این شهر میتواند به مانعی مرگبار برای میلیاردها پرنده تبدیل شود که هرسال از این مسیر عبور میکنند. کارشناسان محیط زیست هشدار دادهاند که این پروژه میتواند به مرگ گسترده پرندگان و برهم خوردن تعادل اکولوژیک منطقه منجر شود.
این چالشها بحث گستردهتری را درباره نحوه همزیستی توسعه شهری و حفاظت از محیط زیست به میان آورده است؛ چگونه میتوان در عین پیشبرد نوآوریهای معماری و فناوری، از تنوع زیستی و اکوسیستمهای حساس محافظت کرد؟ این پرسشی است که اکنون در مرکز توجه فعالان محیط زیست و برنامهریزان شهری قرار گرفته است.
علاوه بر نگرانیهای زیستمحیطی، پروژه لاین با مشکلات اجرایی و تأخیرهای ساخت نیز روبهرو شده است. طبق برآوردهای جدید، تا سال ۲۰۳۰ تنها حدود ۳۰۰ هزار نفر در این شهر ساکن خواهند شد که بسیار کمتر از اهداف اولیه است. در حال حاضر، عمده فعالیتها به عملیات خاکبرداری و آمادهسازی زیرساختها محدود شده و فاصله زیادی با تحقق چشمانداز شهر آیندهنگر باقی مانده است.
از جمله چالشهای کلیدی این پروژه میتوان به تأخیرهای جدی در روند ساختوساز، چالش در ایجاد توازن میان توسعه شهری و حفظ طبیعت، تهدید جدی برای تنوع زیستی بهویژه پرندگان مهاجر و فاصله زیاد میان اهداف اعلامشده و پیشرفت واقعی پروژه اشاره کرد. این مسائل نشان میدهد که تحقق پروژههای عظیم و نوآورانه در مناطق حساس زیستمحیطی با پیچیدگیها و هزینههای بالایی همراه است. فدا کردن محیط زیست و گونههای جانوری برای پیشرفت تکنولوژیک، پرسشهای اخلاقی و راهبردی مهمی را پیش روی جامعه جهانی قرار داده است.
در حالی که لاین همچنان بهعنوان نمادی از آیندهسازی و شهرسازی هوشمند معرفی میشود، هزینههای زیستمحیطی آن به موضوعی بحثبرانگیز تبدیل شده است. حفظ توازن میان نوآوری و حفاظت از طبیعت، ضرورتی است که باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد تا نسلهای آینده از جهانی پیشرفته و در عین حال پایدار بهرهمند شوند.