نگاهی به پروژه ساختمان اداری سرو
بی‌نظمی/نظم – پراکنده/مرتب – نامنظم/منظم – ندیدن/دیدن – نادیده/دیده – سایه/نور – بسته/باز – پوسته/فضا. این مفاهیم متضاد، چالش‌های اصلی طراحی در پروژه ساختمان اداری سرو بودند. این ساختمان که در سال ۱۳۹۶ برای تأیید نما به تیم طراحی ارجاع شده بود، مسائل معماری منحصر به فردی را مطرح می‌کرد.
Admin1
این بنا سازه‌ای نیمه‌ساخته با ۱۰۰٪ سطح اشغال بود که امکان بهره‌گیری از نور و تهویه طبیعی را تنها به یک جبهه – نمای جنوبی – محدود می‌کرد. این محدودیت تأثیر عمیقی بر رویکرد تیم طراحی داشت، زیرا آن‌ها در پی ایجاد تعادل میان الزامات عملکردی با ملاحظات زیبایی‌شناختی و فضایی بودند.
با توجه به فرم اولیه ساختمان، مشخص شد که نما نیاز به عمق بیشتری دارد. یک سطح ساده و مسطح کافی نبود. در عوض، نما می‌بایست از یک “پوسته” صرفاً محافظ به فضایی میانی تکامل می‌یافت که نه تنها ساختمان را قاب می‌گرفت، بلکه فعالانه با محیط اطراف تعامل می‌کرد. جبهه جنوبی چالشی پیچیده را مطرح می‌کرد: باید نیمه‌باز باشد تا نور طبیعی بتواند به عمق فضای داخلی نفوذ کند و در عین حال، فضا را از تابش مستقیم و شدید خورشید محافظت نماید. علاوه بر این، می‌بایست تعادلی میان گشودگی و حریم خصوصی برقرار می‌کرد – به اندازه کافی شفاف برای ارتباط ساختمان با دنیای بیرون، و در عین حال به قدر کافی بسته برای ایجاد حس محصوریت و امنیت. این دوگانگی کلیدی بود: فضایی که می‌توانست بیرون را “ببیند” اما از درون “دیده نشود”، و تعاملی پویا میان درون و بیرون ایجاد کند.
برای دستیابی به این هدف، مرز میان ساختمان و شهر با دو لایه متمایز تعریف شد. لایه اول، نزدیک‌تر به فضای داخلی، از پنجره‌های بزرگ و شفاف تشکیل شده بود که اجازه می‌داد نور طبیعی فضا را پر کند و دید و گشودگی را افزایش دهد. لایه دوم و بیرونی نیمه‌شفاف بود، متشکل از نرده‌های چوبی و گلدان‌های فولادی که پرده‌ای نفوذپذیر را شکل می‌دادند. این لایه بیرونی به عنوان فیلتر عمل می‌کرد، جریان نور و هوا را تنظیم می‌نمود و حس حریم خصوصی را برای ساکنان فراهم می‌کرد. فضای میان این دو لایه به منطقه‌ای فعال تبدیل شد – نیمه‌باز، که هم اهداف عملکردی و هم زیبایی‌شناختی را برآورده می‌کرد و گذار میان ساختمان و محیط شهری را نرم‌تر می‌نمود.
این زبان طراحی به پشت‌بام نیز گسترش یافت و مفهوم شفافیت و نیمه‌شفافیت لایه‌ای را ادامه داد. پشت‌بام صرفاً یک فضای عملکردی نبود، بلکه بخشی یکپارچه از تعامل ساختمان با شهر بود که دید، نور و هوا را در عین حفظ درجه‌ای از انزوا فراهم می‌کرد.
سازماندهی دقیق نما و پشت‌بام به طراحی داخلی ساختمان نیز کشیده شد. چیدمان مناطق خدماتی، فضاهای مشترک و سیستم‌های مکانیکی و الکتریکی از همان اصول لایه‌بندی، گشودگی و تعامل کنترل‌شده با محیط پیروی می‌کرد. هر عنصر آگاهانه یکپارچه شد تا کلیتی منسجم ایجاد کند – پاسخی معمارانه که تضادها را متعادل می‌کرد و نیروهای متضاد را در طراحی‌ای واحد آشتی می‌داد.
مشخصات پروژه:
• طراح: دفتر معماری و ساخت تموز
• معماران: هومن تهمتن زاده، مرجان بنائی، حسین صلواتی خوشقلب
• همکار طراحی: بابک عبدالغفاری
• گرافیک: هادی کوهی حبیبی، پریا شهبازی
• نظارت: دفتر معماری تموز
• مشاور تاسیسات مکانیکی و الکتریکی: دفتر تموز
• اجرا نما: شرکت آلکام ویستا (روزبه عالمیان، سعید احمدی)
• محدوده مداخلات: طراحی نما، بام، ساماندهی مشاعات و پلان های داخلی، ساماندهی تاسیسات
• کارفرما: رضا رجبی
• کاربری: اداری
• مساحت زمین: ۴۰۰ مترمربع
• مساحت زیربنا: ۴۴۲۰ مترمربع
• محل پروژه: تهران، سعادت آباد، سرو شرقی
• جوایز و افتخارات:
o تقدیر شده در جایزه معمار | ۱۴۰۰ | عمومی
• سال: ۱۳۹۷ – ۱۳۹۶
• تصاویر: محمدحسن اتفاق
