دلایل فراوانی وجود دارد که چرا تبدیل خیابان‌ها به مکان‌هایی با فضای بیشتر و جذاب‌تر برای عابران پیاده، حرکتی سودمند برای شهرها است. ایجاد پیاده‌راه‌ها اثرات مثبت اجتماعی و سلامت روانی دارد و سبک زندگی سالم را تشویق می‌کند، محیطی محرک برای تشویق تعامل بین افراد ایجاد می‌کند و متعاقباً انسجام جمعی را افزایش می‌دهد. به گفته سازمان بهداشت جهانی، پیاده‌راه نه‌تنها ایمنی خیابان‌ها را بهبود می‌بخشد، بلکه به کاهش سطح آلودگی صوتی و هوا کمک می‌کند و محیط‌های قابل زندگی‌تری ایجاد می‌کند. علاوه بر این موارد، ایجاد پیاده‌راه‌ها می‌تواند فعالیت‌های اقتصادی یک خیابان را به میزان قابل‌توجهی افزایش دهد. برای مثال، پس از تبدیل میدان تایمز نیویورک به پیاده‌راه، تجارت در این منطقه ۲۲ درصد افزایش یافت، ۳۵ درصد تصادفات وسایل نقلیه با عابران پیاده کمتر شد و همچنین در فعالیت و تحرک عابران پیاده ۱۱ درصد رشد مشاهده شد. یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ در بیش از ۱۰۰ شهر نشان داد که خیابان‌های مخصوص عابر پیاده، رونق خرده‌فروشی را تا حدود ۴۹ درصد افزایش داده است.

به طور کلی، چند سطح مختلف برای پیاده‌راه وجود دارد: یک خیابان را می‌توان به طور کامل تبدیل به پیاده‌راه کرد که به موجب آن تردد وسایل نقلیه به طور کامل، به‌جز وسایل نقلیه اضطراری، ممنوع است. در سطح دیگر خیابان‌ها برای ساعاتی مشخص در شبانه روز یا روزهای معینی در هفته در اختیار عابران پیاده قرار می‌گیرد. نوع دیگر پیاده‌راه‌سازی به صورت اشتراکی است که محدودیتی برای ورود وسایل نقلیه وجود ندارد، اما اقداماتی برای کاهش سرعت خودروها و دسترسی بیشتر مردم به خیابان‌ها انجام می‌شود.

راهکارهای تبدیل خیابان‌ها به پیاده‌راه

دستورالعمل واحدی برای ایجاد پیاده‌راه که برای هر شهر مفید باشد وجود ندارد اما راه‌هایی هست که به اجرای ساده‌تر و موفق‌تر این کار کمک می‌کند.

راه اندازی کمپین‌های محلی کاری است که بهتر است قبل از طراحی پیاده‌راه انجام شود. افراد با شرکت در این کمپین‌ها از اهمیت تبدیل خیابان‌ها به مکان‌های بهتر برای مردم آگاه می‌شوند و ایده‌هایی را به اشتراک می‌گذارند که می‌تواند در پیاده‌سازی طرح مفید باشد. هرچه تعداد افرادی که برای یک هدف گرد هم می‌آیند زیادتر باشد، احتمال محقق شدن هدف نهایی بیشتر می‌شود. تشکیل جلسات باافراد ذی‌نفع از جمله همسایگان و سهامدارانی که ممکن است در آن پروژه سرمایه‌گذاری کنند، این اطمینان را حاصل می‌کند که در اجرای طرح، مصلحت همه گروه‌های جامعه در نظر گرفته می‌شود.

تصمیم‌گیری در مورد خیابان‌های هدف برای تبدیل شدن به پیاده‌راه، اقدام بعدی است که می‌تواند دلیل موفقیت یا شکست یک پروژه باشد. تجربیات پیاده‌راه مراکز شهری نشان می‌دهد که برنامه‌ریزی برای انتخاب خیابان، یک مرحله کاملاً ضروری است. مداخلات خیابانی باید به صورت استراتژیک باشد، ایجاد یک پیاده‌راه در امتداد یک مسیر خالی کافی نیست. بهتر است خیابان‌هایی که به واسطه موقعیت جغرافیایی و یا امکانات موجودشان بیشتر مورد استفاده شهروندان و گردشگران قرار می‌گیرند برای تبدیل به پیاده‌راه انتخاب شوند. باید بین کاربری ساختمان‌ها و آنچه قرار است در خیابان‌های اطراف آنها پیاده‌سازی شود ارتباطی وجود داشته باشد مثلاً اگر یک ساختمان عمومی یا جاذبه گردشگری در خیابان وجود دارد، باید در پیاده‌راه، نیمکت‌ها و طراحی‌های متناسب با فضا در نظر گرفته شود تا مردم بتوانند از فضای پیاده‌راه به درستی استفاده کنند.

به‌کارگیری اقدامات آرام‌کننده ترافیک برای خیابان‌هایی که قرار است به صورت اشتراکی هم برای عابران پیاده و هم برای استفاده وسایل نقلیه استفاده شوند، امری اجتناب‌ناپذیر برای حصول اطمینان از ایمنی عابران پیاده است. گذرگاه‌های مخصوص عابر پیاده، علائم محدودیت سرعت، دوربرگردان و سرعت‌گیر از جمله امکانات و اقداماتی است که به کاهش سرعت خودروها کمک می‌کند. پیش از ارائه درخواست این اقدامات از شورای محلی یا شورای برنامه‌ریزی حمل‌ونقل، باید یک طراحی دقیق و امکان‌سنجی مناسب انجام شود.

پیوستگی و در دسترس بودن پیاده‌راه بر افزایش قابلیت زندگی اجتماعی تأثیر بسزایی دارد. سرمایه‌گذاری برای ایجاد محیط‌های امن و منسجم، دسترسی مردم را به این خیابان‌ها آسان می‌کند. یکی از راه‌های افزایش قابلیت دسترسی، امکان مسیریابی به کمک تابلوها و علائم نصب شده در خیابان به‌ویژه در مناطق توریستی است به صورتی که به طور متوسط در هر ۱۰۰ تا ۲۰۰ متر اطلاعات مهم مسیر و اطلاعات بصری در مورد فرهنگ منطقه قرار داده شود تا مردم را تشویق به توقف و لذت بردن از اوقات خود در آن پیاده‌راه کند.

تبدیل مناطق بلااستفاده به میدان‌های عابر پیاده جذاب مردم را تشویق می‌کند تا زمان بیشتری را صرف آن‌ها کنند. با تبدیل یک سازه شهری بدون استفاده یا متروک به میدان‌های پر جنب‌وجوش برای توقف و استراحت، امکان لذت بردن و برقراری تعاملات اجتماعی را برای مردم فراهم کرده و به آنها نشان می‌دهد که آنها در اولویت هستند.

ایجاد یک فضای مشترک با یک پیاده‌راه کمی متفاوت است زیرا ماشین‌ها هنوز هم اجازه دارند با سرعت کم در خیابان حرکت کنند، اما نکته دارای اهمیت این است که به جای اختصاص فضای خیابان به ماشین‌ها، همه کاربران آن خیابان از جمله عابران پیاده و دوچرخه‌سواران در اولویت فضاسازی قرار دارند. به عنوان چند نمونه از این فضاهای اشتراکی می‌توان خیابان الیوت در اوکلند، جاده نمایشگاه در لندن و میدان بازار در پیتسبورگ را نام برد. در ادامه چند نمونه برتر از پیاده‌راه‌های اجرا شده در سراسر جهان معرفی می‌شود.

بازسازی پردیس ساحلی مادرید

در سال ۲۰۰۸، وزارت برنامه‌ریزی شهری پروژه ریو را با هدف بازپس‌گیری فضای رودخانه اصلی شهر و استفاده از محیط طبیعی اطراف برای پیاده‌روی ساکنان و گردشگران در مادرید به طور رسمی راه‌اندازی کرد. هدف از این پروژه، ایجاد یک رابطه منسجم بین چشم‌انداز شهر و حومه آن به منظور ایجاد محیطی زیست‌پذیرتر و پایدارتر برای ساکنان شهر است. این پروژه پس از تقریباً ۸ سال ساخت، سرانجام در سال ۲۰۱۵ به روی عموم باز شد. بخش بزرگی از جاده کمربندی داخلی شهر به زیر زمین منتقل شد تا سواحل رودخانه برای پارک، مسیر دوچرخه‌سواری، کافه و زمین‌های ورزشی استفاده شده و به یک ساحل شهری تبدیل شود.

جاده اشتراکی نمایشگاه لندن

پیش از پیاده‌راه‌سازی، جاده نمایشگاه یکی از شلوغ‌ترین خیابان‌ها برای رفت و آمد در منطقه فرهنگی لندن بود که از دهه ۱۹۶۰، این جاده به دو خط تردد و سه ردیف خودروی پارک شده تقسیم شد. اما این منطقه محل بسیاری از مکان‌های دیدنی و موزه‌های مهم فرهنگی است و جاده‌ای که دائماً با خودروها مسدود می‌شد و وجود ترافیک سنگین آن تا حدودی با منطقه اطراف ناهماهنگ بود. بنابراین، منطقه کنزینگتون و چلسی رقابتی را برای ارائه ایده‌هایی در مورد چگونگی تغییر کاربری جاده برای استفاده بهتر عابر پیاده آغاز کردند. هدف از این پروژه، ایجاد آرامش در مناطق اطراف جاذبه‌های فرهنگی بود تا مردم بتوانند با آرامش در منطقه قدم بزنند و از هنر و مناظر لذت ببرند. در نهایت ایده «سطح مشترک» برنده شد که براساس آن، کل جاده به طور کامل آسفالت و به یک منطقه شهری پیاده‌راه تبدیل شد تا مردم بتوانند بدون مانع در فضای باز حرکت کنند. تمهیدات راهنمایی و رانندگی برای این جاده در نظر گرفته شده است که سرعت خودروها را کاهش می‌دهد و تعامل بین حالت‌های مختلف سفر مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و استفاده از خودروی شخصی را افزایش می‌دهد.

نوسازی بزرگراه چئونگی‌چون در سئول

در سال ۲۰۰۵، دولت شهری سئول تصمیم گرفت جاده ۱۰ خطی و بزرگراه چهار خطی چئونگی‌چون را که روزانه بیش از ۱۷۰ هزار وسیله نقلیه موتوری در آنها رفت و آمد داشتند تعطیل کند و آن را با یک منظره بیوفیلیک شاد و فضای عمومی مختص عابران پیاده جایگزین کند تا به یک نقطه کانونی متراکم شهری با فضایی سرسبز برای برقراری ارتباط اجتماعی بین شهروندان تبدیل شود. اجرای این پروژه بین سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۸ به افزایش ۱۵.۱ درصدی مسافران اتوبوس و افزایش ۳.۳ درصدی در مسافران مترو کمک کرد و منطقه بازسازی‌شده اکنون روزانه ۶۴ هزار بازدیدکننده را جذب می‌کند. در حالی که قبلاً روزانه حدود ۱۷۰ هزار خودرو در طول بزرگراه تردد می‌کردند، اکنون فقط حدود ۳۰ هزار خودرو وجود دارد و ترافیک جاده در روزهای یکشنبه به قدری کم است که می‌توان جاده را بست و برای اهداف دیگر استفاده کرد.

میدان تایمز نیویورک

بازسازی فضای ۲.۵ هکتاری میدان تایمز نیویورک در سال ۲۰۱۰ آغاز شد و در سال ۲۰۱۷ به یک پیاده‌راه سرزنده تبدیل شد. این پروژه به طور کامل یک تقاطع شلوغ را به یک فضای عمومی تبدیل کرد که همچنان از شهرت جهانی برخوردار است. حذف خودروها از چنین نقطه مرکزی در شهر، فضایی که زمانی به شدت شلوغ بود را به نفع تردد راحت‌تر و آزادتر مردم احیا کرد و سرزندگی را به مردم نیویورک بازگرداند. به طور متوسط، روزانه ۳۳۰ هزار نفر از میدان تایمز عبور می‌کنند و ایجاد این پیاده‌راه، نتیجه یک تغییر شکل یکپارچه در فضای شهر به سمت آینده زیرساخت شهری بدون خودرو است.

بازآفرینی آزادراه سانفرانسیسکو

پیش از این، آزادراه امبارکادرو شریان اصلی چشم‌انداز شهر سانفرانسیسکو بود که در سال ۱۹۸۹ زلزله‌ای منطقه خلیجی آن را لرزاند و به زیرساخت‌های آن آسیب جدی وارد کرد. به جای بازسازی بزرگراه که تلاشی بسیار پرهزینه و وقت‌گیر بود و به خاطر پتانسیل بالای آن برای استفاده بهتر از فضا، تصمیم بر آن شد که این بزرگراه حذف شود. در سال ۲۰۰۲ طرح‌هایی برای ایجاد یک بلوار در این منطقه اجرا شد که فضای بیشتری را برای حمل‌ونقل جایگزین مانند پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری فراهم می‌کرد و کمک بزرگی به تغییر تمرکز بر استفاده از ماشین شخصی بود. اکنون این منطقه با بیش از ۱۰۰ جریب زمین در امتداد اسکله سانفرانسیسکو به یک گردشگاه عمومی تبدیل شده است و ارزش املاک مسکونی و تجاری در مناطق اطراف آن ۳۰۰ درصد افزایش یافته است.