کُما در کارخانه!
گزارشی از وضعیت کارخانه‌های نیمه تعطیل در فارس
ادمین 6
فاطمه ایزدی/ از سال‌های گذشته تا همین امروز ده‌ها کارخانه در استان فارس یا ورشکست و تعطیل شده اند یا ظرفیت تولید خود را کاهش داده و عذر تعداد زیادی از کارگرانشان را خواسته اند. حدود ۷۰۰ واحد راکد و نیمه تعطیل روی دست استان مانده و بخش عمده احیای آن‌ها فقط با اجرای طرح جذب سرمایه گذار یا شریک جدید، امکان پذیر است.
در این میان، عده ای نیز به اسم خصوصی سازی و صیانت از تولید، کارخانه سرپا را تحویل می‌گیرند و بعد از مدت کوتاهی، همان کارخانه را ورشکسته تحویل می‌دهند و مسئولان نیز اقدام چندانی برای جلوگیری از این کار انجام نمی‌‌دهند. در هر حال، چرخ بسیاری از صنایع و کارخانجات در فارس نمی‌چرخد و در طول سال‌های گذشته بسیاری از این واحدها از صحنه فعالیت حذف شده اند و به دلایلی همچون کاهش تولید و فروش، مشکل نقدینگی و نوسانات ارزی، تن به تعطیلی و اخراج کارگران خود داده اند.
هر چند به گواه برخی کارشناسان، تعطیلی و غیر فعال شدن برخی کارخانه‌ها به مشکلاتی همچون به روز نبودن تکنولوژی و عدم استقبال مصرف کنندگان نیز ربط دارد اما در کل فشار بانک‌ها، مالیات، بیمه‌های تأمین اجتماعی و تعهدات گذشته از دیگر مسائلی است که کارخانه‌ها با آن مواجه هستند. کارخانه‌هایی همچون آزمایش و کارخانه صنایع مخابرات راه دور ایران که از سال‌ها پیش شرایط اشتغال بیش از دو هزار نفر را فراهم کرده بودند و به عنوان قلب تپنده تولید در فارس مطرح بودند، مدت‌ها پیش در مسیر پر فراز و نشیب تولید با مشکلات عدیده رو به رو شدند و در نهایت به جرگه ورشکستگان پیوستند.
این کارخانه‌ها و برخی واحدهای صنعتی دیگر این روزها در لیست مزایده قرار گرفته اند تا راه نجاتی برای احیای مجدد آن‌ها پیدا شود. بعضی کارخانه‌های پر آوازه دیگر نیز در پیچ و خم رکود اقتصادی و جرائم بانکی، زمین گیر شده اند و هر آن ممکن است آن‌ها هم به ورطه ورشکستگی بیفتند؛ البته استاندار فارس بارها تأکید کرده که همه بانک‌های عامل استان موظف هستند با همکاری قانونی با سرمایه گذاران، طوری برنامه ریزی کنند که هیچ کارخانه ای تعطیل نشود. قصه اما تلخ تر از این حرف‌هاست و هر بار با تعطیلی یک کارخانه، صدها کارگر و هزار نیروی وابسته، بیکار می‌شوند. در این میان، آن طور که مسئولان آمار داده اند کارخانه‌های لبنی فارس نیز وضعیت خوبی ندارند و از 51 کارخانه لبنی فقط 11 کارخانه، سرپا هستند و مابقی به طور کامل تعطیل شده اند.
بخش صنعت فارس، نیازمند نگاه جدی و مدیریت کلان است
البته آن طور که جعفر قادری، نماینده شیراز و زرقان می‌گوید کارخانه‌ها و واحدهای صنعتی، یک شبه به چنین معضلات و گرفتاری‌هایی دچار نشده اند و این وضعیت، نتیجه بی مهری‌هایی است که در طول سالیان گذشته، متوجه آنان بوده است. عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس معتقد است واحدهای صنعتی و کارخانه‌های فارس در گذشته مورد توجه قرار نگرفته اند و در صورتی که این بی مهری‌ها ادامه پیدا کند حتی ممکن است واحدهای فعال نیز مشکل پیدا کنند.
به گفته این نماینده مجلس، بخش صنعت استان، نیازمند نگاه جدی و مدیریت کلان است و لازم است مدیران، نمایندگان و مسئولان فارس توجه ویژه ای به صنعت داشته باشند. قادری تاکید می‌کند که علی رغم وعده‌ها اما در عمل از این حوزه، حمایت‌های قابل قبولی نمی‌شود و این واحدها برای حل مشکلات خود به منابع مالی و ارزی نیاز دارند.
حل مشکلات بیمه ای و بانکی، مسائل گمرکی، تأمین سرمایه و مواد اولیه برخی مشکلاتی است که به گفته این نماینده مجلس، برخی واحدهای صنعتی و کارخانه‌ها با آن دست و پنجه نرم می‌کنند و آن‌ها برای حل مشکلات خود باید به طور مرتب با مدیران استان در تعامل باشند.
از دیدگاه قادری، این که آیا مدیریت فارس برای حمایت‌های لازم از این واحدها، وقت و توان کافی می‌گذارد یا خیر، مسأله ای است که می‌تواند تعیین کننده باشد و در صورت اهتمام و توجه ویژه، واحدهای صنعتی احیا شده و به چرخه تولید بازمی‌گردند. در عین حال اما نماینده شیراز و زرقان معتقد است اگر کم توجهی‌ها و بی توجهی‌ها نسبت به کارخانه‌ها و واحدهای صنعتی ادامه یابد، واحدهای فعال نیز در معرض خطر و تعطیلی قرار می‌گیرند. قادری می‌گوید برای دستیابی به این هدف، نیازمند حمایت‌های جدی‌تر، با برنامه‌تر، منظم‌تر و دسترسی آسان‌تر فعالان اقتصادی و صنعتی به مدیران استان هستیم تا از این طریق، مسائل و مشکلات آن‌ها به صورت جدی پیگیری شود و حل مشکلات آن‌ها در دستور کار قرار گیرد.
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس معتقد است حمایت از حوزه صنعتی یک فرآیند مستمر است و با یک بار حمایت، مشکلات این واحدها حل نمی‌شود. به باور او مدیریت فارس باید پا به پای واحدهای صنعتی که در سطح استانی و ملی، مشکلات و معضلات مختلف دارند پیش رود تا هر جا گیرهایی همچون تأمین نیازهای اولیه، مشکلات مالیاتی، قانونی، بیمه ای و یا مطالبه از بخش‌های دولتی و خصوصی، سد راهشان شد با همراهی مدیریت استان این مسائل حل و فصل شود. قادری به این نکته نیز اشاره می‌کند که برخی کارخانه‌ها و واحدهای صنعتی فارس ممکن است در مقابل رقبای سرسخت خود نیاز به حمایت داشته باشند و یا لازم باشد برخی موضوعات مرتبط با حوزه قضائی آن‌ها در استان حل شود که در این صورت نیز باید مورد حمایت قرار گیرند. به باور این نماینده مجلس در صورتی که همراهی و حمایت از این واحدها مستمر و مداوم باشد، صنعت فارس نیز رونق بیشتری می‌گیرد، حال آن که وقتی حمایت‌ها کمرنگ می‌گردد واحدهای صنعتی هم مشکلات بیشتری پیدا می‌کنند. البته قادری اعتقاد دارد که حال و روز فعلی واحدهای صنعتی استان، مربوط به دوره فعلی نیست بلکه حاصل سال‌های گذشته است و در صورتی که مدیریت فعلی برای جبران این عقب ماندگی‌ها تلاش کند، مشکلات این واحدها نیز زودتر حل شده و به چرخه تولید بازخواهند گشت.
در هر حال احیای کارخانه‌های تعطیل شده و راه اندازی خطوط تولید و بازگشت کارخانه‌های راکد به چرخه تولید، مهم ترین اقدامی‌است که دولت و مسئولان ارشد فارس باید در اولویت مسئولیت‌های خود قرار دهند. تسهیلات تنها راه علاج واحدهای اقتصادی نیست و صیانت از نیروهای کار و حمایت‌های همه جانبه است که می‌تواند چرخ یک کارخانه را به حرکت درآورد.
