از جمله این تأثیرات، می‌توان به معماری کوشک اشاره کرد که به وضوح در طراحی خانه‌های سنتی شیراز قابل مشاهده است. این معماری با هندسه‌ی مرکزگرا و سازماندهی فضاها بر اساس محوریت حیاط مرکزی، تأثیر زیادی بر تقسیمات فضایی خانه‌ها گذاشته است. هندسه مرکزگرا در معماری کوشک، به عنوان یک ویژگی کلیدی، نقش مهمی در طراحی فضاها و اتاق‌ها ایفا می‌کند. در این نوع طراحی، مرکز به عنوان محور اصلی در نظر گرفته می‌شود. در بیشتر موارد، حیاط مرکزی نقطه کانونی طرح است که فضاهای مختلف اطراف آن قرار می‌گیرند. این نوع تقسیم‌بندی فضایی نه تنها به تسهیل تعاملات اجتماعی در خانواده کمک می‌کند، بلکه کارکردهای مختلف زندگی روزمره را نیز به بهترین نحو پشتیبانی می‌کند. به طور کلی، طراحی مرکزگرا در معماری ایرانی به ایجاد تعادل و هماهنگی بین فضاهای داخلی و خارجی کمک شایانی کرده و باعث شده تا معماری کوشک به عنوان الگویی موفق برای خانه‌های مسکونی شناخته شود. از سوی دیگر، استفاده از نسبت‌های هندسی متوازن در طراحی کوشک، نقش بسیار مهمی در ایجاد حس زیبایی و آرامش در فضا ایفا می‌کند. این نوع طراحی باعث می‌شود تا افراد در تعامل با فضاهای داخلی و حیاط مرکزی، تجربه‌ای از هماهنگی و آرامش را احساس کنند. حضور عناصری مانند حوض‌های آب و درختان در مرکز حیاط نیز، که نمادهای طبیعت و زیبایی در معماری سنتی ایران هستند، به تقویت این حس کمک می‌کند.

خانه دوست کجاست… در دل بافت تاریخی شیراز، «آلترناتیو دوم» به عنوان تجسمی از جستجوی معنا و هویت، در هم‌نشینی با زمان و مکان به عرصه وجود قدم می‌گذارد. این پروژه، به سوالی جاودانه پاسخ می‌دهد: کجاست آن خانه که در آن نه تنها زندگی می‌کنیم، بلکه روح و وجودمان را در آن می‌یابیم؟ درگاهی تنگ و مرموز آغازگر این فضاست که حس کنجکاوی را در مخاطب برمی‌انگیزد. این درگاه به وسیله‌ی پله‌هایی به پیش‌خان می‌رسد؛ فضایی که در آن، روشنایی و زندگی به آرامی در انتظار ورود شخص است. این درگاه، گویی به درون رازهایی دعوت می‌کند که تنها با گذر از آن می‌توان به آن‌ها دست یافت. در مرکز این خانه، حیاطی دایره‌ای شکل قرار دارد که فضایی خالی و در عین حال پرمعنا را به نمایش می‌گذارد. این دایره، با سادگی خود، نمایانگر خلأیی است که می‌تواند تعبیرات گوناگونی را در بر گیرد. در این فضا، همانند کوزه‌ای که فضایش را به کار می‌گیرد، زندگی و تجربیات انسانی خود را شکل می‌دهد. این نقطه‌ی تهی، دعوتی است برای گام گذاشتن به درون؛ جایی که هر فرد با ورود به آن، می‌تواند در جستجوی معنا و هویت خویش، دنیای درون را کشف کند. پله‌ها در این پروژه، به عنوان نماد حرکتی عمیق و مستمر، از مرحله‌ای از درک شناختی به مرحله‌ای دیگر از احساس و شعور، عمل می‌کنند. هر گام، در واقع فرصتی برای تأمل و درک بیشتر از خود و جهان اطراف است. این پله‌ها ما را به فضایی بالاتر می‌برند؛ جایی که در آن، تأمل و تفکر برای مخاطب فراهم می‌شود. گویی این سفر به سوی بالا، مسیری است که از دل یک فضای خالی آغاز می‌شود و به کشف چیزهای تازه منجر می‌گردد. مصالح به کار رفته در طراحی، از بتن رنگی انتخاب شده‌اند که به صورت هوشمندانه با بافت اطراف همخوانی دارد. این مواد، به سادگی و در عین حال با عمق خود، بر ارتباطی میان حال حاضر و تاریخ گذشته تأکید می‌کنند. هر عنصر در این فضا گویای داستانی است که از دل آن سر برمی‌آورد و در عین سادگی، روح زندگی را به تصویر می‌کشد. «آلترناتیو دوم» نه تنها فضایی برای زندگی است، بلکه دعوتی به تأمل و بازاندیشی در مورد آنچه که به ما معنا می‌دهد. در این فضا، خلأ نه به عنوان یک نقصان، بلکه به عنوان فرصتی برای درک عمیق‌تر از وجود انسان و دوستی‌هایش به تصویر کشیده شده است. شاید در این دایره، هر فرد بتواند صدای خود را بیابد و با همنوعانش ارتباطی عمیق برقرار کند؛ جایی که در آن، جستجوی خانه‌ای برای دوستی و معنا آغاز می‌شود و هر کجا که برویم، در دل‌مان احساس خانه را به همراه خواهیم داشت.

مشخصات: سایت مورد نظر ما در بافت تاریخی محله سنگ سیاه شیراز با مساحتی بالغ بر ۲۰۶ مترمربع واقع شده است. در طراحی طرح آلترناتیو شماره ۲، از دیاگرام کوشک الهام گرفته شده است. این خانه با فرمی درون‌گرا طراحی شده و محور اصلی آن به حیاط کوچکی منتهی می‌شود که مرکزیت آن درخت سرو قرار دارد. انتخاب درخت سرو به عنوان نمادی از پایداری و طول عمر، ارتباط عمیقی با فرهنگ و تاریخ این منطقه دارد. فضاهای داخلی خانه در چهار مربع در اطراف حیاط مرکزی چیده شده‌اند که همگی با محور اصلی در ارتباط هستند. با توجه به اهمیت فضای باز مرکزی، در سطح بالاتر ساختمانی، فرمی جمع‌شونده طراحی شده که کاربری‌های منعطفی را به عنوان فضای باز برای ساکنان فراهم می‌کند. این فضاها می‌توانند بسته به نیازهای ساکنان برای فعالیت‌های مختلفی همچون استراحت، بازی یا حتی پذیرایی از مهمانان استفاده شوند. ایجاد حوض‌هایی در ضلع جنوبی و شمالی حیاط، عنصر آب را به داخل فضا وارد کرده است. این حوض‌ها علاوه بر ایجاد حس آرامش و زیبایی بصری، در اقلیم گرم و خشک شیراز به خنک شدن هوا نیز کمک می‌کنند. برای همخوانی و تعادل پروژه با بافت تاریخی و پیرامون خود، در نمای بیرونی از مصالحی چون بتن رنگی استفاده شده است. این مصالح مدرن در عین حال که با بافت تاریخی هماهنگ هستند، به ساختمان ظاهری معاصر و جذاب می‌دهند. در داخل ساختمان، برای ایجاد حس شور و سرزندگی بیشتر، در دستگاه پله و اطراف حوض‌ها از رنگ‌های متضاد استفاده شده است. این تضاد رنگی نه تنها به جذابیت بصری می‌افزاید، بلکه به تقسیم‌بندی و تعریف بهتر فضاها کمک می‌کند. در نهایت، این پروژه سعی دارد تا تعادلی بین مدرنیته و حفظ هویت فرهنگی برقرار کند و به نوعی میراث معماری شیراز را در قالبی نوین به نمایش بگذارد.

مشخصات طرح:
• طراح: علی هدایت، علی پنجه پور
• کاربری: مسکونی
• مساحت سایت: ۲۰۶ مترمربع
• محل پروژه: شیراز
• جوایز و افتخارات:
o فینالیست چهارمین دوره مسابقه خانه دوست کجاست؟ مجله کوچه
• سال: ۱۴۰۳