نگاهی به پروژه خانه شماره ۱۰ جلفا
خانه: هدف این پروژه بررسی «خانه» نه تنها به عنوان یک نوع معماری، بلکه به عنوان بخشی از زندگی روزمره و هویت ما است که فراتر از هر مکان فیزیکی است و رابطه ما را با خود، دیگران و جهان اطراف منعکس می‌کند. مفهوم «خانه» در ایران و جهان طی چند دهه گذشته دستخوش تغییرات چشمگیری شده است؛ اما می‌توان گفت در ایران نقطه عطف این تغییرات در دهه ۱۹۵۰ بود. در آن زمان به دلیل افزایش جمعیت شهری از یک سو و افزایش درآمد نفتی و سیاست‌های غلط دولت‌ها از سوی دیگر، «خانه» به کالایی سودآور برای تولید سرمایه تبدیل شد. این روند در دهه ۱۹۷۰ توسط دولت بیشتر بوروکراتیک شد و «خانه» و مسکن مهمترین زمینه سرمایه گذاری در ایران شد.
Admin1
با این حال، برای ما در روند طراحی “خانه شماره ۱۰ جلفا” فرصتی برای جستجوی معنای عمیق معاصر «خانه» وجود دارد. بنابراین، این پروژه به دنبال تعامل موثر با بافت خود و تبدیل شدن به مکانی امن و آرام است که بتواند آرامش از دست رفته را به ساکنان خود بازگرداند. حال سؤال این است که آیا بازیابی معنای معاصر «خانه» در پاسخ به شرایط کنونی می‌تواند فضای بهتری برای زندگی و تاب‌آوری انسان امروزی در این جغرافیای سخت و مواجهه با این چالش‌ها فراهم کند؟
خانه شماره ۱۰ در محله جلفا و در کنار کلیسای وانک قرار دارد؛ مکانی که ۴۰۰ سال پیش به دستور شاه عباس صفوی برای کوچاندن ارامنه از زاینده رود به اصفهان تعیین شد. کلیسای وانک، کلیسای مریم، بیت‌الحم، میدان جلفا و خانه‌های تاریخی هنوز به عنوان شاهدی ملموس از معماری و شیوه زندگی آن مردم پابرجا هستند. امروزه ارامنه اکثریت ساکنان این محله را تشکیل نمی دهند؛ زیرا جمعیت قابل توجهی از آنها در دهه‌های اخیر مهاجرت کرده اند و از طرفی با توجه به موقعیت و ظرفیت گردشگری این محله، فضاهای زیادی به کافه و رستوران تبدیل شده و این محله را به مکانی برای گذران اوقات فراغت شهروندان و گردشگران تبدیل کرده است.
طی این فرآیند از «خانه» و سکونت دائمی که در گذشته در این منطقه وجود داشت، کاسته شده و فضاهای تجاری و توریستی تسخیر شده است. اگرچه ایجاد فضاهای عمومی و زیرساخت‌های گردشگری جنبه‌های مثبت زیادی برای شهر دارد، اما این روند در صورت ادامه بدون برنامه ریزی و در نظر گرفتن همه جوانب، پیامدهای منفی به دنبال خواهد داشت. یکی از مهم ترین پیامدهای آن از بین رفتن «بافت اجتماعی» است که با حذف ساکنان دائمی و زندگی روزمره آنها از این بافت حاصل می‌شود. حال سؤال این است که «خانه» و موضوع سکونت به عنوان مهمترین مؤلفه‌های شهر چگونه می‌تواند در تغییرات کالبدی، اجتماعی و فرهنگی بافت پیرامونی مؤثر باشد؟
مشخصات پروژه:
• طراح: استودیوی فضا رویداد شهر
• معماران مسئول: محمد عرب، مینا معین الدینی
• معماران: الهه حاج دایی، نازیلا ربیعی
• همکاران: سپهر عزیزپور، فائزه طایفی
• مهندس سازه: حسین دودی
• مشاور سیستم گرمایشی و تهویه: حمید مهاجرانی
• پیمانکاران: شرکت ساختمانی انصاری پور
• رده: مسکونی
• مساحت: ۴۰۰ مترمربع
• محل پروژه: اصفهان
• سال طراحی:۲۰۱۸
• سال: ۲۰۲۲
• جوایز و افتخارات:
o رتبه دوم جایزه معمار | ۱۴۰۲ | مسکونی تک واحدی
• تصاویر: محمدسروش جوشش
