شهرهای درختی جهان، الگویی برای برنامهریزی شهری پایدار
وجود درختان در شهرها علاوه بر ایجاد سایبان برای شهروندان، جلوی تشعشعات مستقیم خورشید را میگیرد، دمای محیط را کاهش میدهد و همچنین سرپناهی برای جانوران بومی که بخش مهمی از محیط زیست هستند ایجاد میکند. به همین دلیل، تلاش برای کاشت و محافظت از درختان در برنامه بسیاری از شهرهای جهان قرار گرفته است.
بعضی از شهرها نه بهعلت آسمانخراشهای سربهفلک کشیده، بلکه بهخاطر سایبانهای سرسبزی که خیابانهایشان را زیبا میکنند، متمایز هستند. این شهرها قدرت درختان را پذیرفتهاند و تعادلی بین مناظر بتنی و جنگلهای شهری برقرار کردهاند. بارزترین پیامد افزایش شهرنشینی، اثر جزیره گرمایی شهری است که باعث افزایش دمای شدید در مقایسه با محیط پیرامون میشود، حال آنکه جمعیت انبوه درختان میتواند در کاهش این پدیده و تأثیرات آن نقش اساسی ایفا کند. در واقع درختان بزرگترین کارخانههای تولید اکسیژن در شهر هستند که گاهی از آنها با عنوان ریه شهر نیز نام برده میشود. در ادامه تعدادی از شهرهای درختی جهان و رازهای موفقیت آنها معرفی میشود.
تمپا، آمریکا
تمپا، یکی از شهرهای ایالت فلوریدا است که با تلاشی منسجم برای حفظ و ارتقای زیبایی طبیعی، عنوان یکی از شهرهای پردرخت جهان را با حدود ۱۰ میلیون درخت به خود اختصاص داده است. شهر تامپا متعهد شده است که تا سال ۲۰۳۰ تعداد ۳۰ هزار درخت جدید بکارد.
یکی از دلایل اصلی فضای پردرخت تمپا، تعهد به جنگلداری و پایداری شهری است. این شهر برای حفظ سرسبزی خود مقررات سختگیرانهای را برای حفظ و کاشت درختان اجرا کرده است، برای مثال توسعهدهندگان ملزم به جایگزینی درختانی هستند که در طول ساختوساز از بین بردهاند و از این طریق اطمینان حاصل میکند که بین توسعه و حفاظت از محیط زیست تعادل برقرار است.
به علاوه، برنامههای درختکاری مختلفی در این شهر وجود دارد که ساکنان را تشویق میکند تا در رویدادهای اجتماعی درختکاری برای تقویت بیشتر پوشش سبز شهر شرکت کنند. بلوط، نخل کلم و افرای سرخ از جمله درختان بومی تمپا هستند که منظره خیرهکنندهای در شهر ایجاد میکنند. درختان فراوان در تمپا نهتنها شهر را از منظر زیباییشناختی به شهر کمک میکنند، بلکه دارای مزایای زیستمحیطی قابلتوجهی از جمله کاهش دمای شهر و ایجاد یک زیستگاه امن برای گونههای زیستی متنوع است.
ابتکار گسترش درختان تمپا شامل اعطای پنج درخت رایگان به هر شهروند، واگذاری کمکهزینه برای تشویق و کمک مردم برای خرید درخت از نهالستانهای محلی، حمایت از طرحهای درختکاری محله محور و اجرای برنامه سرپرستی درختان محله برای آموزش ساکنان در مورد مراقبت از درخت و جنگل شهری میشود.
بوکیت تیما، سنگاپور
بوکیت تیما واقع در سنگاپور، یکی از شهرهای برجسته جهان است که با درختان فراوانی تزئین شده است. این فضای طبیعی با مساحت ۱۶۳ هکتار که بیش از یک میلیون سال قدمت دارد، قدیمیترین و بزرگترین ذخیرهگاه جنگلی سنگاپور است. امروزه این منطقه زیستگاه بیش از هزار گونه گیاهی و ۵۰۰ گونه جانوری است که این میزان در مجموع بیش از ۴۰ درصد از گیاهان و جانوران بومی را تشکیل میدهد و این در حالی است که تنها ۰.۲ درصد از مساحت زمین سنگاپور را تشکیل میدهد.
این واحه سبز داخل شهر شلوغ، گواهی بر تعهد تزلزلناپذیر سنگاپور برای حفظ طبیعت در میان توسعه شهری است. در حال حاضر حدود ۳۴۷ گونه مختلف درخت از جمله تمبوسو، باران و سیب دریایی در این شهر وجود دارد. آبوهوای گرمسیری سنگاپور با گرمای مداوم و بارندگی فراوان در طول سال، نقش اساسی در ایجاد شرایط ایدهآل برای تکثیر و رشد درختان در بوکیت تیما دارد. رویکرد فعال شهر به برنامهریزی شهری و پایداری محیطی یکی دیگر از عوامل کلیدی ماندگاری درختان است. بر اساس سیاستهای سختگیرانه این شهر، حفظ درختان در طول ساختوساز الزامی است و توسعه دهندگان موظفند درختان حذف شده را با درختهای جدید جایگزین کنند و از این طریق تضمین میکند که شهرنشینی به قیمت از بین رفتن پوشش سبز شهر تمام نمیشود. درختان بسیار در این شهر علاوه بر اهداف زیباییشناختی و زیستمحیطی، با ارائه فضاهای سبز آرام، کیفیت کلی زندگی ساکنان را افزایش میدهند.
اسلو، نروژ
تقریباً ۷۲ درصد از پایتخت نروژ پوشیده از درخت است که گواهی بر تعهد قوی شهر اسلو به پایداری زیستمحیطی است. پایتخت نروژ به طور گستردهای برای سرمایه گذاری در حفظ فضاهای سبز شناخته شده است. در مجموع یک میلیون درخت در منطقه شهری اسلو رشد میکنند و دوسوم این منطقه در محدوده شهر واقع شده است که از جنگلها، پارکها و دریاچهها تشکیل شده است.
یکی از دلایل اصلی فراوانی درختان اسلو، موقعیت جغرافیایی مطلوب این شهر است. این شهر که بین آبدرهها و جنگلهای سرسبز قرار دارد، از آبوهوای معتدل دریایی بهره میبرد که باعث رشد درختان و شکوفایی طیف متنوعی از گونههای درختی میشود. اسلو نیز همواره از فرهنگ برنامهریزی شهری سبز و پایدار دفاع کرده است و برای تعهد به اصول حفظ میراث سبز مقررات سختگیرانهای را برای حفاظت از درختان موجود در طول پروژههای ساختوساز اجرا میکند. صنوبر نروژی، توس نقرهای و کاج اسکاتلندی از جمله درختانی هستند که در این شهر خودنمایی میکنند و جذابیت بصری ویژهای به آن میبخشند و همچنین با پاکسازی هوا و ایجاد پناهگاهی برای حیات وحش، فضای طبیعی شگفتانگیزی در وسط شهر، برای شهروندان و گردشگران فراهم میکنند.
ونکوور، کانادا
ونکوور، شهری زیبا در سواحل غربی کانادا، با افتخار در میان شهرهای پردرخت جهان قرار دارد. این محیط شهری سرسبز محصول موهبتهای جغرافیایی ونکوور و تعهدی قوی به حفظ زیبایی طبیعی آن است. با ۱۶۰ هزار درخت خیابانی و ۷۱۳ هکتار جنگل، این شهر قصد دارد انتشار آلایندههای این شهر را تا سال ۲۰۴۰ به حداقلترین میزان ممکن برساند.
ونکوور که بین اقیانوس آرام و کوههای ساحلی قرار دارد، از زمستانهای معتدل و بارانی و تابستانهای گرم و خشک برخوردار است که شرایطی ایدهآل برای رشد درختان است. علاوه بر این، مناظر طبیعی اطراف شهر، از جمله جنگلها، پارکها و آبراهها، منبع الهامبخش تلاش مستمر برای حفظ و تقویت تاج درختان شهری است. این شهر نیز از طریق سیاستهای سختگیرانه زیستمحیطی و برنامه جنگلداری شهری قوی به حفظ پوشش سبز خود متعهد است و با اجرای طرحهای مشارکت اجتماعی ساکنان را تشویق میکند تا در برنامههای کاشت درخت و حفاظت از آن شرکت کنند.
بریزبن، استرالیا
پوشش درخت بریزبن ۴۴ درصد در سراسر ۱۳۳۸ کیلومتر مربع منطقه دولت محلی بریزبن است. در سطح شهر، ۵۷ درصد ازدرختان بریزبن در زمینهای عمومی قرار دارد و در سراسر حومههای مسکونی، ۳۹ درصد از پوشش درختان در پارکهای عمومی در حال رشد است. بریزبن، مرکز کوئینزلند در استرالیا، با دمای معتدل در طول سال، بارندگی فراوان و موقعیت مکانی در امتداد رودخانه بریزبن زمین حاصلخیز را برای شکوفایی گونههای مختلف درختی فراهم میکند. بریزبن نیز مانند دیگر شهرهای متعهد به حفظ فضای سبز، قوانینی برای صنعت ساختمانی وضع کرده است و به طور فعال طرحهای درختکاری را تشویق میکند و جامعه را در تلاش برای گسترش پوشش شهری مشارکت میدهد. بریزبن خانه انبوهی از گونههای درختی بومی مانند جاکاراندا با شکوفههای بنفش خیرهکننده است که مناظر سرسبز خیرهکنندهای در سراسر شهر ایجاد کردهاند.
دوربان، آفریقای جنوبی
در حالی که اعتقاد بر این است که ژوهانسبورگ بزرگترین جنگل شهری ساخته دست بشر در جهان را در خود جای داده است، دوربان که در ساحل شرقی آفریقای جنوبی قرار دارد، به دلیل داشتن ۲۳.۷ درصد پوشش درختان، به عنوان یک استانباغ شناخته میشود زیرا علاوه بر داشتن میزان بالایی از درختان، باغهای گیاهشناسی بسیاری را در خود جای داده که در آفریقا شناخته شده هستند.
آبوهوای نیمه گرمسیری دوربان که با زمستانهای معتدل و تابستانهای گرم و مرطوب مشخص میشود، محیطی ایدهآل برای شکوفایی درختان فراهم میکند. علاوه بر این، موقعیت ساحلی شهر در امتداد اقیانوس هند به آبوهوای دلپذیر آن کمک میکند که برای رشد درختان مفید است. تعهد دوربان به حفظ فضاهای سبزش از طریق مقررات زیستمحیطی و ابتکارات جنگلداری شهری مشهود است. این شهر قانون حفاظت از درختان را در طول پروژههای توسعه اعمال میکند و از ایجاد اختلال در تاج درختان شهری توسط ساختمانهای بلند جلوگیری میکند. درختان بومی مانند موز وحشی و انجیر ناتال نقش حیاتی در جمعیت درختان انبوه دوربان دارند.