پروژه مسکن اجتماعی دایره‌ای دانمارک شامل ۶۰ واحد مسکن اجتماعی است که در آرهوس دانمارک بر اساس اصول اقتصاد دایره‌ای ساخته می‌شود؛ به این معنی که می‌توان قسمتی از عناصر این پروژه را جدا کرد و بدون از دست دادن یکپارچگی و ارزش، آنها را بازیافت کرد؛ این رویکرد در معماری منجر به ساخت مسکن با استاندارد بالاتر می‌شود.

مسکن اجتماعی دایره‌ای پیشگام دانمارک

دانمارک و پایتخت آن، کپنهاگ، به لطف ابتکاراتی مانند اولین شهر کربن‌خنثی تا سال ۲۰۲۵ و ساخت لابراتوار راه‌حل‌ها که در آن استراتژی‌های هوشمند برای کل شهر طراحی می‌شود، در صدر طبقه بندی‌های زیست‌محیطی و شهرهای هوشمند قرار گرفته‌اند. هرنینگ یکی دیگر از شهرهای دانمارکی با ابتکارات مشابه است که سیستم جمع‌آوری هوشمند زباله مبتنی بر اینترنت اشیا (IoT) را راه‌اندازی کرد تا بیشترین کامیون جمع‌آوری زباله را از خیابان‌های شهر حذف کند. یکی دیگر از این اقدامات نوآورانه ساخت مسکن‌های دایره‌ای در کپنهاگ است.

پروژه خانه دایره‌ای کپنهاگ

طرح خانه دایره‌ای یک پروژه گروهی است که توسط چهار استودیو معماری طراحی شده است و در ایجاد آن از اصول دانمارکی مسکن عمومی با تمرکز بر مسئولیت اجتماعی پیروی شده است. به طور خاص، هدف این پروژه این است که ۹۰ درصد مصالح ساختمانی قابل استفاده مجدد باشند، بدون اینکه ارزش ساخت‌وساز آنها کم شود. این پروژه واقع در یک محله مسکونی در حومه آرهوس است که به عنوان پروژه نمایشی مقیاس‌پذیر طراحی شده است تا دانش جدید در مورد دایره‌گرایی را در بخش ساخت‌وساز و معماری به کار گیرد. در سال ۲۰۲۰، یک واحد آزمایشی از این پروژه ساخته شد که شامل یک فضای نمایشگاهی برای ارائه پروژه به متخصصان ساخت‌وساز و عموم مردم بود تا آموزش‌هایی در مورد اصول اقتصاد دایره‌ای به بازدیدکنندگان بدهد و کاتالوگ راه‌حل‌های دایره‌ای موجود برای صنعت را در اختیار آنها بگذارد.

سایت این پروژه یک زمین شیب‌دار است و دو نوع ساختمان در آن ساخته می‌شود، خانه‌های دو و سه طبقه تراس‌دار و بلوک‌های پنج طبقه که در قسمت بالایی سایت قرار می‌گیرند تا سایه آن‌ها ساختمان‌های پایین‌دست را تحت‌الشعاع قرار ندهد. تمام خانه‌های پلکانی دارای ورودی‌های شمال شرقی و باغ‌هایی رو به جنوب غربی هستند. وجود یک فضای مشترک سرسبز و تفریحی، تراکم ساختمان در این منطقه را بین ۶۵ تا ۸۰ درصد می‌کند.

اصول اساسی در طراحی دایره‌ای

اصول طراحی در خانه دایره‌ای در سه جنبه عناصر ساخت‌وساز، انتخاب مصالح و همکاری چندرشته‌ای اعمال می‌شود.

عناصر ساختمانی

خانه دایره‌ای شامل مجموعه‌ای از عناصر ساختمانی است که می‌توان آن‌ها را جدا کرد، دوباره سرهم و مجدد استفاده کرد بدون اینکه یکپارچگی آن‌ها به‌هم بخورد. برای انجام این کار، از حداقل مقدار عناصر برای نماها، تیرها و سقف‌ها استفاده می‌شود.

روبنای این ساختمان‌ها متشکل از عناصر بتنی پیش‌ساخته تولید شده، اتصالات مکانیکی و ملات آهک پیشنهادی شرکای صنعتی پروژه است و از سازه‌های بتنی پیش‌ساخته از جمله فونداسیون استفاده می‌شود. نمای ساختمان‌ها نیز با استفاده از پایه نصب می‌شود تا امکان مونتاژ سریع و جداسازی احتمالی را فراهم کند.

انتخاب مصالح

بعضی از مواد انتخاب شده برای خانه دایره‌ای عبارتند از کاشی‌های بازیافتی ساخته شده از پسماند پلاستیکی خانگی با طیفی از رنگ‌های طبیعی که طراحی‌های متنوعی را ممکن می‌سازند، چوب کاج که به عنوان پایه برای نصب روکش نماها به دیوار استفاده می‌شود، این نوع چوب دارای ویژگی محافظت طبیعی در برابر پوسیدگی و کپک است و دوام طولانی را تضمین می‌کند. یکی دیگر از مواد پانل‌های آکوستیک بازیافتی با طول عمر حداقل ۷۵ سال است که به لطف سیستم نصب هوشمند می‌توان از یک پنل واحد در چرخه‌های متعدد استفاده کرد.

همکاری شرکت‌های دانمارکی

این پروژه بیش از ۳۰ شرکت را در بخش ساخت‌وساز گرد هم آورده است که هر کدام دانش و تخصص خود را ارائه می‌دهند. این نمونه همکاری در بخش ساخت‌وساز برای تحقق اصول اقتصاد دایره‌ای بسیار مهم است، همچنین شرکت‌ها را قادر می‌کند تا مدل‌ها و فناوری‌های جدیدی به کسب‌وکار خود اضافه کنند و به سمت کاربرد اقتصاد دایره‌ای در صنعت ساختمان‌سازی پیشرفت کنند.

ویژگی‌های پایدار خانه دایره‌ای

علاوه بر موارد فوق، خانه دایره‌ای شیوه‌های پایدارتری را در پروژه گنجانده است. به عنوان مثال قابلیت ردیابی دیجیتالی برای مصالح و عناصر به کار رفته در ساختمان که به عنوان شناسنامه حاوی اطلاعات مواد شناخته می‌شود.

استفاده از بتن در سازه این خانه‌ها به حداقل ممکن رسیده است. در نمونه آزمایشی ساخته شده، چوب‌پنبه و روزنامه‌های قدیمی برای نمای ساختمان، جلبک برای عایق‌کاری و لاستیک‌های مستعمل برای کف استفاده شده است.

تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده از رویکرد دایره‌ای در ساخت‌وساز می‌تواند انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از مصالح ساختمانی را تا سال ۲۰۵۰ نزدیک به ۳۸ درصد کاهش دهد.