تهران قدیم | فرودگاه مهرآباد سال ۱۳۳۷

زمینی که مهریه دختر ناصرالدین‌شاه بود

تهران قدیم | فرودگاه مهرآباد سال ۱۳۳۷

تصور اینکه فرودگاه مهرآبادی که جای نشست و برخاست هواپیماهای غول‌پیکر مسافربری‌ است، روزگاری جایی بوده که به جای صدای غرش موتور هواپیماها؛ قناری‌ها و پرندگان خوش‌آواز در میان باغی پر دار و درخت و زیبا چهچه می‌زدند خیال‌انگیز است.

درباره پیشینه تاریخی مهرآباد باید گفت که «دوستعلی‌خان‌معیرالممالک» از رجال عصر ناصری (زاده ۱۲۵۳ هجری شمسی باغ فردوس_ فوت ۱۴ آبان ۱۳۴۵ هجری شمسی در تهران) در صفحه ۱۵۷ کتاب رجال عصر ناصری می‌نویسد: «مهرآباد از املاکی بود که حاج میرزا آقاسی به ناصرالدین شاه هبه کرد. سه خانوار رعیت داشت و از آب یافت‌آباد مشروب می‌شد. «نظام‌الدوله معیرالممالک» [پدربزرگش - زاده سال ۱۱۹۹ شمسی- فوت سال ۱۲۵۱ شمسی] آن را از دولت به دوهزار و هشتصد تومان خریداری کرد و به احداث قنات و باغ و قلعه روستایی همت گماشت. در ابتدا حسین‌آباد نامیده می‌شد. نظام‌الدوله آنجا را آباد کرد و نظام‌آباد نامید و پس از آنکه جزء مهریه مادرم، «عصمت‌الدوله»،[دختر ناصرالدین‌شاه] درآمد مهرآباد خوانده شد. «دوست‌محمدخان معیرالممالک» [پدرش - زاده سال ۱۲۳۳ هجری شمسی_ فوت سال ۱۲۹۱ هجری شمسی) در آنجا باغ جدیدی به مساحت شصت هزار متر احداث کرد و عصمتیه نام گذاشت. در میان باغ، عمارتی عالی بنا نهاد که ایوان دورش‌ بر۵۴ ستون چدنی استوار بود. خیابان بندی و درختکاری و گل‌کاری باغ در اثر همکاری معیرالممالک و باغبان فرانسوی، موسیو وریه، به وجود آمد. باغبان مذکور را پدرم در سفر دوم اروپا با خود آورده بود.»

«نصرالله حدادی» نیز در کتاب «طهران قدیم» بعد از آوردن این بخش از خاطرات دوستعلی‌خان معیرالممالک، توضیح می‌دهد: «تهران تا قبل از تاسیس فرودگاه مهرآباد، دارای دو فرودگاه کوچک نظامی به نام‌های دوشان‌تپه و قلعه‌مرغی بود و «عملیات ساختمانی فرودگاه مهرآباد در سال ۱۳۲۶ توسط وزارت دارایی آغاز گشت. ولی پس از چندی تعطیل و مجددا در سال ۱۳۲۹ عملیات ساختمانی دو آشیانه فلزی و توسعه خیابان پرواز و تاکسی‌روها توسط سازمان برنامه شروع شد و پس از چهار سال، یعنی در سال ۱۳۳۳ برنامه اول عمرانی آن پایان یافت. در سال ۱۳۳۲ ساختمان بنای نیمه‌تمام فرودگاه مهرآباد، پس از صرف مبلغ پنجاه و پنج میلیون ریال از طرف وزارت دارایی به وزرات راه تحویل گردید. تهیه نقشه فرودگاه سه سال به طول انجامید و شرکت سوئد سنتاب ساخت آن را عهده‌دار شد. سطح زیربنای ساختمان اصلی از مدخل عمومی مسافرین که وارد سالن وسیعی می‌شوند به مساحت ۱۲۰۰ متر مربع است. فرودگاه مهرآباد در ساعت ۶ بعد از ظهر روز شنبه، ۱۴ مرداد سال ۱۳۳۷، افتتاح شد و اولین هواپیمای جت ملخ‌دار شرکت واحد هواپیمایی ایران و پارس با هم به پرواز درآمدند. قریه مهرآباد به دلیل داشتن آسیاب گندم، معروف به سراسیاب مهرآباد بود. طی سال‌های ۱۳۷۰-۱۳۸۵ تغییرات بسیاری در فرودگاه مهرآباد به وجود آورده شده است.»