بهبود هوای فضاهای عمومی شهری با ابداع جدید
دو طراح جوان در سوئیس آجری نوآورانه ساختهاند که بدون نیاز به برق میتواند دمای فضاهای شهری همچون ایستگاه اتوبوس و حیاط مدرسه را با استفاده از خاک رس و تبخیر آب کاهش دهد که راهکاری پایدار برای مقابله با موجهای گرمای شدید و خنکسازی مناطق پرتردد شهری محسوب میشود.
Admin1
دو طراح جوان در سوئیس نوعی آجر مبتنیبر خاک رس ساختهاند که میتواند هوای فضاهای شهری همچون ایستگاههای اتوبوس، حیاط مدارس و میدانها را بدون نیاز به برق خنک کند. این طرح پاسخی نو به موجهای گرمای طولانی و خطرناک تابستانی در شهرهای امروزی است و هدف اصلی آن، حمایت از افرادی است که ناچارند زمان زیادی را در محیطهای بیرونی بگذرانند؛ افرادی که بیرون کار میکنند، مدام در رفتوآمد هستند یا مجبورند زمانهای طولانی منتظر وسیلهنقلیه خود باشند، حتی زمانی که دما به اوج میرسد. این پروژه حاصل کار دانشجویان کارشناسی طراحی صنعتی در دانشگاه هنر زوریخ (ZHDK) است؛ جایی که دانشجویان تشویق میشوند تا اشیای معمولی شهری را بازطراحی کنند تا در برابر تغییرات جوی شدید، عملکرد بهتری داشته باشند.
تحقیقات ماهوارهای نشان میدهد که سطح شهرها در روزهای تابستانی میتواند بین ۱۰ تا ۱۵ درجه سانتیگراد گرمتر از زمینهای اطراف باشد. سطوح تیره همچون آسفالت و سقفهای بتنی گرما را جذب میکنند و سپس بازتاب میدهند، پدیدهای که به آن جزیره گرمایی شهری میگویند. اما دو دانشجوی جوان سوئیسی، این چالش بزرگ را به راهحلی کوچک و قابل لمس تبدیل کردهاند و مجموعهای آجری مبتنیبر خاک رس متخلخل ساختهاند که آب را جذب و بهصورت طبیعی تبخیر میکند. جریان هوا درون کانالهای خیس این آجر حرکت و با فرایند خنکسازی تبخیری، دمای هوا را تا ۹ درجه سانتیگراد کاهش میدهد.
درون هر واحد، آب از یک مخزن کوچک به گردش درمیآید و میتواند با آب باران یا لولههای شهری دوباره پر شود. این سیستم با یک پنکه خورشیدی کوچک کار میکند و به برق شبکه نیاز ندارد. آجرها میتوانند بهصورت جداگانه یا به شکل دیوار و سازههای ماژولار در کنار هم قرار گیرند و در مکانهایی همچون ایستگاهها یا حیاط مدارس نصب شوند.
پژوهشهای مهندسی پیشین از هند تا آفریقا نشان دادهاند که خاک رس مرطوب میتواند دمای هوا را تا چند درجه کاهش دهد. این فناوری ساده، الهامگرفته از خنککنندههای سنتی سفالی است که در مناطق گرم برای نگهداری مواد غذایی بدون برق به کار میرفت.
طرح حاضر نیز از همین سنت الهام گرفته و طراحی آن بر پایه الگوهای طبیعی همچون کاکتوسها و تپههای موریانه شکل گرفته است تا تعادلی میان سایه، تهویه و تبخیر ایجاد کند. این بلوکها به شکل دیواری کوتاه طراحی شدهاند تا مردم بتوانند هنگام انتظار تکیه دهند و همزمان از هوای خنک اطراف بهرهمند شوند. انحناهای سطح آن نیز فضاهای سایهدار کوچکی ایجاد و به عبور جریان هوا از درون سازه کمک میکند.
اهمیت خنکسازی غیرفعال در شهرهای امروزی رو به افزایش است، زیرا گرمای تابستان تهدیدی جدی برای افرادی است که به سیستم تهویه مکانیکی دسترسی ندارند. آجرهای یادشده با تکیه بر مواد طبیعی چون خاک رس، آب و انرژی خورشیدی، راهکاری پایدار و کمهزینه برای کاهش دمای موضعی در محیطهای شهری به شمار میروند.
پژوهشها نشان میدهد که استفاده از چنین سامانههایی میتواند به طراحی معماری و برنامهریزی شهری آینده جهت دهد؛ یعنی ترکیب مهندسی، هنر و سلامت عمومی برای ساخت فضاهایی که در برابر گرما مقاومتر باشند. اگر این فناوری حمایت شود و توسعه پیدا کند، سازههای آجری خنککننده میتوانند به بخش جداییناپذیر شهرهای گرم تبدیل شوند و آسایش واقعی را به مردم در شرایط آبوهوایی دشوار برگردانند.
